ابطال رای داوری

امروز با موضوع ابطال رای داوری همراه شما هستیم.

ابطال رای داور زمانی اتفاق می‌افتد، که دو طرف برای اختلاف پیش آمده بین خود، به داور مراجعه می‌کنند و داور با توجه به محتویات پرونده و توضیحات طرفین، در خصوص پرونده تعیین تکلیف می‌کند و نظر خود را در قالب رای بیان می‌کند.

چنانچه دو طرف یا یکی از آنها به رای داور اعتراض داشته باشند می‌توانند به دادگاه مراجعه کنند و از دادگاه بخواهند که رأی داور را باطل کند.

در این مقاله قصد داریم که به بررسی چگونگی ابطال رأی داوری بپردازیم.

چگونه به رای داور اعتراض کنیم؟
چه مواردی باعث بطلان رأی داوری می‌گردد؟
داوری تجاری بین‌المللی چه تفاوت‌هایی با داوری داخلی دارد؟
چه راهکارهایی برای ابطال رای داوری در قوانین پیش بینی شده است؟

مقدمه

نهاد داوری در کنار سایر رسیدگی‌های قضایی، روشی برای حل اختلافات اشخاص است.

به دلیل سرعت در رسیدگی و تخصصی بودن آن، اشخاص ترجیح می‌دهند برای حل و فصل دعاوی خویش، نهاد داوری را انتخاب کنند.

البته صرف اینکه طرفین برای حل و فصل اختلافات خویش بر نهاد داوری توافق کرده‌اند موجب نمی‌شود که از حمایت‌های پذیرفته شده جهانی به عنوان یک حق بنیادین بشری محروم شوند.

هر چند که داوری نوعی قضاوت خصوصی است اما اگر رای داور همچون آرا محاکم بی‌طرفانه باشد و مطابق با قوانین و مقرات باشد، دارای اهمیت است.

در واقع طرفین داوری حتی شخصی که در رسیدگی داوری بازنده می‌شود باید رسیدگی داور را عادلانه و منصفانه احساس نمایند.

برای این‌که رأی داوری عادلانه و منصفانه باشد، چنانچه رأی داوری معیوب باشد یا اصول و قواعد و قوانین را رعایت نکند، نباید اجرا شود و طرفی که از آن  عیب ضرری ببیند، باید بتواند نسبت به آن اعتراض کند.

به همین دلیل تحت شرایطی در دادگاه امکان اعتراض به رأی داوری فراهم شده است.

بهترین وکیل ابطال رای داوری

قوانین و مقررات داوری ساز و کاری به نام درخواست ابطال رأی داوری را پیش‌بینی نموده‌اند تا اوصافی که یک رأی باید داشته باشد را تضمین‌ کند.

بنابراین چنانچه رای داور، شرایط اساسی رأی و قرارداد داوری را نداشته باشد، ضمانت اجرای آن ابطال رأی داوری است.

طرفین باید بتوانند رأیی را که داور  به‌طور جانب‌دارانه و غیر منصفانه و خارج از چارچوب قوانین صادر نموده را بلا اثر نمایند.

هر چند که اعتراض راهی است برای جلوگیری از بی‌عدالتی اما در عین حال ممکن است، ابزاری باشد در دست افرادی که می‌خواهند با این اعتراض موجب به تأخیر انداختن روند اجرای رأی داوری شوند.

به همین دلیل آیین‌ اعتراض باید در چارچوب شرایطی قرار گیرد که امکان سوء استفاده از آن به حداقل برسد.

بنابراین در این مقاله به بررسی قوانین داوری و موارد اعتراض به رأی داوری را شناسایی و دسته‌بندی و تشریح نمودیم که مبحث اول به این موضوع اختصاص یافته است.

در مبحث دوم به چگونگی و آیین اعتراض به رأی داوری و همچنین به آثار اعتراض می‌پردازیم.

در پایان نیز در مبحث سوم به شیوه‌های فوق‌العاده شکایت از آرا ،که همان اعتراض ثالث و اعاده دادرسی می‌باشد، پرداخته و بررسی می‌نماییم که آیا این روش‌های شکایت از آراء در آرای داوری نیز قابل اعمال است یا خیر؟

موارد بطلان رای داور در قانون داوری تجاری بین‌المللی چیست؟

ماده ۳۴ قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران در این خصوص بیان داشته:

در موارد زیر رای داور اساسا باطل و غیر قابل اجراست:

1. در صورتی که موضوع اختلاف به موجب قوانین ایران قابل حل و فصل از طریق داوری نباشد.
2. در صورتی که مفاد (محتویات) رای مخالف با نظم عمومی یا اخلاق حسنه کشور و یا قواعد آمره ایران باشد.
3. رای داوری در خصوص اموال غیر منقول (اموالی که نتوان آن‌ها را جابجا نمود مثل خانه و زمین) واقع در ایران با قوانین آمره (امری) جمهوری اسلامی ایران و یا با مفاد (محتوا) اسناد رسمی معتبر معارض باشد، مگر آن‌که در مورد اخیر داور حق سازش داشته باشد.

چگونه می‌توان به رأی داور اعتراض کرد؟

نهاد داوری در ایران تابع یک سری قوانین و مقررات پراکنده می‌باشد که از جمله آنها می‌توان به بخش هفتم از قانون آیین دادرسی مدنی ایران که شامل مواد ۴۵۴ الی ۵۰۱ بوده و اختصاص به روش حل و فصل اختلاف به شیوه داوری می‌نماید و در داوری‌های داخلی معتبر و قابل اجرا می‌باشد.

قانون داوری تجاری بین‌المللی که شامل ۳۶ ماده و تا حدودی از قانون نمونه کمیسیون حقوق تجارت بین‌الملل سازمان ملل (آنسیترال) در خصوص داوری تجاری بین‌المللی، گرفته شده است و با شرایط داخلی ایران منطبق و قابل اعمال بر داوری‌های بین‌المللی اشاره کرد.

به موجب قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، رای داور تحت چه شرایطی باطل می‌گردد؟

• رأی صادره مخالف قوانین موجد (ایجاد کننده) حق باشد.
• داور نسبت به مطلبی که موضوع داوری نبوده، رأی صادر کرده باشد.
• داور خارج از حدود اختیار خود رأی صادر نموده باشد.
• رأی داور پس از انقضای مدت داوری صادر و تسلیم شده باشد.
• رأی داوری با آن ‌چه در دفتر املاک یا بین اصحاب دعوا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده و دارای اعتبار قانونی است مخالف باشد.
• رأی به وسیله داورانی صادر شده که مجاز به صدور رأی نبوده‌اند.
• قرارداد رجوع به داوری بی‌اعتبار بوده باشد.
• در قانون نمونه مواردی تحت عنوان بطلان احصا (منحصر و محدود) نشده است.

اما شاید بتوان از بند ب ماده ۳۴ که می‌گوید دادگاه احراز کند که …، می‌توان برداشت کرد که این موارد مثل بطلان در نظام ما است.

وکیل ابطال رای داوری

مورد ۱ ماده ۳۴ قانون ایران اشاره به مواردی مثل دعاوی ورشکستگی، ازدواج، طلاق و جرایم دارد که ارجاع آنها به داوری ممنوع شده و یا دعاوی موضوع اصل ۱۳۹ قانون اساسی که محدود به شرایطی شده، دارد.

در مورد ۲ باید گفت نظم عمومی در این ماده مفهومی متفاوت از همان در نظام داخلی دارد.

نظم عمومی با توجه به ویژگی بین‌المللی این قانون و این‌که مورد اعمال آن دعاوی تجاری بین‌المللی است باید به مفهوم نظم عمومی اساسی و قواعد امری اساسی که نگهدار سازمان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است درک شود.

در مورد بند۳ این نکته گفتنی است که اموال غیرمنقول براساس قانون تجارت ما به هیج وجه در معاملات تجاری نمی‌گنجد.

پس باید به صورت فرعی و تبعی در آرای داوری تجاری بین‌المللی مطرح شوند.

اما از آنجا که اموال غیرمنقول به طور کلی تحت قانون ایران هستند نیازی به تکرار نبوده است.

موسسه حقوقی بین‌المللی مهر پارسیان اعلام می‌کند قبول وکالت در پرونده‌های مشاوره تلفنی و حضوری با وکیل پایه یک دادگستری و مشاوره آنلاین با وکیل پایه یک دادگستری، توسط وکلای متخصص امکان پذیر است.
ابطال رای داوری