قرارداد تجاری توزیع بین المللی

با بررسی موضوع قرارداد تجاری توزیع بین المللی همراهتان هستیم.

قرارداد توزیع بین‌المللی

این نوع از قرارداد ، یکی از مهمترین قراردادهای حوزه تجارت بین‌الملل است. به موجب این قرارداد، طرفین با ایجاد یک چارچوب کلی، بستری برای سامان‌دهی روابط تجاری و حقوقی خود در آینده فراهم می‌کنند. حاصل این قرارداد صرفاً اجازه و امتیاز توزیع انحصاری خدمات یا فناوری است و مالکیت همچنان در اختیار پدیدآورنده می‌ماند. به طور معمول این قرارداد بین تولیدکننده و توزیع‌کننده منعقد می‌شود و وظایف هر دو طرف را تعیین می‌کند.

که به موجب قرارداد توزیع بین المللی، طرفین با ایجاد یک چارچوب کلی، بستری برای سامان‌دهی روابط تجاری و حقوقی خود در آینده فراهم می‌کنند. حاصل این قرارداد دریافت امتیاز توزیع انحصاری خدمات یا فناوری است و مالکیت همچنان در اختیار پدیدآورنده می‌ماند. این قرارداد مابین تولیدکننده و توزیع‌کننده منعقد می‌شود و وظایف هر دو طرف را تعیین می‌کند.

اهمیت قرارداد توزیع بین‌المللی در تجارت

قرارداد توزیع بین المللی تحلیل بازار کاری تخصصی است و برای تولیدکننده مقرون به صرفه نیست. بنابراین از توزیع کننده هایی که با بازار منطقه آشنایی دارند دعوت به همکاری می‌شود تا در این چرخه نقش فروشنده را ایفا کنند. چرا که آن‌ها می‌توانند محصولات را شناسایی کنند و هرکدام را به بازار مناسب خود برسانند. اما کاری که قرارداد توزیع بین‌المللی انجام می‌دهد این است که محصول را با اطمینان خاطر در اختیار کسانی می‌گذارد که با هزینه‌ی بهتر آن را در بازار توزیع می‌کنند.

وظایف توزیع کنندگان و فروشندگان

توزیع کننده ها معمولا نمایندگان درجه دومی دارند که مسئولیت بخشی از فروش را بر عهده دارند. توزیع کننده باید فروشنده را از نوع فعالیت نمایندگان درجه دوم و حدود فعالیت آن ها آگاه کند. همچنین فروشنده را از کلیه فعالیت های خود، شرایط بازار و وضعیت رقابتی موجود در بازار و منطقه آگاه کند. توزیع کننده بایستی کلیه اطلاعات لازم و مورد نیاز فروشنده را در اختیار او قرار دهد.
توزیع کننده نباید در علائم تجاری کالای مورد فروش هیچ تغییری انجام دهد و آن را با همان نام اصلی که شناخته شده به مشتری عرضه نماید. اگر توزیع کننده از فروشنده حق انحصاری فروش را گرفته باشد، فروشنده نمی تواند در طول مدت اعتبار قرارداد به شخص دیگری اجازه ارائه کالا در آن منطقه را بدهد. فروشنده باید بدون دریافت هر نوع هزینه ای کلیه اسناد و مدارک مربوط به کالا را در حد متعارف در اختیار توزیع کننده قراردهد.

انواع قرارداد توزیع بین‌المللی

قرارداد توزیع انتخابی (selective distribution agreement):

توزيع انتخابى مرزی است ميان توزيع وسيع و توزيع انحصاري، که در آن تعداد واسطه‌ها بيش از يکى است. اما کمتر از تعداد واسطه‌هايى است که براى عرضه و فروش کالاى شرکت اعلام آمادگى مى‌کنند. در این شیوه شرکت مساعى خود را صرف تعداد زيادى مجارى فروش نمى‌کند. فقط به چند واسطه منتخب توجه دارد و از آن ها فروشى را انتظار دارد که بيشتر و بهتر از حد متوسط باشد.

توزيع انتخابى به توليدکننده این امکان را مى‌دهد که به‌گونه ای بازار را پوشش دهد، اما نسبت به توزيع وسيع با نظارت بيشتر و هزينه‌اى کمتر. اکثر مارک‌هاى تلويزيون، مبلمان و اثاثيه منزل و ابزارآلات از طريق توزيع انتخابى به فروش مى‌رسند.

قراردادهای توزیع انحصاری (Exclusive Distribution Agreements)

در این قرارداد تأمين كننده سعي دارد حقوق توزيع کننده را محدود كند. به خصوص با ممنوع كردن فروش كالاهای رقابتی. به طور معمول، اين موقعيت تجاری محدود توزيع كننده، با تعهدات مشابهی از ناحيه تأمين كننده جبران مي شود.

تمركز اصلي این قرارداد بر توافق انحصاری ميان طرفين است. در قرارداد توزيع انحصاری، عرضه كننده متعهد مي شود كه محصولات خود را فقط برای يك توزيع كننده در قلمرو مشخص و برای مدت زمان خاص تأمين كند. درنتيجه ديگر توزيع كنندگان بالقوه اين محصولات عملاً از ارائه و توزيع در آن منطقه مشخص محروم مي شوند يا اينكه عرضه كننده متعهد مي شود كه محصولات خود را فقط براي يك توزيع كننده درخصوص گروه مشخصي از مشتريان تأمين كند.

تعهد عرضه كننده در زمينه تأمين كالا برای يك توزيع كننده در قلمرو خاص را انحصار سرزميني مي نامند. به عبارت ديگر، اين شرط به توزيع كننده حقي انحصاری مي دهد كه تنها فروشنده مجاز برای كالاهای عرضه كننده (توليدكننده) در قلمرو مشخص و در طول يك چهارچوب زماني خاص باشد. توليدكنندگان نيز معمولاً انحصار را به توزيع كننده در قلمرو خاص و براي يك مدت مشخص اعطا مي كنند.

اگر عرضه کننده تعهد دهد كه محصولات خود را تنها به يك توزيع كننده ارائه نماید تا او آن ها را به مشتريان معینی بفروشد، اينگونه انحصار را«انحصار اختصاص مشتری» مي نامند. اما اين انحصار باعث نمي شود كه توزيع كننده از فروش محصولات خود به مشترياني كه از قلمرو ديگر نزد وي آمده اند منع شود .
3. قرارداد توزيع انفرادی:

در عرف تجاري، اصطلاح توزيع انفرادي زماني به كار مي رود كه توزيع كننده در قرارداد، دارای حق انحصاری توزيع نباشد و توليدكننده نيز بتواند در كنار توزيع كننده، خود به طور مستقيم به فروش و عرضه محصولات در قلمرو مورد نظر اقدام كند.

اگرچه هر دو اصطلاح توزيع انحصاري و توزيع انفرادي به طور ضمني بر اين مسئله دلالت دارند كه اصيل حق ندارد توزيع كننده يا نماينده ديگري را براي قلمرو توزيع كننده منصوب كند، اما در توزيع انفرادي وي بشخصه ميتواند فروش در قلمرو توزيع-كننده را به حساب خویش و بدون هيچ مسئوليتي براي توزيع كننده برعهده بگيرد؛ درحالي كه اگر توزيع انحصاري باشد، خود اصيل مجاز نيست كه با توزيع كننده در قلمرو اي كه به وي واگذار شده است رقابت نمايد.

قراردادهای توزیع غیرانحصاری (Non-exclusive Distribution Agreements)

در قرارداد توزيع غیر انحصاري، توزيع كننده تاجری مستقل قلمداد مي شود و مي تواند درباره نحوه فعاليت های خود آزادانه تصميم گيري كند. درنتيجه، منافع و ضررهای فعاليت توزيع را نيز خود متحمل می شود. توافقاتی هستند که تامین‌کننده در عرضه محصول خود به توزیع‌کنندگان در محدودیت نباشد.در این قرارداد بر خلاق قرارداد توزیع انحصاری، تأمين كننده سعي ندارد، با ممنوع كردن فروش كالاهای رقابتی حقوق توزيع کننده را محدود كند. تمركز اصلي این قرارداد بر توافق غیرانحصاری ميان توزیع کننده و سایر تامین کنندگان برای ارائه و توزیع محصولات مختلف در مناطق مختلف است.

ویژگی های قراردادهای توزیع بین‌المللی

• از ویژگی‌های مهم این قرارداد تعهد به همکاری است. از آنجایی که اجرای تعهد هر طرف وابسته به تعهد دیگری است، این خاصیت طرفین را به همکاری با یکدیگر وابسته می‌کند. و به همین دلیل اگر قرارداد به درستی اجرا شود، هر دو طرف برنده ا‌ند و به سود می‌رسند. اما اگر طرفی در عمل به وظایف کوتاهی کند به سود خودش هم زیان رسانده است. از طرفی اگر فروشنده در کارش بهترین عملکرد را داشته باشد در عین افزایش سود تولیدکننده، درآمد خود را هم بالا می‌برد.
• بر پایه اصل استقلال اشخاص، لازم نیست قرارداد از طرف ضعیف حمایت کند. از این رو محتوای قرارداد اجباری نیست بلکه تکمیلی یا پیش‌فرض هستند و قابلیت تغییر دارند مگر اینکه چیزی به عنوان«تعهد» ذکر شود و الزام‌آور باشد.
• قراردادهای توزیع بین‌الملل«عمودی» هستند. یعنی دو یا چند فعال تجاری توافق می‌کنند که در سطوح مختلف و با کنترل از بالا به پایین با یکدیگر همکاری کنند. پس تامین‌کننده از نظر نظارت بر شیوه توزیع دارای اختیار خواهد بود.
• دیگر خصلت این قرارداد این است که هم کالا و هم خدمات می‌توانند موضوع این نوع قرارداد باشند. در اروپا از واژه‌ی Goods به معنی محصولات برای توصیف این‌ها استفاده می‌شود که در تجارت بین الملل شامل کالا و خدمات با هم است.
• اما مهم‌ترین ویژگی قراردادهای توزیع بین‌الملل از بین رفتن واسطه‌های فرعی (دلال‌ها) در تجارت است. وقتی تولیدکننده و فروشنده به طور مستقیم همکاری می‌کنند در قیمت محصول هم تغییر زیادی ایجاد نمی‌شود و خریدار راضی‌تر خواهد بود.

انحصار، محدودیت‌های قیمت گذاری،گارانتی و تعهدات فروش و تامین از دیگر ویژگی‌هایی هستند که بیش‌تر جزو ماهیت قراردادهای توزیع بین‌الملل قرار می‌گیرند.

در این قراردادها علاوه بر اصول کلی قراردادهای تجاری بین المللی نکات دیگری را درنظر گرفت از جمله:

• شناخت طرفین از یکدیگر بسیار ضروری است.
• توزیع‌کننده باید از انحصاری یا غیرانحصاری بودن قراردادش مطمئن شود.
• از جمله نکات مهمی که در هنگام عقد قرار داد توزیع باید در نظر داشته باشید محدوده تحت پوشش قرارداد است. باید مطمئن شوید که محصول و شیوه توزیع در آن محدوده با قوانین بین‌المللی منافاتی نداشته باشند.
• شرایط هرگونه آموزش یا پشتیبانی (ضمانت) در قراردادهای توزیع انتخابی باید به طور دقیق ذکر شوند و توزیع‌کننده متعهد به اجرای آن‌ها باشد.
• همچنین توجه فروشنده به حقوق مالکیت معنوی تامین‌کننده و ملاحظه قوانین مربوط به خرید و فروش کالا ضروری است.
• به ویژه هر دو طرف باید شرایط ناموفق پیش رفتن پروسه‌ تولید و توزیع را در نظر گرفته و برای آن هم مواردی را در نظر بگیرند.