اعاده دادرسی توسط شاکی

اعاده دادرسی توسط شاکی در صورتی مطرح می‌گردد که رای قطعی در خصوص متهم صادر شده است اما رای به ضرر شاکی است و شاکی به این رای اعتراض دارد.

در واقع اعاده دادرسی یکی از راه‌های اعتراض به رأی است که از طریق دیوان عالی کشور انجام می‌شود.

برای اعاده دادرسی باید دلیل قانونی داشته باشیم این دلایل که در قانون از آنها به جهات نام برده شده است در ادامه مقاله اعاده دادرسی توسط شاکی بررسی خواهند شد.

سوالاتی که در این نوشته توسط وکیل پایه یک دادگستری بررسی خواهند شد:

• جهات (دلایل) اعاده دادرسی چه می‌باشد؟
• در چه مواردی می‌توان اعاده دادرسی نمود؟
• اعاده دادرسی ماده 477 چیست؟
• چه افرادی حق اعاده دادرسی دارند؟
• تاثیر اعاده دادرسی چیست؟

شکواییه چیست؟

برگ شکایت یا شکواییه نوعی سند دادخواهی است که برای آغاز اقامه دعوای کیفری از سوی شاکی تهیه شده و به دادگاه ارائه می‌شود.

وقتی جرمی اتفاق می‌افتد کسی که از جرم زیان‌دیده است حق شکایت و درخواست احقاق حق خود را دارد.

این شکایت از طریق متنی با عنوان شکواییه صورت می‌گیرد.

دادخواست که برگه چاپی مخصوصی است و برای طرح دعوای حقوقی استفاد می‌شود با شکواییه شباهت زیادی دارند.

در هر دو آن‌ها خواسته مشخصی از دادگاه طلب می‌شود و مدارک و مستندات مدعی یا شاکی در آن نوشته می‌شود.

بهترین وکیل دادگاه تجدیدنظر

تفاوت مهم آن‌ها این است که دادخواست معمولاً خطاب به دادگاه حقوقی نوشته می‌شود.

اما شکواییه در زمانی که جرمی اتفاق افتاده باشد نوشته شده و خطاب به دادستان نوشته می‌شود.

انتخاب نوع شکواییه و تعیین دقیق جرم هم ظرافت‌های خاص خود را دارد که در حیطه تخصص وکیل دادگستری است و رعایت نکردن آن‌ها موجب شکست در پرونده خواهد شد.

اعاده دادرسی چیست:

اعاده دادرسی در لغت به معنی رسیدگی مجدد یا دادخواهی مجدد است و در علم حقوق یکی از روش‌های فوق‌العاده شکایت از رأی و حکم است و محدود به دلایل خاص است.

یعنی فقط در صورت وجود یکسری دلایل خاص می‌توان اعاده‌دادرسی نمود.

به طور مثال اگر دلیل جدیدی کشف شود که متهم مرتکب این قتل نشده است.

از جهت موضوع اعاده دادرسی، محدودیتی ندارد و نسبت به هر پرونده‌ای با هر موضوعی امکان طرح اعاده دادرسی وجود دارد.

این مورد جزء روش‌های عدولی شکایت از رای است، یعنی همان دادگاه صادرکننده رأی مجددا به پرونده رسیدگی می‌نماید.

اعاده دادرسی در واقع رسیدگی مجدد به پرونده توسط همان دادگاه صادرکننده رای قطعی، به دلیل وجود جهات (دلایل) خاص مقرر در قانون، می‌باشد.

مقاله اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی

به عبارتی جهات (دلایلی) وجود دارد که در صورت وجود آن جهات، دادگاه می‌تواند به درخواست یکی از طرفین (شاکی و متهم) دعوا، مجددا به پرونده رسیدگی کند.

احکام قطعی امکان اعاده دادرسی دارند در خصوص قرارهایی که از دادگاه صادر می‌شوند این امکان منتفی است.

به صرف دادن درخواست اعاده دادرسی و ادعای وجود جهات و دلایل اعاده دارسی، دادگاه مکلف به رسیدگی نیست.

بلکه در صورتی به اعاده دادرسی رسیدگی می‌شود که متقاضی اعاده دادرسی اعم از شاکی و یا محکو‌م‌علیه (کسی که رأی به ضرر او صادر شده است) در دادخواست اعاده دادرسی، دلایلی برای تحقق جهات دادرسی مطرح کرده باشد.

آنچه گفته در خصوص اعاده دادرسی به معنی عام است اما نوع دیگر اعاده دادرسی که از آن به عنوان اعاده دادرسی ماده 477 یاد می‌شود وجود دارد که در ادامه بررسی خواهند شد.

اعاده دادرسی ماده 477

این نوع اعاده دادرسی در خصوص کلیه آرا قضایی اعم از حکم یا قرار قابل اعمال خواهد بود.

خلاف بین شرع بودن رای تنها دلیل و جهت قانونی برای اعمال این نوع اعاده دادرسی است.

بنابراین برای این نوع اعاده دادرسی باید تنظیم لایحه توسط وکیل صورت بگیرد و در آن به اصول و قواعد فقهی استناد شود که اثبات کننده خلاف شرع بودن رای باشند.

چه افرادی می‌توانند اعاده دادرسی نمایند؟

درخواست اعاده دادرسی از جانب محکوم‌علیه (فردی که رأی به ضرر او صادر شده) به طرفیت محکوم‌له (شخصی که رأی به نفع او صادر شده است) صورت می‌گیرد.

حال ممکن است اعاده دادرسی توسط شاکی صورت گیرد در زمانی که حکم به نفع او صادر نشده باشد و جهت (دلیل) یا جهاتی از اعاده دارسی برای شاکی به وجود آمده باشد.

اعاده دادرسی ممکن است توسط قائم مقام محکوم‌علیه، مانند وراث درخواست شود.

در صورتی که محکوم‌له فوت کرده باشد، محکوم‌علیه به طرفیت قائم مقام محکوم‌له یعنی وراث، اعاده دادرسی را انجام می‌دهد.

اما اعاده دادرسی ماده 477 را هر فردی می‌تواند درخواست دهد.

قانون‌گذار در این خصوص عنوان نموده که هر ذینفعی می‌تواند درخواست اعاده دادرسی ماده 477 را بدهد و منظور از ذینفع هر فردی است که از صدور رای سود و نفعی می‌برد.

اقسام اعاده دادرسی

اعاده دادرسی در قانون مدنی به دو نوع تقسیم شده است، اصلی و طاری (غیر اصلی)

در اعاده دادرسی اصلی، حکم قطعی صادر شده است و یکی از اصحاب دعوا نسبت به حکم قطعی با توجه به جهات (دلایل) اعاده دادرسی، تقاضای اعاده دادرسی می‌کند.

وکیل اعاده دادرسی مدنی

هرگاه دعوایی بین دو نفر در جریان است که در نتیجه آن، حکم به نفع یکی از آنها صادر شود.

شخص مزبور به استناد حکمی که از دادگاه صادر شده است، دعوای مجددی علیه طرف دیگر دعوا مطرح می‌کند.

به این صورت که حکمی که از دادگاه صادر می‌شود به عنوان دلیل برای طرح اعاده دادرسی مورد استفاده قرار می‌گیرد به این نوع اعاده دادرسی، اعاده دادرسی طاری گفته می‌شود.

نسبت به حکم سابق که در دعوای فعلی، به عنوان یک دلیل علیه او مورد استفاده واقع شده، تقاضای اعاده دادرسی طاری کند.

جهات اعاده دادرسی

دلایلی که با استناد به آنها می‌توان اعاده دادرسی نمود، محدود می‌باشند و نمی‌توان با دلایل دیگر اعاده دادرسی نمود.

جهات (دلایل) اعاده دادرسی در خصوص دعاوی کیفری در ماده 474 آیین دادرسی کیفری ذکر شده است، و جهات (دلایل) اعاده دادرسی در دعاوی حقوقی در ماده 426 آیین دادرسی مدنی بیان شده است.

ماده 426 آیین دادرسی مدنی در خصوص جهات و دلایل اعاده دادرسی حقوقی حصری (محصور و محدود) است.

این جهات (دلایل) عبارت‌اند از:

1. موضوع حکم، مورد ادعای خواهان نبوده باشد.
2. وجود تضاد در مفاد (محتوا) یک حکم
3. حکم صادره قبلا توسط همان اصحاب و در مورد همان دعوی توسط همان دادگاه مطرح شده باشد.
4. حکم به میزان بیشتر از خواسته صادر شده باشد.
5. حیله و تقلب به کار رفته از طرف مقابل در دعوی که موثر در حکم دادگاه بوده است.
6. جعلی بودن اسناد موثر در حکم دادگاه
7. مکتوم بودن (پنهان بودن) و یا در اختیار نبودن اسناد و مدارکی در جریان دادرسی موثر بوده
8. اثبات اصالت (اصل باشد و جعلی نباشد) سندی که در جریان رسیدگی به دعوی، آن سند از اعداد دلایل خارج شده است که با اثبات اصالت سند مزبور در حکم مورد اعاده دادرسی موثر باشد.

این نکته قابل ذکر است که باید جهت (دلیل) یا جهات (دلایل) اعاده دادرسی درخواست قید شود و دادگاه ملزم است فقط به همان جهت رسیدگی کند و حق رسیدگی به سایر جهات قید نشده ندارد.

مهلت اعاده دادرسی

مهلت اعاده دادرسی بسته به نوع حکم و دادگاه مربوطه متفاوت می‌باشد.
در احکام و آرای قطعی دادگاه حقوقی این مهلت ۲۰ روز یا ۲ ماه است که بسته به نوع اقامت اصحاب دعوی در ایران یا خارج کشور متفاوت می‌باشد.

این در حالی است که در موضوعات کیفری، اعاده دارسی محدود به مهلت (زمان) نمی‌باشد.

قابل ذکر است که با توجه به جهت اعاده دارسی، آغاز مهلت اعاده دادرسی متفاوت است.

بعد از قبولی اعاده دادرسی توسط دادگاه، قرار قبولی صادر شده و قبولی درخواست موجب تشکیل جلسه برای رسیدگی به اعاده دادرسی و صحت یا سقم (نادرستی) ادعاهای متقاضی اعاده دادرسی خواهد بود.

مشاوره حقوقی اعاده دادرسی

تشکیل جلسه دادرسی و دعوت از طرفین (متقاضیان اعاده دادرسی) الزامی‌ است و چنانچه اعاده دادرسی درست باشد، دادگاه حکم را نقض و حکم جدید صادر می‌کند.

چنانچه درخواست اعاده دادرسی واجد هیچ یک از جهات قانونی اعاده دادرسی نباشد، قرار رد اعاده دادرسی صادر می‌شود.

اعاده دادرسی ویژه

قانون‌گذار یک روش خاص برای اعاده دادرسی و رسیدگی مجدد پیش بینی کرده است.

این اعاده دادرسی، در ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری وارد شده است که روش خاص برای اعاده دادرسی محسوب شده و احکام آن با اعاده دادرسی ماده 426 قانون آیین دادرسی مدنی متفاوت است.

اعمال آن منوط به آن است که رییس قوه قضاییه، رای را برخلاف احکام شرعی بداند، در این صورت، دستور رسیدگی مجدد که همان اعاده دادرسی است نسبت به پرونده را صادر می‌کند.

اعاده دادرسی توسط شاکی

بعد از اجازه رییس قوه قضاییه، رسیدگی مجدد به پرونده در صلاحیت شعبه یا شعب خاصی از دیوان عالی کشور است.

به طور کلی اعمال اعاده دادرسی خاص، به طور مستدل (با دلیل) مراتب جهت اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری به رییس قوه قضاییه اعلام می‌شود.

قابل ذکر است که این نوع از اعاده دادرسی شامل آرای قطعی صادره از مراجع قضایی می‌باشد یعنی هم نسبت به احکام و هم نسبت به قرارها قابل اعمال است.

وکیل متخصص اعاده دادرسی توسط شاکی

اطلاع از جهات و موارد اعاده دادرسی که موضوعی پیچیده است و از حساسیت بالایی برخوردار می‌باشد نیازمند مشورت از وکیل متخصص اعاده دادرسی است.

جهت دریافت و تنظیم وقت مشاوره با وکلای متخصص موسسه حقوقی مهر پارسیان، با شماره تماس‌های موسسه مهر پارسیان تماس برقرار نمایید.