جلوگیری از ملاقات فرزند

بهترین وکیل در حوزه خانواده در این نوشتار به بررسی موضوع جلوگیری از ملاقات فرزند پرداخته است.

بررسی حقوقی موضوع حضانت و جلوگیری از ملاقات فرزند یا فرزندان بعد از طلاق

از جمله مسائلی که بعد از طلاق، زن و شوهر سابق را همچنان در ارتباط ۲ سویه قرار می­ دهد، مسئله حضانت یعنی نگهداری و تربیت فرزند یا فرزندان است و حتی چالش­ های گسترده ­ای نیز از قبل آن ممکن است ایجاد شود، بعد از طلاق و با توافق والدین یا طبق قانون، حضانت فرزندان به یکی از والدین واگذار می‌ گردد. با انتقال وظیفه حضانت به یکی از والدین، تعهدها و حقوق پدر یا مادری که حضانت بر عهده وی نیست، از او ساقط نمی‌ ­شود، که یکی از این حقوق، حق ملاقات فرزند می‌ باشد.

حق حضانت فرزند یا فرزندان

منظور از حضانت، نگهداری و تربیت فرزند است و برعهده والدین فرزند یا یکی از آن ها یا افرادی دیگر همچون پدربزرگ نیز می‌ ­باشد. طبق قانون مدنی حضانت تکلیف و حقی است که برعهده پدر و مادر طفل قرار دارد، که حضانت طفل تا ۷ سالگی تمام شمسی با مادر و پس از آن اگر پسر باشد، تا ۱۵ سالگی تمام قمری و اگر دختر باشد تا ۹ سالگی تمام قمری با پدر است و پس از آن به انتخاب صغیر واگذار می ­شود.

نکته­ های مهم درباره حضانت فرزند یا فرزندان

• طبق قانون مدنی حضانت به معنی وظیفه، حق و تکلیفی است که قانون برای نگهداری از فرزندان متصور شده است،
• اگر حضانت فرزند به یکی از والدین پدر یا مادر داده می شود مجموعه وظایف و تعهدی برایش ایجاد می­ گردد که در صورت سرپیچی از آن مطابق قانون با آن برخورد می­ شود. یکی از این تعهدات قانونی این است که یک طرف به هیچ عنوان نمی ­تواند مانع ملاقات فرزند شود،
• حضانت از طرف یکی از والدین نیاز به طلاق زوجین ندارد،
• طبق قانون مدنی هیچ یک از ابوین حق ندارد در مدتی که حضانت طفل برعهده آن هاست از نگهداری او امتناع کند و اگر هر یک از والدین از نگهداری طفل سرباز زند، دادگاه می ­تواند آن ها را ملزم به نگهداری از فرزند کند و در صورتی که این الزام موثر نباشد یا بیم فساد و تباهی طفل برود شرایط حضانت فرزند را به خرج پدر و در صورت فوت وی یا عدم تمکن به خرج مادر تأمین می­ گردد،
• حضانت و سرپرستی فرزندان ابتدا به عهده والدینشان می­ باشد و چنانچه یکی از آن ها فوت کند حضانت برعهده دیگری می­ باشد. طبق قانون بعد از فوت والدین حضانت فرزندان برعهده جد پدری و وصی منصوب از طرف آن ها می­ باشد که باید صلاحیت نگهداری را دارا باشند.

حق ملاقات فرزند یا فرزندان

طبق قانون مدنی، هرگاه به هر دلیلی مثل طلاق والدین طفل در یک منزل سکونت نداشته باشند، هر یک از والدین که بدین نحو حضانت فرزند را برعهده ندارد، می‌ ­تواند با استناد به حق ملاقات، در زمان و مکان مشخص فرزند خود را ملاقات نماید. این زمان و مکان مشخص با توافق والدین و در صورت عدم توافق با تصمیم دادگاه خواهد بود.

در مدتی که حق حضانت با پدر یا مادر است، طرف دیگر که حق حضانت ندارد، حق ملاقات فرزندان را دارد که به توافق پدر و مادر، روز و ساعت و مکان آن مشخص می ­شود و اگر توافق حاصل نشود، قاضی رسیدگی کننده به پرونده تکلیف آن را مشخص می ­کند.

نکته ­های مهم درباره ملاقات با فرزند یا فرزندان

1. با تشخیص دادگاه مبنی بر عدم امکان حضور طفل به تنهایی در زمان ملاقات، ملاقات ‌ها در زمان محدود و در مراکز مورد تعیین دادگستری باید صورت گیرد،
2. امکان استقرار ناظر و تعیین حدود نظارت وی در زمان عدم توافق والدین بر حضانت و نیز ملاقات فرزند وجود دارد،
3. طبق قانون حمایت از خانواده ۱۳۹۱ اگر فرد ملاقات­ کننده فرزند از بازگرداندن فرزند به فردی که حضانت طفل را برعهده دارد، امتناع ورزد، قابلیت پیگیری قانونی و صدور حکم بازداشت از سوی دادگاه وجود دارد،
4. اگر یکی از طرفین مانع ملاقات فرزند شود این اقدام او دارای ضمانت اجرای قانونی می­ باشد و طبق قانون مستحق جزای نقدی و بازداشت می ­باشد،
5. طبق قانون حمایت از خانواده مصوب ۱۳۵۳ برای جلوگیری از ایجاد خلل در ملاقات فرزند پدر یا مادر یا کسانی که حضانت طفل به آن ها واگذار شده، نمی‌ توانند طفل را به شهری غیر از محل اقامت مقرر بین طرفین یا غیر از محل اقامت قبل از وقوع طلاق یا به خارج از کشور بدون رضایت دیگری (که حضانت فرزند با وی نیست) بفرستد، مگر با کسب اجازه از دادگاه و در صورت ضرورت.

شرایط سلب حق حضانت فرزند

اگر والدین با هم خصومت شخصی داشته باشند و یا بخواهند با یکدیگر لجبازی کنند، این حق را ندارند که دیگری را از ملاقات با فرزند منع کنند و یا باعث سلب حضانت وی شوند. به ­تعبیر دیگر حق حضانت از والدین سلب نمی­ شود مگر اینکه دلائل و ادله ای ارائه گردد تا ناتوانی پدر یا مادر نسبت به نگهداری و تربیت طفل را اثبات کند یا اینکه قاضی خود مصلحت طفل را به نحو دیگری تشخیص دهد.

طبق قانون مدنی، اگر در صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی فرزندی که تحت حضانت یکی از والدین است، تغییری ایجاد شود که به مصلحت وی نباشد، دادگاه این امکان را دارد که تصمیمی در خصوص تغییر حضانت فرزند بگیرد که می‌ تواند سبب سلب حضانت والدین شود. مواردی که سبب سلب حق حضانت فرزند می­ شود به شرح ذیل عبارتند از؛

• اعتیاد به الکل، مواد مخدر و قمار،
• فساد اخلاقی و فحشاء،
• ابتلاء به بیماری ‌های روانی با تشخیص پزشکی قانونی،
• سوءاستفاده از فرزند برای ورود به مشاغل ضد اخلاقی همچون؛ فساد و فحشاء، تکدی‌ گری و قاچاق،
• ضرب و جرح.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های ۸۸۶۶۳۹۲۵ یا ۸۸۶۶۳۹۲۶ یا ۸۸۶۶۳۹۲۷ با ما در ارتباط باشید.

ضمانت اجرای جلوگیری از ملاقات فرزند یا فرزندان

وقتی قانونگذار حق حضانت را برای پدر یا مادر تعیین کرده است و در مقابل حق ملاقات را برای طرف دیگر، ۲ طرف بایست به حقوق یکدیگر احترام گذارند و اگر پدر یا مادر که حق حضانت را دارد، مانع ملاقات طفل توسط طرف دیگر که حق ملاقات را دارد، شود، موجبات مسئولیت کیفری برای خود ایجاد خواهد کرد.

در همین خصوص قانونگذار مجازات کیفری برای کسی که از ملاقات طفل جلوگیری کند، پیش ­بینی کرده است، به شرح ذیل عبارتند از؛

1. برای فردی که از ملاقات فرزند توسط شخص یا اشخاصی که حق ملاقات دارند، جلوگیری نماید، به مجازات ذیل محکوم خواهد شد؛

• حبس ۳ تا ۶ ماه،
• یا جزای نقدی به ارزش ۱.۵ تا ۳ میلیون ریال.

2. هرگاه مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی ­حق شود، به مجازات ذیل محکوم خواهد شد؛

• برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه ۸،
• در صورت تکرار به حداکثر مجازات جزای نقدی درجه ۸ (۱۰میلیون ریال) محکوم می­ شود.

ضمانت اجرای خودداری از انجام تکالیف حضانت

• طبق قانون حمایت از خانواده هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل استنکاف یا خودداری کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذی­ نفع و به دستور دادگاه صادرکننده رای بدوی تا زمان اجرای حکم بازداشت می‌ شود.
• طبق قانون حمایت از خانواده، هرگاه مسئول حضانت، از انجام تکالیف مقرر خودداری کند به مجازات ذیل محکوم خواهد شد؛
• برای بار اول به پرداخت جزای نقدی درجه ۸،
• در صورت تکرار به حداکثر مجازات جزای نقدی درجه ۸ (۱۰میلیون ریال) محکوم می ­شود.

پایان حضانت و حق ملاقات فرزند

حق حضانت والدین باتوجه به سن اولاد تعیین می­ گردد، تا پایانی برای آن در نظر گرفته شود،

• حق حضانت و نگهداری فرزند پسر یا دختر تا سن ۷ سالگی تمام شمسی با مادر است،
• شروع ۸ سالگی شمسی پایان حق حضانت مادر است،
• شروع حق حضانت پدر سن ۸ سالگی فرزند است، اما نسبت به حق حضانت پدر قانونگذار مدت را با توجه به سن بلوغ تعیین کرده است،
• پایان حق حضانت پدر نسبت به فرزند دختر تا سن ۹ سالگی تمام و شروع سن ۱۰ سالگی قمری و نسبت به فرزند پسر تا سن ۱۵ سالگی تمام و شروع ۱۶ سالگی قمری می­ باشد.

حکم منع ملاقات فرزند

در صورتی که دادگاه براساس صلاحیت خود، در مواردی که تشخیص مصلحت فرزند باشد، ملاقات را به ضرر فرزند بداند، می‌ تواند فاصله زمانی بین هر ملاقات (موعد ملاقات) را طولانی (مانند ماهی یک بار یا شش ماه یک بار) و یا مدت زمان ملاقات را محدود کند یا در صورت لزوم حضور ناظر یا شخص دیگری در کنار فرزند را ضروری بداند.

دادگاه می‌ تواند در زمانی که ملاقات فرزند به دلایلی همچون ابتلای پدر یا مادر به مشکلات روانی خطر ساز، حکم منع ملاقات فرزند را صادر نماید.

مرجع صالح رسیدگی به دعوای حضانت و ملاقات با فرزند یا فرزندان

طبق قانون اختصاص تعدادی از دادگاه ­های موجود به دادگاه ­های موضوع اصل ۲۱ قانون اساسی مصوب ۱۳۷۶ و نیز قانون تشکیل دادگاه عمومی و انقلاب مصوب ۱۳۸۱ و همچنین آئین نامه اصلاحی قانون تشکیل دادگاه­ های عمومی و انقلاب مصوب ۱۳۸۰ حضانت و ملاقات اطفال در صلاحیت دادگاه خانواده می­ باشد.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های ۸۸۶۶۳۹۲۵ یا ۸۸۶۶۳۹۲۶ یا ۸۸۶۶۳۹۲۷ با ما در ارتباط باشید.