جرایم علیه امنیت در فضای مجازی

جرایم علیه امنیت در فضای مجازی

پیشبرد تعاملات جهانی امروز که مبتنی بر رایانه است، بدون استفاده از این ابزار کارامد تقریبا غیرممکن به نظر می‌رسد. در واقع فن آوری اطلاعات چنان با تار و پود زندگی اشخاص در هم آمیخته است که نه تنها جدایی این محیط از زندگی آن‌ها امری غیر قابل تصور است، بلکه با پیشرفت این فناوری این آمیختگی و وابستگی، شدت یافته و ابعاد تازه و پیچیده تری نیز به خود می گیرد. تا جایی که افراد با بهره گیری از محیط های دیجیتالی، از پهنه ی روابط اجتماعی سابق دور شده و بر کمیت روابط مجازی و دیجیتالی آن‌ها افزوده شده است. در این میان انچه که اهمیت دو چندان می یابد این است که همگام با رشد و توسعه  فناوری رایانه‌ای، جرایم  رایانه‌ای نیز تکثیر و افزایش پیدا خواهد کرد.

از جمله این جرایم، جرایم علیه امنیت در فضای رایانه‌ای یا همان فضای مجازی می‌باشد. در این مقاله که توسط موسسه ی حقوقی مهر پارسیان منتشر می گردد، به طرح چند سوال برای بررسی ماهیت جرم علیه امنیت در فضای مجازی می‌پردازیم:

• آیا جرایم امنیتی در فضای مجازی، جرم انگاری شده است؟
• مصادیق جرایم علیه امنیت در فضای مجازی چیست؟
• تشکیل جمعیت یا دسته و گروه در فضای مجازی چگونه محقق می‌شود؟
• جرم تبلیغ به نفع گروه ها و سازمآن‌های مخالف نظام در فضای مجازی چگونه شکل می گیرد؟
• آیا جاسوسی سایبری نیز از جرایم علیه امنیت در فضای مجازی می باشد؟
• بهترین گروه وکلای ایران و معتبرترین سایت حقوقی ایران کدام است؟
• مرجع رسیدگی به جرایم علیه امنیت در فضای مجازی کجاست؟

جرم انگاری جرایم امنیتی در فضای مجازی

در این مورد علاوه بر قانون مجازات اسلامی مصوب 92 (بخش تعزیرات) قانون جرایم رایانه‌ای به جرایم امنیتی  پرداخته شده است. ماده 21 قانون جرایم رایانه‌ای، ارائه دهندگان خدمات دسترسی را موظف به پالایش محتوای مجرمانه ای که از سوی کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه تعیین می‌شود، کرده است که جرایم علیه امنیت در فضای مجازی نیز در بند ج  فهرست این کارگروه مشخص شده است. همچنین در قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح نیز موادی در این باب پیش‌بینی شده است.

مصادیق جرایم علیه امنیت در فضای مجازی

در خصوص جرایم علیه امنیت در فضای مجازی، باید خاطر نشان کرد که تمامی جرایم علیه امنیت که در قانون مجازات و دیگر قوانین آمده، از طریق فضای مجازی قابلیت ارتکاب ندارد و صرفا مواردی که از طریق فضای مجازی قابلیت ارتکاب دارند و با توجه به فهرست مصادیق محتوای مجرمانه (علیه امنیت ) که از سوی کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه موضوع ماده21 قانون جرایم رایانه‌ای مشخص گردیده، بررسی می‌شود.

مصادیق جرایم علیه امنیت در فضای مجازی، عبارت است از:

 1ـ تشکیل جمعیت، دسته، گروه در فضای مجازی با هدف بر هم زدن امنیت کشور.

 2ـ هر گونه تهدید به بمب گذاری

 3ـ تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی ایران

4ـ تبلیغ به نفع گروه ها و سازمان های مخالف نظام جمهوری اسلامی ایران

 5ـ تحریک نیروهای رزمنده

 6ـ تحریک یا اغوای مردم به جنگ و کشتار یکدیگر

 7 ـفاش نمودن محتوایی که به اساس جمهوری اسلامی ایران لطمه وارد کند.

8- انتشار محتوا علیه اصول قانون اساسی

9ـ اخلال در وحدت ملی و ایجاد اختلاف مابین اقشار جامعه به ویژه از طریق طرح مسائل نژادی و قومی

10- تحریص و تشویق افراد و گروه ها به ارتکاب اعمالی علیه امنیت، حیثیت و منافع جمهوری اسلامی ایران در داخل یا خارج از کشور

11- فاش نمودن و انتشار غیر مجاز اسرار نیروهای مسلح

12- فاش نمودن و انتشار غیر مجاز نقشه و استحکامات نظامی

13- انتشار غیر مجاز مذاکرات غیر علنی مجلس شورای اسلامی

14- انتشار بدون مجوز مذاکرات محاکم غیر علنی دادگستری و تحقیقات مراجع قضایی

15- انتشار محتوایی که از سوی شورای عالی امنیت ملی منع شده باشد.

در صورت تحقق همه ی این موارد از طریق فضای مجازی و در شبکه های اجتماعی گوناگون می‌تواند، مصداق بارز ارتکاب جرایم علیه امنیت در فضای مجازی باشد.

تحقق تشکیل جمعیت یا دسته و گروه در فضای مجازی

این امر می‌تواند به عنوان مصداقی از جرم علیه امنیت در فضای مجازی باشد. ماده 498 قانون تعزیرات مصوب 75 میگوید« هر کس با هر مرامی، دسته، جمعیت یا شبه جمعیتی بیش از دو نفر در داخل یا خارج از کشور تحت هر اسم یا عنوانی تشکیل دهد یا اداره نماید که هدف ان برهم زدن امنیت کشور باشد و محارب شناخته نشود به حبس از دو تا ده سال محکوم میشود .» با توجه به اینکه این جرم در فضای مجازی قابل ارتکاب است، بنابراین هرگاه از سوی هر فرد در هر کشوری که با هدف برهم زدن امنیت ایران از طریق وب سایت، وبلاگ و … اقدام به تشکیل جمعیت، دسته و گروه نماید، مرتکب جرمی علیه امنیت در فضای مجازی شده است.

نکته انکه هرگاه امکان محکوم نمودن فردی که از طریق فضای مجازی مرتکب این جرم شده به مجازات محاربه وجود نداشته باشد، در این صورت مرتکب به دو تا ده سال حبس محکوم می‌شود.

جرم تبلیغ به نفع گروه ها و سازمان های مخالف نظام

ماده 500 قانون تعزیرات «هر کس علیه نظام جمهوری اسلامی ایران یا به نفع گروه ها و سازمان های مخالف نظام به هر نحو فعالیت تبلیغی نماید، به حبس از سه ماه تا یکسال محکوم خواهد شد . » با توجه به ارتکاب این جرم در فضای مجازی، به راحتی نمی توان فردی را که از طریق وبلاگ، وب سایت یا شبکه های اجتماعی مانند تلگرام اقدام به طرح مباحث علمی، نقدهای مستدل و منطقی می‌نماید، محکوم به فعالیت تبلیغی علیه نظام نمود. مگر اینکه گستردگی اقدامات (با توجه به عبارت فعالیت تبلیغی ) و نحوه ی نگارش مطالب به صورتی باشد که هیچ شک و شبهه ای برجای نگذارد. همچنین ارتکاب این جرم از طریق ارسال ایمیل هایی با محتوای مذکور نیز ممکن است .

جرم جاسوسی رایانه‌ای

در پاسخ باید گفت که در مواد 3تا5 قانون به ارتکاب جرایم رایانه‌ای تحت عنوان جاسوسی رایانه‌ای پرداخته شده است و هرچند این جرم در فهرست کارگروه تعیین مصادیق محرمانه علیه امنیت ذکر نگردیده، لیکن با توجه به تعریف داده‌های سری (تبصره 1ماده 3 ) می توان جرم جاسوسی رایانه‌ای را با توجه به حساسیت موضوع ان، مشمول مصادیق جرایم علیه امنیت در فضای مجازی دانست.

مرجع رسیدگی به جرایم امنیتی در فضای مجازی

رسیدگی به جرایم رایانه‌ای، معمولا در صلاحیت دادسرای جرایم رایانه‌ای و دادگاه های عمومی و انقلاب است. بعد از کشف جرم توسط ماموران پلیس فتا، متهم به دادسرای ویژه جرایم رایانه‌ای که شعبه ای از دادسرای عمومی و انقلاب می باشد، معرفی می‌شود تا پس از انجام تحقیقات به دادگاه معرفی شوند. اما نکته مهم ان است که مرجع رسیدگی به جرایم علیه امنیت دادگاه انقلاب می باشد و در مورد جرایم علیه امنیت در فضای مجازی، دادگاه انقلاب به موضوع رسیدگی خواهد کرد.

بهترین گروه وکلای ایران در جرایم سایبری

چنانچه در زمینه جرایم علیه امنیت در فضای مجازی سوالاتی دارید یا نیازمند مشاوره ی تخصصی در این زمینه هستید، می توانید از تجربه و تخصص گروه وکلای مهر در موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان بهره مند گردید.

دپارتمان حقوق و جرایم سایبری گروه وکلای مهر