تعریف صلح و سازش:
از دیرباز تا کنون همواره در میان افراد، اختلاف ها و نزاع های مختلف بر سر مسائل گوناگون وجود داشته و دارد، برای حل این اختلافات راههای گوناگونی از جمله اقدام از طریق اقامه ی دعوا در مراجع قضایی ، رفع نزاع از طریق داوری، صلح و سازش و حتی گذشت کردن وجود دارد. صلح به معنی تسالم و گذشت طرفین است و هر دوطرف تاحدودی گذشت و مسامحه میکنند. رفع اختلاف از طریق صلح و سازش از جمله راههای کم هزینه و سریع به حساب می‌آید و هر یک از طرفین در هر مرحله از رسیدگی میتواند تقاضای سازش نماید. در خیلی از موارد اشخاص نیازمند داشتن اطلاعات در رابطه با اینکه شرایط صلح و سازش چیست؟جهت انجام صلح و سازش به کدام مراجع و نهادها می‌توانند مراجعه کنند؟ کدخدامنشی به چه مفهومی است و چه مزیتی دارد؟ و اینکه صلح و سازش در دعاوی خانواده به چه مفهومی است، می‌باشند. که ذیلا به شرح این موارد پرداخته ایم.
نحوه ی ایجاد صلح و سازش
سازش بعنوان یکی از اسباب زوال دعوا محسوب میشود و طرفین دعوا می‌توانند در هر مرحله از رسیدگی تقاضای سازش نمایند. برحسب ماده 756 قانون مدنی : حقوق خصوصی که از جرم ناشی میشود را میتوان مورد صلح قرار داد و صلحی که در مورد اختلاف و یا مبنی بر مسامحه باشد میان طرفین قطعیت دارد و طرفین حق فسخ ان را ندارند مگر اینکه یکی از طرفین و یا هر دو طرف به شرط مذکور در صلح نامه عمل ننمایند . همانگونه که در ماده 82 قانون آئین دادرسی کیفری بیان شده، مقام قضایی این اختیار را دارد که جهت انجام سازش میان طرفین، موضوع را با توافق طرفین به شورای حل اختلاف یا شخص یا موسسه ای جهت میانجی گری ارجاع نماید و نتیجه ی میانجی گری مشروحاً و مستدلاً طی صورت مجلس قید و به امضای طرفین میرسد و برای انجام اقدامات بعدی و تایید ، نزد مقام قضایی مربوطه ارسال می گردد. صلح ممکن است به صورت معوض و یا غیر معوض صورت گیرد.
در ماده ی 752 قانون مدنی چنین ذکر شده که صلح میتواند هنگام رفع نزاع و اختلافی که وجود دارد و یا قبل از بروز اختلاف و جهت جلوگیری از وقوع نزاع احتمالی در مورد معامله و موارد دیگر واقع شود. وجوهی که در صلح معوض پرداخت میشوند وجه المصالحه نام دارد. حتی در صلح معوض نیز برابری و یکسان بودن عوضین صلح شرط نمیباشد و به صلحی که با عوض نابرابر و حتی ناچیز واقع میشو، صلح محاباتی می گویند.
در ماده 192 قانون آئین دادرسی کیفری اینگونه بیان شده که بازپرس تکلیف دارد در صورتی که ممکن باشد، در ایجاد صلح و سازش و ارجاع به میانجیگری تلاش نماید و مدت 3 ماهه ای را برای این امر پیش‌بینی نموده که در صورت لزوم فقط برای یک بار دیگر قابل تمدید میباشد.
سازش در امور کیفری در مورد جرایم غیر قابل گذشت امکان‌پذیر نمیباشد زیرا دادستان و یا مقام قضایی که عهده دار امر تعقیب است مکلف است دعوا را به جریان بیاندازد و تا ختم رسیدگی پی گیری نماید ولی در مورد جرایم قابل گذشت و همچنین ان قسمت از جرایم غیر قابل گذشت که شاکی خصوصی دارد سازش میتواند از اسباب تخفیف به حساب آید.
صلح به معنی سازش و توافق و آشتی میباشد و در اسلام بسیار مورد تاکید قرار گرفته و احادیث و روایات بسیاری در این زمینه وجود دارد و پیامبر اسلام نیز ، صلح و سازش را بهترین نوع صدقه دانسته است و جهت حل اختلاف افراد از طریق کدخدامنشی و اصلاح ذات البین و گسترش فرهنگ صلح و سازش بین مردم و به دست خود انان شوراهای حل اختلاف به موجب ماده ١٨٩ قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی کشور تشکیل و با حدود صلاحیت مشخص در اقصی نقاط کشور مشغول بکار هستند.
نهادهای قانونی صلح و سازش
طبق ماده مذکور شورای حل اختلاف یا هر شخص و یا موسسه ای که مقام قضایی صلاح بداند، صلاحیت انجام سازش میان طرفین را (البته با توافق آن‌ها) خواهد داشت. حسب ماده 1 قانون جدید شورای حل اختلاف، شوراهای حل اختلاف برای حل اختلاف و ایجاد صلح و سازش میان اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی، تحت نظارت قوه قضائیه و( با شرایط مقرر در قانون شوراهای حل اختلاف) در تمام نقاط ایران تشکیل میگردد.
صلح و سازش در دعاوی خانوادگی
سازش در امور خانوادگی از پر کاربرد ترین راههای حل اختلاف میباشد. اصطلاح حکمیت که جایگزین لفظ داوری در امور خانواده شده نیز بابت ترویج صلح و سازش میان زوجین میباشد .
طبق ماده 27 قانون حمایت از خانواده مصوب سال 1392 در تمام موارد درخواست طلاق، به غیر از طلاق توافقي، دادگاه مکلف است جهت ايجاد صلح و سازش موضوع را به داوري ارجاع نماید . دادگاه در اين موارد بايد با توجه به نظر داوران رأي خویش را صادر نماید و اگر ان را قبول نداشته باشد، نظريه داوران را با ذکر دليل رد می کند.
طبق ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق زوج هایی که قصد دارند طلاق بگیرند و از یکدیگر جدا شوند برای رسیدگی به اختلاف خود، باید به دادگاه مدنی خاص مراجعه کنند و اقامه ی دعوا نمایند و فقط در صورتی که اختلاف میان زوجین از طریق دادگاه و حکمین هر دو طرف (که برگزیده ی دادگاه هستند) حل و فصل نگردد دادگاه از طریق صدور گواهی عدم امکان سازش زوجین را به دفاتر رسمی طلاق میفرستد. ثبت طلاق نیازمند گواهی عدم امکان سازش است و هیچ سردفتری حق ثبت طلاق بدون گواهی عدم سازش را ندارد و الا تخلف محسوب میشود و سردفتر خاطی سلب صلاحیت می گردد.
وظیفه وکیل در ایجاد صلح و سازش
با اینکه وظیفه ی وکلای دادگستری کمک به اجرای عدالت است باید تلاش نمایند تا پرونده‌های موکلین منتهی به صلح و سازش گردد و در همین راستا در تمامی حوزه های قضایی واحد ارشاد و معاضدت قضایی جهت راهنمایی مراجعین و دعوت به صلح و سازش دایر گردیده تا با ترویج سازش علاوه بر کاهش حجم پرونده‌های قضایی ، کمکی باشد جهت راهمایی مراجعین.
موسسه حقوقی بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، با همکاری گروه وکلای مهر با کادری مجرب، متشکل از وکلای پایه یک دادگستری و کارشناسان حقوقی تحت مدیریت محمدرضا مهری با سابقه ای درخشان در تمامی زمینه های حقوقی بین‌المللی و داخلی ، امور مربوط به ثبت، دعاوی خانواده ، امور راجع به صلح و سازش ،دعاوی چک ، داوری ، مطالبه‌ی مهریه ، دعاوی بین کارگر و کارفرما، مطالبه‌ی حقوق و سنوات معوقه و امور استخدامی و غیره آماده ی پذیرش پرونده‌ها و ارائه ی خدمات به شما سروران گرامی میباشد. تمامی پرونده‌های موکلین، بااستفاده از دو وکیل پایه یک دادگستری وبایک جق الوکاله، انجام وپیگیری خواهد شد.