درخواست صدور حکم تولیت

درخواست صدور حکم تولیت

درخواست صدور حکم تولیت از دادگاه عمومی، منافاتی با درخواست صدور تولیت از اداره اوقاف نیست. این موضوع در رای وحدت رویه دیوان عالی کشور، به صراحت درج شده است. برای اموال و مالکیت افراد، با توجه به اختیار و تصرفی که دارند، می‌توانند  هر گونه تصرفی را از جمله تصرف مادی و حقوقی، انجام دهند و اختیار اداره مال موقوفه، با مالک می‌باشد.

 بعضی از افراد جامعه به خاطر انسانیت و احسانی که دارند، بعضی از اموال خود را در جهت امور عام المنفعه و برای نفع و انتفاع مردم جامعه و یا قشر خاصی، اختصاص می دهند. این اختصاص اموال، می‌تواند به صورتی باشد که مالکیت فرد نسبت به مال خود باقی بماند و برای مدتی معین یا نامعلوم، منافع را به قصد احسان و نیکوکاری برای افراد معین کند و همچنین در صورتی که بخواهند،به طور نامحدود و مادام العمر باشد، می‌توانند در قالب عقد وقف، اشتفاده از منافع را به طور دائم قرار دهد. از انجایی که مالک ملک موقوف،ه صلاحیت لازم و قانونی به جهت اداره ی مال موقوفه را ندارد، به همین خاطر برای اداره ی امور مربوط به مال موقوفه، باید شخصی به عنوان متولی، عهده دار انجام رسیدگی به مال موقوفه باشد. بعضا شخص متولی مال موقوفه توسط مالک و یا واقف مشخص و یا به موجب درخواست صدور حکم تولیت تعیین می گردد.

سوالت درباره درخواست صدور حکم تولیت

• متولی مال موقوفه کیست؟
• دعوی تولیت و تعیین تولیت به چه نحو می باشد؟
• درخواست صدور حکم تولیت به چه نحو می باشد؟
• دادگاه صالح برای رسیدگی به درخواست صدور حکم تولیت کجاست؟
• صلاحیت اداره تحقیق اداره اوقاف درباره تعیین متولی چگونه اعمال می‌شود؟

در این مقاله، به بررسی رویه ی قانونی درخواست صدور حکم تولیت که توسط موسسه ی حقوقی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، با مشاوره محمدرضا مهری، وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی منتشر می گردد، پرداخته می‌شود. گروه وکلای مهر، متشکل از بهترین وکلای تهران، اقدام به جمع آوری اطلاعات کامل حقوقی درباره آثار وقف، تعیین متولی برای موقوفه، شرایط تعیین متولی برای موقوفه، نموده است که در ادامه خواهید خواند.

متولی مال موقوفه

مال موقوفه، مالی است که عین ان از نقل و انتقال منع و منافع ان در جهت هدف واقف به عموم یا اشخاصی که واقف تعیین می کند، تعلق می گیرد. با توجه به اینکه خود مال موقوفه دارای شخصیت حقوقی می باشد و می‌تواند، موجد حق و هم اینکه دارای اموالی باشد و از این اموال و حقوق خود در جهت رسیدن به هدف غایی خود، یعنی منتفع کردن مردم و عموم استفاده نماید.

به همین منظور، باید شخصی باشد که انجام و اجرای اهداف مال موقوفه را بر عهده داشته باشد، غبطه و مصلحت مال موقوفه را رعایت کند و از حدود اداره ی امور موقوفه، تجاوز نکند. متولی وقف شخصی است که به عنوان امین، وظیفه ی اداره و امور مربوط به کنترل مال موقوفه را دارد که می‌تواند به موجب نظر شخص مالک که ملک خود را وقف می کند، تعیین شود و یا اینکه اداره ی اوقاف که به صورت مرجعی است که بر اموال موقوفه نظارت دارد، تعیین کند. برای همین منظور متولی که با سمت تولیت تعیین می‌شود، در صورت وجود شرایطی تعیین می‌شود که به شرح ذیل است:

– متولی مال موقوفه، خود واقف و مالک ملک نباشد. در صورتی که واقف، مصداق افرادی که از منافع مال موقوفه منتفع می‌شود، باشد، تولیت او منعی ندارد.

– شخصی که عنوان تولیت مال موقوفه را دارد، سمت تولیت را رد نماید.

دعوی تولیت و تعیین تولیت

در صورتی که برای مال موقوفه متولی تعیین نشده باشد، واقف و یا مالک و اداره ی اوقاف اقدام می کند.گاه ممکن است که شخصی به عنوان متولی، دارای سابقه ی تولیت در مال موقوفه باشد و در نتیجه متصرف هم باشد و به همین خاطر، ممکن است که سمت تولیت فرد مورد نظر، مورد تایید مالک و یا اداره ی اوقاف نبوده باشد و یا اینکه خود شخص، مدعی تولیت بوده باشد، در این صورت، دعوی تولیت از جانب هر کدام از طرفین مطرح شود.

در دعوی تولیت که به طرفیت متولی می‌تواند مطرح گردد، طرف مالک و یا واقف و یا اداره ی اوقاف، علیه تصرفات متولی که متصرف به عنوان تولیت می باشد، می‌توانند دعوی خلع ید مطرح نمایند و برای اثبات عدوانی بودن تصرف متولی وقف به عنوان تولیت مال موقوفه، باید مجهول التولیه و تصرف عدوانی متولی، ثابت شود تا حکم به خلع ید او صادر شود.

در صورتی که مالک یا اداره ی اوقاف به استناد وقف نامه، متولی را شخصی غیر از متصرف به عنوان تولیت، بداند، ادعای او پذیرفته خواهد شد و حکم به رفع تصرف عدوانی متولی وقف خواهد داد. چون سند وقف نامه بر تصرف به عنوان تولیت، مقدم می‌باشد.

صرف عدم وجود وقف نامه، دلیل بر نبود تولیت متصرف و در نتیجه، مجهول التولیه بودن ان در جهت اثبات ادعای تصرف عدوانی نمی‌باشد. چرا که شخصی به عنوان امین متولی مال موقوفه می باشد و تولیت را دارد، تصرف او امانی فرض می‌شود و خلاف ان را باید مدعی تصرف عدوانی اثبات نماید. در این صورت امانی بودن متولی، استصحاب و موجود فرض می‌شود و تولیت او سلب نمی گردد.

درخواست صدور حکم تولیت

دعوی درخواست صدور حکم تولیت، یکی از دعاوی است که ممکن است از جانب اداره ی اوقاف مطرح شود و همین طور هم ممکن است که شخصی در مال موقوفه ای که برای او تولیت وجود دارد، ادعای تولیت داشته باشد که مورد انکار اداره ی اوقاف یا واقف باشد، در نتیجه مدعی تولیت باید برای اثبات تولیت خود، سبق تولیت و امانی بودن تصرف خود را همراه با درخواست صدور حکم تولیت، به موجب وقف نامه و در نتیجه معلوم التولیه ی خود اثبات نماید تا ادعای او به عنوان تولیت در دادگاه مورد قبول و پذیرش قرار گیرد و اقدام به صدور حکم تولیت می کند.

با توجه به اینکه تولیت شخص، بعد از قبول اوغیر قابل رجوع می باشد، در صورتی که متولی مال موقوفه مرتکب خیانت در امانت گردد، مالک یا اداره ی اوقاف، می‌تواند از دادگاه محل مال موقوفه تقاضای ضم امین نماید و در نتیجه اقدام به تعیین شخصی می‌نماید و حکم تولیت او در کنار متولی، صادر می‌شود.

همچنین در صورتی که امین متصف به صفت و شرط خاصی باشد و فاقد ان وصف گردد، منعزل می‌شود و در نتیجه مالک یا واقف و اداره ی اوقاف می‌تواند درخواست صدور حکم تولیت شخص دیگری را به جای متولی بخواهد و متولی دیگری تعیین خواهد شد. در مورد دیگری در صورتی که اداره ی امور موقوفه به عهده ی چند نفر متولی وقف باشد و مجتمعا در اداره اقدام کنند و یکی از آن‌ها فوت کند، محجور و یا منعزل شود، چون نمی‌توانند هر یک به تنهایی اقدام کنند، به همین خاطر به سبب درخواست صدور حکم تولیت، شخص دیگری به عنوان متولی تعیین می گردد.

دادگاه صالح برای رسیدگی به درخواست صدور حکم تولیت

برای صدور حکم تولیت، ایتدا به اداره اوقاف مربوطه مراجعه می‌شود و در صورت استنکاف اداره اوقاف و یا عدم صدور حکم تولیت متقاضی، می توان بدوا به دادگاه مراجعه نمود و یا در اعتراض به تصمیم اداره اوقاف در تعیین متولی به دادگاه مراجعه نماییم. شخصی که مدعی تولیت خود در مورد مال موقوفه ای می باشد، باید به موجب درخواست دارا بودن تولیت خود در مال موقوفه را اثبات کند. رسیدگی به دعوی تولیت و اثبات ان با توجه به اینکه به تبع مال غیر منقول می باشد، در صلاحیت دادگاه محل وقوع مال غیر منقول و موقوفه می‌باشد. دعوی مورد نظر یک دعوی غیر مالی و قابل تجدید نظر و فرجام خواهی است.

مدارک لازم برای دادخواست صدور حکم تولیت

• تکمیل فرم دادخواست جهت درخواست صدور حکم تولیت.
• استشهادیه محلی جهت اثبات تولیت متقاضی بر مال موقوفه
• حکم تولیت متولی قبلی.
• در صورت فوت متولی قبلی، گواهی فوت متولی قبلی.
• تصویر وقف نامه

وکیل متخصص اوقاف

موسسه حقوقی طلیعه عدالت و مهر پارسیان با مشاوره محمدرضا مهری، وکیل متخصص اوقاف، و به عنوان بهترین وکیل در زمینه ی امور مربوط به وقف و اوقاف و تولیت و صدور حکم تولیت، به همراه تیم وکلای تخصصی اقدام به مشاوره و قبول دعاوی شما عزیزان می کند. پذیرش دعاوی، اثبات وقفیت، خیانت در امانت متولی، خیانت در امانت امین موقوفه، رفع تصرف از مال موقوفه، وتمامی امور مربوط به دعاوی خانواده، دعاوی ملکی، دعاوی ثبتی، دعاوی کیفری و حقوقی، از خدمات گروه وکلای مهر است.برای انجام امور حقوقی خود می توانید با موسسه تماس بگیرید.

نویسنده:سید محسن میرقاسمی- کارشناس ارشد حقوق خصوصی