مجازات قتل عمد

امروز با بررسی مجازات قتل عمد در حقوق جزای ایران با شما هستیم.

قتل به عنوان یکی از خشن ترین و سخت ترین جرایمی است که در اکثر نظام های کیفری و حقوقی بین‌المللی از آن به عنوان جنایت تعریف می‌شود که با توجه به خطرناک بودن رفتار مرتکب نسبت به ان، اقدامات و تدابیر مهم کیفری و مجازاتهای سنگینی را برای آن در نظر گرفته اند.

در نتیجه باید شخص جانی را از جامعه ای که در آن، باعث کشتن شخص بی گناه دیگری شده است و رفتار او ممکن است که امنیت افراد جامعه را به خطر بیاندازد، دور نگه داشت.

در اکثر نظامهای حقوقی دنیا و بین‌المللی، مجازات قتل با توجه به سونیت مرتکب، مجازاتهای مختلفی را دارد، در صورتی که شخص قاتل، با سبق قبلی مرتکب قتل عمدی شود مجازات سنگین تری را نسبت به قتل عمدی که بدون سبق قبلی مرتکب شده است را متحمل خواهد شد که غالبا حبس ابد می‌باشد.

در ایران، قوانین مربوط به قتل عمد، به پیروی از فقه امامیه، دارای قواعد خاص خود می باشد و همچنین قانون مجازات اسلامی هم در مورد قتل عمد، مصادیق و مجازاتهایی را تعیین کرده است که شدیدترین ان با توجه به قران کریم، قصاص می باشد؛ ولی با این وجود مجازاتهای دیگری برای قتل عمد، تعیین شده است که تحت شرایطی خاص در کنار قصاص امکان‌پذیر می‌باشد.

با توجه به تعیین مجازات قصاص نفس برای قتل عمد، ذر نوشتاری با همین مضمون، سعی شده درباره قتل عمد، مصادیق قتل عمد و مرجع قضایی صالح برای رسیدگی به قتل عمد، که توسط موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، برترین موسسه حقوقی ایران و با تجربه ترین گروه وکلای ایران، با مشاوره محمد رضا مهری وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی و کیفری منتشر می گردد، پرداخته شود.

سوالات مربوط به مجازات قتل عمد

• – ماهیت قتل عمد و رویه ی قانونی ان چیست؟ مصادیق قانونی قتل عمد کدامند؟مجازات قتل عمد کدام هست؟
• – مجازات شروع به قتل عمد چیست؟ مجازات معاونت و مشارکت در قتل عمد چیست؟
• – مرجع صالح برای رسیدگی به قتل عمد کجاست؟

ماهیت قتل عمد و رویه قانونی مجازات قتل عمد

قتل به معنی کشتن و گرفتن جان انسان می باشد که می‌تواند بسته به عوامل مختلفی صورت گردد که همگی این اسباب و عوامل مختلف در ماهیت و مجازات قتل عمد تعیین شده برای قتل متفاوت خواهد بود. قتل از منظر قانونی به قتلهای عمد، شبه عمد، غیر عمد و خطای محض تقسیم می گردد که همگی آن‌ها مجازاتها و شرایط خاصی دارند که شدیدترین مجازات در میان انواع قتلهای مذکور، برای قتل عمد، قصاص می‌باشد.

در فقه امامیه، قتل عمد به معنی ازبین بردن نفس و جان انسان معصوم و محقون الدم (کسی که مهدور الدم نمی باشد) تعریف شده است.

رویه ای را که قانون برای قتل عمد در نظر گرفته است، مطابق با فقه امامیه است ولی در قانون مجازات اسلامی جدید، از موارد جدیدتری در مورد قتل عمد صحبت به میان می آورد که در بیان مصادیق قتل عمد و تمایز ان از سایر قتلها می‌باشد. همچنین در نحوه مجازات ان هم قانون مواردی را تغییر یا اضافه کرده است که به طور کلی، تاثیر گذارتر از قانون قبلی بوده است. تفاوت و تمایز قتل عمد نسبت به سایر قتلها، در مورد سونیت فرد و کشنده بودن رفتار مرتکب می‌باشد.

مصادیق قتل عمد

با توجه به اینکه برای ارتکاب قتل عمد باید سونیت وجود داشته باشد، در نتیجه ان چیزی که قتل عمد را از قتل شبه عمد و خطایی محض متمایز می کند، در مورد  سونیت و کشنده بودن عمل مرتکب صدق می کند. ارتکاب قتل بر اساس اینکه عنوان عمدی بر ان اطلاق گردد، شامل مصادیق زیر می گردد:

الف) هرگاه مرتكب با انجام كاری قصد ايراد جنايت بر فرد يا افرادی معين يا فرد يا افرادی غيرمعين از يك جمع را داشته باشد و در عمل نيز جنايت مقصود يا نظير ان واقع شود، خواه كار ارتكابی نوعاا موجب وقوع ان جنايت يا نظير ان بشود، خواه نشود.

اشتباه قاتل در تشخیص هویت مجنی علیه، موجب از بین رفتن عنوان کیفری قتل عمد نمی گردد. اگرچه  مجنی علیه مورد نظر او نبوده است. ولی در هر صورت هم سونیت عمدی و هم رفتار کشنده حاصل شده است.

ب) هرگاه مرتکب، عمداكاری انجام دهد كه نوعا موجب جنايت واقع شده يا نظير ان، می گردد، هرچند قصد ارتکاب ان جنايت و نظير ان را نداشته باشد ولی آگاه و متوجه بوده كه ان كار نوعا موجب ان جنايت يا نظير ان می‌شود.

جرم قتل عمد از زمره جرایم مقید به نتیجه، می باشد و هرگاه شخص به قتل برسد، حتی اگر قاتل هم قصد نتیجه را نداشته باشد، در هر صورت مرتکب قتل عمد می گردد.ولی باید آگاهی او از کشنده بودن رفتار ، به طور نوعی اثبات گردد تا عنوان قتل عمدی باشد.

پ) هرگاه مرتکب قصد ارتکاب جنايت واقع شده يا نظير ان را نداشته و كاری را هم كه انجام داده است، نسبت به افراد متعارف نوعا موجب جنايت واقع شده يا نظير ان، نمی‌شود لكن درخصوص مجنی عليه، به علت بيماری، ضعف، پيری يا هر وضعيت ديگر و يا به علت وضعيت خاص مکانی يا زمانی نوعا موجب ان جنايت يا نظير ان می‌شود مشروط بر انكه مرتکب به وضعيت نامتعارف مجنی علیه يا وضعيت خاص مکانی يا زمانی آگاه و متوجه باشد.

شرط لازم برای تحقق قتل عمدی، این است که ارتکاب فعل مجرمانه ی قتل، نسبت به افراد متعارف باشد و اگر دارای وضعیت جسمانی نامتعارف بوده باشد، در رابطه با این مصداق از قتل عمد، باید به طور حتم حالت و وضعیت خاص مجنی علیه که رفتار مرتکب منجر به قتل او شده است، برای مرتکب محرز شده باشد و این احراز به اثبات برسد، تا منجر به قتل عمدی گردد و در صورتی که اطلاع او اثبات نشود، رفتار مرتکب مصداق قتل شبه عمد خواهد بود.

ت) هرگاه مرتکب قصد ايراد جنايت واقع شده يا نظير ان را داشته باشد، بدون انكه فرد يا جمع معينی مقصود وی باشد، و در عمل نيز جنايت مقصود يا نظير ان، واقع شود، مانند اينكه در اماکن عمومی بمب گذاری کند.

مجازات قتل عمد

با توجه به اهمیت و تاثیری که ارتکاب قتل در مورد بازماندگان مجنی علیه و جامعه دارد، اقدام قانون‌گذار برای مجازات جانی، شدید می‌باشد.

برای مجازات قتل عمدی، قانون‌گذار دو نوع مجازات و بعضا مجازات دیگری را در نظر می گیرد. اولین و شدیدترین مجازات برای قتل عمدی، قصاص می باشد و در صورت رضایت بازماندگان مجنی علیه، به دیه ی قتل عمد محکوم می‌شود.

همچنین در‌صورتیکه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتکب یا دیگران گردد دادگاه مرتکب را به حبس تعزیری درجه 4 محکوم می کند.

مجازات شروع به قتل عمد

در صورتی که شخص اقدام به شروع به قتل عمد نماید ولی بدون اراده ی او موفق نگردد، در این صورت به حبس تعزیری درجه 5 محکوم می گردد.

مباشر معاونت و مشارکت در قتل عمد

در جریان ارتکاب قتل عمدی ممکن است که شخص یا اشخاصی همراه با مباشر قتل عمدی، در ارتکاب قتل عمد، همکاری داشته باشد، به همین خاطر هم اگر به ارتکاب قتل عمد کمک نماید، در این صورت مستوجب مجازات کیفری خواهد بود.

برای معاونت در قتل، شخصی که وسایل و زمینه های لازم برای قتل عمدی را فراهم می کند، طبق قانون، مستوجب مجازات حبس تعزیری درجه دو یا سه می‌باشد.

برای مشارکت در قتل عمد، اقدام شریک باید نسبت به مجنی علیه، به مقدار عمل مباشر در قتل، هم کشنده باشد و هم سونیت داشته باشد تا عنوان قتل عمد بر عمل او ایراد گردد، در نتیجه مجازات او هم مانند مباشر خواهد بود.

اگر اقدام شریک به قتل عمد و ایراد فعل کشنده، بعد قتل مجنی علیه توسط مباشر، صورت گیرد در این صورت، شریک به مجازات جنایت بر میت محکوم می‌شود و نه قتل عمد.

مرجع صالح برای رسیدگی به قتل عمد

رسیدگی به جرم قتل عمد با توجه به اهمیت و مجازات ان، در صلاحیت دادگاه کیفری یک می باشد و دادسرا بعد از صدور قرار مجرمیت و ارسال کیفرخواست به دادگاه کیفری یک، مقدمات رسیدگی را فراهم می‌نماید.

مشاوره حقوقی درباره مجازات قتل عمد

برای انجام امور حقوقی خود و تعیین وقت مشاوره حضوری با گروه وکلای مهر، می توانید با موسسه تماس بگیرید.

گروه وکلای رسمی مهر پارسیان، متشکل از وکلای پایه یک دادگستری، کارشناسان رسمی دادگستری، قضات بازنشسته و اساتید برتر حقوق در ایران، آماده پذیرش کلیه دعاوی عزیزان در پرونده های خانواده، کیفری، حقوقی و ثبتی می باشد.