حق حبس در قراردادها

امروز با بررسی حق حبس در قراردادها با شما هستیم.

حق حبس در قراردادها، در بسیاری از نظام های حقوقی دنیا، از جمله نظام حقوقی انگلستان که به کامن لا معروف است، پذیرفته شده است.

نوعی خاص از حق حبس نیز در قانون مدنی ایران، برای زن، قرارداده شده است و به حق حبس زوجه یا حق حبس زن معروف است.

در قراردادها و کنوانسیون های بین‌المللی، حق حبس در قراردادها، قابل پذیرش و بررسی می‌باشد.

دو طرف، باید به موجب تعهدی که دارند، در انجام تعهد خود که انشا کرده اند اقدام کنند و نباید ان را معطل بگذارند.

در این صورت، می‌توانند با مراجعه به دادگاه، الزام طرف دیگر تعهد را، مبنی بر انجام تعهد مورد نظر طرفین در عقد بخواهند.

موضوع تعهدات دو طرف قرارداد، می‌تواند بسته به نوع عقد مورد قصد و توافق دو طرف، متفاوت باشد.

به همین خاطر، ممکن است موضوع عقد، نقل و انتقال و تسلیم مالی در مقابل ثمن معینی باشد.یا می‌تواند موضوع ان، انجام عملی در مقابل مبلغی باشد.

قانون گذار این حق را به دو طرف می‌دهد که حق حبس در قراردادها، نام دارد.

در این مقاله، به بررسی رویه قانونی اعمال حق حبس در قراردادهاکه از سوی تیم تخصصی تحقیقاتی قراردادها، در موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، با همکاری گروه وکلای مهر، منتشر می‌شود، پرداخته می‌شود.

سوالات احتمالی درباره حق حبس در قراردادها

• حق حبس در قراردادها، در چه زمانی قابل اعمال است؟
• عقود معوض و غیر معوض چیست؟
• تعهد موجل و حال و معلق و مشروط چیست؟
• ماهیت حق حبس در قراردادها چیست؟
• حق حبس زوجه چیست و چگونه اعمال می‌شود؟
• فایده ی عملی حق حبس در قراردادها چیست؟
• تفاوت حق حبس در قراردادها با حق حبس زن چیست؟
• شرایط ایجاد حق حبس در قراردادها چیست؟
• مشاور حقوقی قراردادها کیست و چه کمکی در اعمال حق حبس می کند؟
• موجبات رفع حق حبس در قراردادها چیست؟
• رفع اختلاف ناشی از حق حبس در قراردادها، بین طرفین چگونه انجام می‌شود؟

عقود معوض و غیر معوض

در دنیای اعتباری و عالم حقوق، عقود و قرارداد، سهم عمده ای از تعهدات دو طرف را شکل می دهند.

طرفین عقد، با هم این بنا را می گذارند که با توجه به انگیزه خود در معاملات، با اراده و قصد مشترک، اثر مورد نیاز از عقود را ایجاد کنند.

به طور عمده، عقودی که دو طرف با یکدیگر منعقد می کنند، برای هر یک از دو طرف، تعهداتی را ایجاد می کند.

عقودی که اثر ان، ایجاد تعهد برای دو طرف در مقابل یکدیگر می باشد و باید تعهد مندرج در عقد را که با توجه به مقتضای ان فراهم می‌شود را انجام دهند، عقود معوض نام دارد.

تعهدات ایجاد شده، می‌تواند انتقال مالکیت در مقابل ثمن و یا مالی که معادل مال مورد نظر می باشد، باشد و یا اینکه موضوع تعهد انجام فعل و عملی مشخص در مقابل ثمنی معلوم قرار بگیرد.

در مقابل، عقودی که اثر ان ایجاد تعهد و یا انتقال و تسلیم مالی برای طرف دیگر باشد و طرف دیگر تعهدی نداشته باشد، عقود غیر معوض نام دارد.

البته درج شرط عوض، تاثیری در معوض بودن عقد ندارد، بلکه به عنوان یک شرط می‌تواند مستقلا قابل مطالبه باشد.

انواع تعهد

 با توجه به اینکه افراد باید در مقابل تعهدی که به موجب عقد بر ذمه آن‌ها قرار گرفته پاسخگو و مسوول باشند، به همین خاطر با تشکیل عقد، هر کدام به نسبت تعهدی که دارند و از آثار عقد می باشد، باید به ایفای ان تعهد بپردازند.

بنابراین با تشکیل عقد بیع، انتقال مالکیت مبیع به خریدار، منتقل می‌شود و به همین خاطر هم در مقابل، خریدار باید تمام ثمن را بعد از عقد، یکجا و به طور کامل پرداخت کند، این خود یک تعهد حال می‌باشد.

هرگاه انجام تعهد انتقال مالکیت و یا انجام فعلی، از جانب یکی از طرفین عقد در زمان آینده و موکول به زمان معینی باشد، این تعهد یک تعهد موجل می‌باشد.

در صورتی که انجام تعهد منوط به تحقق امری باشد و تا حصول اتفاق امر مورد نظر، ذمه طرفین جهت انجام دین مورد نظر مشغول نمی گردد.

تعهد مشروط تعهدی است که در ضمن قرارداد شرطی درج می‌شود که انجام ان مورد مطالبه می باشد، ولی دو طرف متعهد به انجام امر مورد نظر می‌باشند.

ماهیت حق حبس در قراردادها

با انجام عقد و ایجاد آثار ان، دو طرف ملزم به تعهدات ناشی از عقد می‌باشند و باید هر کدام به تعهد خود عمل کنند.

با این وجود این امکان وجود دارد که یکی از طرفین به تعهدات خود با توجه به زمان مقرر، عمل نکند و یا خودداری نماید، با این حساب، طرف دیگر که قادر به انجام تکالیف خود می باشد، می‌تواند از انجام ان خودداری کند تا طرف دیگر را مجبور به انجام وظایف قراردادی خود کند.

این عمل در قانون تحت عنوان حق حبس در قراردادها، می باشد و مورد حمایت قانون گذار است.

فایده عملی حق حبس در قراردادها

حق حبس در قراردادها، متضمن این امر می باشد که تا تعهدات یکی از طرفین مبنی بر انتقال مال و یا انجام عمل و یا ترک فعل که حال می باشد، انجام نگردد، طرف دیگر هم از انجام ان خودداری کند و انجام ندهد.

-حق حبس به عنوان یک دلیل قضایی می باشد که به موجب ان باعث می‌شود هرگاه طرف دیگر تعهد به خاطر عدم انجام تعهدات ناشی از قرارداد،علیه طرف دیگر اقامه دعوی کند و الزام او را به انجام تعهد بخواهد.

در نتیجه به موجب حق حبس محکوم نگردد و یک دفاع متقابل می‌باشد.

-از طرفی حق حبس دارای این نفع می باشد که هرگاه طرف دیگر به استناد حق حبس از انجام تعهد خود خودداری کند،طرف دیگر به استناد اینکه انجام تعهد را مطالبه کرده است، و او از تعهد خودداری کرده است، از این جهت استفاده کننده از حق حبس، محکوم به پرداخت خسارت نمی‌شود.

– دارنده حق حبس در قراردادها، نمی‌تواند نسبت به منافعی که از مال موضوع حق حبس، ایجاد شده است، از حق حبس استفاده نماید.

شرایط ایجاد حق حبس در قراردادها

– زمان انجام تعهدات ناشی از عقد باید حال باشد. در صورتی که مورد تعهد یکی از طرفین، حال و دیگری موجل باشد، باید طرفی که تعهد او حال می باشد، تعهد خود را ایفاء نماید و حق حبس ندارد.

– قرارداد و ذات عقد باید دارای تعهدات معوض و متقابل باشد.

یعنی اینکه تعهد یک طرف در مقابل تعهد طرف دیگر باشد، در این صورت حق حبس خواهد داشت.

در صورتی که عقد غیر معوض و یا همراه با شرط عوض باشد در این صورت، حق حبس نخواهد بود.

– عقد از عقودی نباشد که انجام تعهد یک طرف منوط به انجام تعهد طرف دیگر باشد.

مانند عقد جعاله.که عامل در صورتی مستحق جعل می باشد که مورد تعهد را انجام داده و یا تسلیم کرده باشد.

موجبات رفع حق حبس در قراردادها

در صورتی که تعهد دو طرف حال باشند و دو طرف از انجام تعهد، خودداری کنند، این به موجب حق حبس خواهد بود.

ولی در صورتی که یکی از طرفین به اختیار خود موضوع تعهد خود را تسلیم و یا انجام داده باشد، در نتیجه حق حبس وی رفع و ساقط خواهد شد.

در صورتی که موضوع تعهد از اجزای مختلفی باشد، در این صورت نسبت به قسمتی که تسلیم کرده است و یا موضوع تعهد خود را انجام داده است، حق حبس وی ساقط خواهد شد.

به موجب شرط در قرارداد می توان حق حبس را ساقط و عزل کرد.

رفع اختلاف ناشی از حق حبس در قراردادها بین طرفین

در صورتی که طرفین در انجام تعهد خود دارای حق حبس باشند و هر دو طرف حق حبس خود را اعمال کنند، با این وجود مورد تعهد هر دو طرف انجام نمی‌شود.

در این صورت هر کدام از طرفین می‌توانند به مرجع صالح مراجعه و ضمن تسلیم و انجام موضوع تعهد خود به دادگستری، انجام تعهد طرف دیگر را مقدمتا به موجب اظهار نامه بخواهد.

در مرحله بعد از مرجع صالح تقاضا نماید که حکم به تسلیم دو موضوع مورد تعهد و یا انجام دو مورد تعهد بدهد.

وکیل متخصص حق حبس در قراردادها

موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان تحت سرپرستی جناب آقای محمدرضا مهری به عنوان بهترین وکیل در زمینه  اعمال حق حبس در قراردادها، همراه با تیم وکلای تخصصی اقدام به مشاوره و قبول دعاوی می کند. برای مشاوره با موسسه تماس بگیرید.

جهت مشاوره تلفنی و حضوری با وکیل پایه یک دادگستری، مشاوره آنلاین با وکیل پایه یک دادگستری، مطالعه پرونده توسط وکیل پایه یک دادگستری، از روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت9 الی 19 و روزهای پنجشنبه از ساعت 9 الی 15 با دفتر وکالت محمدرضا مهری وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی تماس بگیرید.

021-88663925

021-88663926

021-88663927

021-88663628

021-88799562

021-88795408

021-88796143

شماره همراه وکیل قراردادها

09120067661

09120067662

09120067663

09120067664

09120067665

تماس آنلاین در تمامی ساعات شبانه روز با مدیر دفتر محمدرضا مهری با شماره همراه زیر امکان پذیر است.

09120067669

گروه وکلای رسمی مهر پارسیان