اخاذی در فضای مجازی

اخاذی در فضای مجازی

اخاذی در لغت به معنای زورگیری، باجگیری، اخذ مال یا چیزی به زور و تهدید از دیگری می‌باشد. این واژه معادل اصطلاح فرانسوی شانتاژ می باشد و در اصطلاح به معنای گرفتن پول، مال، سند و غیره از مردم با جبر و تهدید می‌باشد. اخاذی عملی است مبنی بر به دست آوردن غیرقانونی پول، مال یا خدمات از یک شخص از طریق اجبار. حال اگر این اعمال از طریق اینترنت و فضای مجازی مانند شبکه های اجتماعی صورت گیرد؛ اخاذی در فضای مجازی شکل می گیرد . دپارتمان تخصصی حقوق و جرایم سایبری گروه وکلای مهر به بررسی تخصصی جرم اخاذی در فضای مجازی و معرفی بهترین وکیل جرایم سایبری در ایران خواهد پرداخت.

سوالات مربوط به اخاذی در فضای مجازی

• آیا اخاذی در قانون ایران جرم انگاری شده است و دارای عنصر قانونی می باشد؟
• ارکان جرم اخاذی در فضای مجازی چیست؟
• اخاذی در فضای مجازی چگونه اتفاق می افتد یا نمونه های عملی ان کدام است؟
• آیا زورگیری همان اخاذی می باشد؟ وکیل متخصص جرایم سایبری چگونه قابل دسترسی است؟
• رابطه ی تهدید و اخاذی در فضای مجازی چگونه است؟

جرم انگاری اخاذی و عناصر قانونی ان

اخاذی به عنوان یک عمل مجرمانه مستقل در قانون پیش‌بینی شده است و بسیاری بر این اعتقادند که مقدمه ی عنصر قانونی جرم اخاذی همان عنصر قانونی جرم تهدید می‌باشد. یعنی ماده 669 قانون مجازات اسلامی که به موجب ان «هر کس دیگری را به هر نحو تهدید به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی و یا به افشای سری نسبت به خود یا بستگان او کند ؛ اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد به مجازات شلاق تا 74 ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.» انچه که مهم است ایجاد الزام و اکراه در مخاطب و تسلیم مال بدون رضایت اوست. البته نباید تصور کرد که هرگونه تسلیم مال بدون رضایت داخل در اخاذی است بلکه منظور ان است که مخاطب از ترس اعمال تهدید توسط تهدیدکننده مال خود را تحویل دهد. قانون‌گذار این ماده را برای جرم تهدید وضع نموده و بیان داشته چه این تهدید، با تقاضای انجام امر یا وجهی (اخاذی) همراه باشد یا نباشد، که عملا و ناچارا برای اخاذی نیز به همین ماده استناد می‌شود. از نظر قانون‌گذار هر شخصی که با تهدید دیگری وجه یا مالی را از وی اخذ کند، ولو برای یک بار این کار را کرده باشد، مرتکب جرم موضوع ماده 669 قانون مجازات اسلامی شده است.

در ماده ی 617 ق.م.ا. به جرم اخاذی اشاره شده و هرکس با استفاده از چاقو یا هر نوع سلاح دیگری اخاذی کند و یا وسلیه ی تهدید قرار دهد، مرتکب جرم مربوطه شده و مستحق مجازات می‌باشد. ماده 5 قانون نحوه مجازات افرادی که در امور سمعی و بصری فعالیت غیر مجاز می‌نمایند نیز به اخاذی اشاره نموده است .

ارکان جرم اخاذی در فضای مجازی

جرم اخاذی باید از دو رکن تشکیل شده باشد:

 ـ تهدید: برای تحقق جرم اخاذی مطلق تهدید کفایت نمی کند بلکه این تهدید بنا به تصریح ماده باید تهدید به قتل، تهدید به ضرر نفسی، شرافتی یا مالی و تهدید به افشای سر باشد. نکته انکه سر یا اسرار باید به کیفیتی باشد که مخاطب به هیچ وجه مایل به فاش شدن ان نباشد و بر پنهان ماندن ان اصرار داشته باشد و عرفا حاضر به پرداخت حق السکوت در ازای ان باشد. منظور از افشا نمودن نیز  مطلع نمودن اشخاصی است که صلاحیت دسترسی و آگاهی از اطلاعات و اسرار مورد نظر را ندارند. لازم به ذکر است که قانون‌گذار عبارت “به هر نحو” را بیان کرده و این جرم را در قالب آزاد قرار داده است. بنابراین جرم اخاذی، جرم به وسیله نیست و می‌تواند به تهدید مستقیم و غیر مستقیم محقق شود.

ـ تقاضای وجه یا انجام کار یا ترک فعلی  رکن دوم اخاذی است. هرگاه تقاضای وجه یا انجام کاری و یا حتی ترک عملی با تهدید همراه شود، جرم اخاذی محقق می‌شود وگرنه بدون این تقاضا تهدید صرف خواهد بود و نمی توان بر ان نام اخاذی نهاد .همچنان که رای شماره 682/8431ـ29/3/1316از سوی دیوان عالی کشور موید این کلام است. در این رای دعوی طلب و مطالبه‌ی حق همراه با تهدید، به علت امتناع را مصداق اخاذی دانسته است .

نمونه های تحقق اخاذی در فضای مجازی

اخاذی های مالی یا سو استفاده های غیراخلاقی در فضای مجازی می‌تواند از طریق موبایل و یا شبکه های اجتماعی تلگرام، فیس بوک ، اینستاگرام واتساپ و … محقق شود. برای نمونه اغفال دختران جوان با وعده ی ازدواج یکی از عوامل اصلی انتشار عکس های خصوصی در فضای مجازی است و بیشتر دختران جوان قربانی  نیات شیطانی افراد در شبکه های اجتماعی می‌شوند و مجرمان با تهدید به انتشار عکسهای خصوصی قربانی، از وی اقدام به اخاذی نموده و مطالبه‌ی پول کلان می‌نمایند. به همین دلیل به هیچ عنوان اطلاعات خصوصی و عکس های محرمانه نباید در گوشی تلفن همراه، تبلت یا کامپیوتر متصل به اینترنت ذخیره شده باشد، زیرا احتمال هک شدن این وسایل وجود دارد. نمونه ی دیگر انکه مجرم در جریان ایجاد رابطه و برقرارکردن، چت های دوستانه، اعتماد قربانی را به دست می آورد و به مرور زمان به اسرار و اطلاعات محرمانه ی او دست پیدا کرده و همین اسرار و اطلاعات را دستاویز تهدید شخص قربانی قرار داده و از او اخاذی و شخص را تهدید می‌نماید که در صورت عدم انجام کار یا واریز پول، تمامی ان اسرار در  اختیار دیگران قرار خواهد گرفت .

تطابق عنوان زورگیری با اخاذی

زورگیری همان اخاذی نیست و فقط یکی از مصادیق اخاذی می‌باشد. اخاذی می‌تواند از طریق زورگیری به عنوان شیوه ای خشونت آمیز یا از طریق دیگر مانند افشای سر یا تهدید به ایراد ضررهای شرفی و ناموسی صورت گیرد.

تهدید و اخاذی در فضای مجازی

تهدید لازمه ی اخاذی و جزو اصلی و مقدماتی ان است در حالی که اخاذی لازمه ی تهدید نمی باشد و تهدید حتی به طور جداگانه از اخاذی نیز مصداق پیدا می کند و جرمی مستقل است. چنانچه در بحث ارکان اخاذی نیز ذکر شد رکن اول اخاذی، تهدید می‌باشد. حال اگر پس از تهدید، تقاضای وجه یا انجام کاری شده باشد مصداق اخاذی و اگر هیچ تقاضایی نشده  باشد، تنها جرم تهدید محقق شده است و با این توضیح چگونگی رابطه ی تهدید و اخاذی روشن می‌شود.

بهترین وکیل جرایم سایبری در ایران

چنانچه دارای ابهام یا سوالاتی در زمینه ی اخاذی در فضای مجازی می باشید یا به دنبال بهترین وکیل برای شکایت اخاذی در فضای مجازی هستید، می توانید از تجربه و دانش تخصصی گروه وکلای مهر بهره مند شوید .موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان با مدیریت محمدرضا مهری، تنها موسسه حقوقی ایران دارای نماد اعتماد الکترونیک دو ستاره از وزارات صنعت، معدن و تجارت می‌باشد.

دپارتمان حقوق و جرایم سایبری گروه وکلای مهر