دیوان عدالت اداری

دیوان عدالت اداری، یکی از مراجع تخصصی قضایی است.

چگونگی طرح شکایت در دیوان عدالت اداری، شعب بدوی دیوان عدالت اداری، شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری، چگونگی اعتراض به رای دیوان عدالت اداری.

اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری، دادخواست دیوان عدالت اداری، ضمانت اجرای خودداری از اجرای رای دیوان عدالت اداری، وکیل متخصص در دیوان عدالت اداری، آراء وحدت رویه دیوان عدالت اداری، از سوالها و مسائل قابل طرح درباره دیوان عدالت اداری می باشد.

وکلای متخصص دیوان عدالت اداری که سالها پرونده‌های موفق را در دیوان عدالت اداری با دفاع قانونی و پیگیری مستمر به ثمر رسانده اند، پاسخ سوالات حقوقی شما را درباره دیوان عدالت اداری خواهند داد.

موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، اقدام به معرفی دادسراهای تخصصی و مراجع قضایی تخصصی، از جمله، دادستانی کل کشور، دیوان عالی کشور، دادسراهای تخصصی تهران، نموده است.

مقاله حاضر که توسط گروه وکلای مهر پارسیان تدوین شده است، معرفی نهاد دیوان عدالت اداری را مورد نظر قرار داده است.

وظایف دیوان عدالت اداری

رسیدگی به شکایت های وارده از سوی اشخاص حقیقی (افراد انسان) یا حقوقی (مانند موسسات و شرکت‌ها) در موارد زیر، از وطایف دیوان عدالت اداری می باشد:

1-

الف: رسیدگی قضایی به بخشنامه‌ها، تصویبنامه‌ها، تصمیمات و اقدام واحد های دولتی ونهادهای عمومی، موسسه‌ها و شرکت‌های دولتی، سازمان تامین اجتماعی، نهادهای انقلابی وتشکیلات عام المنفعه مانند ستاد اجرایی فرمان امام، بنیاد مستضعفان، بنیاد شهید و… تمامی موسسه‌های وابسته با مراکز دولتی و نهادهای انقلابی وعمومی از جمله شهرداری‌ها.

ب: تمامی تصمیم‌ها و اقداماتی که مدیران نهادهای مذکور در بند قبلی اتخاذ می‌نمایند، قابل شکایت در دیوان عدالت اداری می‌باشد.

2- رسیدگی قضایی به شکایت‌ها و دادخواست‌ها از تصمیم های قطعی اتخاذ شده در پرونده‌های کمیسیون حل اختلاف مالیاتی، هیأت های حل اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون ماده 100 شهرداری‌ها، که شاکی مدعی نقض قوانین و مقررات و اشکال شکلی در آن‌ها باشد، قابل رسیدگی در دیوان عدالت اداری می‌باشد.

3- رسیدگی به شکایت و دادخواست کلیه قضات و افراد مشمول قانون استخدام کشوری و تمامی افرادی که از هر حیث مقام لشکری یا کشوری و مستخدم نهادهای مذکور در بند یک می‌باشند از حیث وضعیت استخدامی و حقوق و مزایا در صلاحیت دیوان عدالت اداری می باشد و قابل شکایت در این مرجع قضایی هستند.

پرونده‌های غیر قابل رسیدگی در دیوان عدالت اداری

بعضی از پرونده‌ها به دلیلی ماهیت قضایی و بررسی ماهیتی (محتوا و موضوع) قابل طرح و شکایت در دیوان عدالت اداری نیستند از جمله:

1. رسیدگی به میزان خسارت وارد شده بر اشخاص حقیقی یا حقوقی بر اثر تصمیم یا بخش نامه یا مصوبه اشتباه که دردیوان نقض شده است.
2. آراء دادگاه انتظامی قضات یا سایر مراجع قضایی و دادگاه‌های نظامی و همچنین دادگاه‌های انتظامی، قابل شکایت در دیوان عدالت اداری نیستند.

شعب دیوان عدالت اداری

شعب دیوان عدالت اداری به شعب بدوی (نخستین) دیوان عدالت اداری و شعب تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تقسیم می‌شود.

شعبه بدوی (نخستین) دیوان عدالت اداری، از یک رییس و یا دارس علی البدل تشکیل می‌شود و شعبه تجدیدنظر از یک رییس و دومستشار تشکیل می‌شود.

رای شعبه تجدیدنظر دیوان عدالت اداری با نظر اکثریت ملاک عمل است.

رسیدگی در شعبه بدوی دیوان عدالت اداری، پس از تقدیم دادخواست توسط ذینفع (شخصی که از طرح دعوا سود و نفعی می‌برد) یا وکیل وی با رعایت مهلت‌های مقرر درقانون، جهت اعتراض به آراء و تصمیمات قطعی مقامات مذکور درفوق از تاریخ ابلاغ سه ماهه برای افراد ساکن ایران و شش ماه برای افراد ساکن خارج ازکشور، آغاز می‌شود.

رأی صادر شده از شعبه بدوی (نخستین) دیوان عدالت اداری، ظرف بیست روز پس از ابلاغ برای افراد ساکن ایران و دو ماه پس از ابلاغ برای افراد مقیم خارج از ایران، با تقدیم دادخواست تجدیدنظر، قابل اعتراض در دادگاه تجدیدنظر دیوان عدالت اداری می‌باشد.

درخواست دستور موقت از دیوان عدالت اداری

شاکی یا وکیل شاکی می‌تواند همزمان با طرح شکایت در دیوان عدالت اداری، یا بعد از آن و تا قبل از اعلام ختم رسیدگی، در صورتی که اجرای تصمیمات قطعی مقاماتی که از آنها به دیوان عدالت اداری شکایت شده است،  موجب ورود ضرر و زیان جبران ناپذیری خواهد شد، درخواست توقف اجرای تصمیم یا رأی مورد شکایت را بنماید.

درخواست دستور موقت و صدور آن نیاز به هزینه جداگاه و یا تودیع (سپردن) خسارت احتمالی به صندوق دادگستری نیست.

در صورت احراز ضرورت توقف عملیات اجرایی از سوی قاضی شعبه دیوان عدالت اداری پذیرفته شود نسبت به صدور دستور موقت مبنی بر جلوگیری از اجرای تصمیم، صادر خواهد نمود.

صدور دستور موقت، هیچ تأثیری در رسیدگی به اصل پرونده ندارد.

وظایف هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

رسیدگی به شکایات و دادخواهی اشخاص حقیقی و حقوقی نسبت به آیین نامه ها و سایر نظامات وزارتخانه ها، شهرداری ها و موسسات عمومی و غیر دولتی که با شرع و قانون مغایر بوده و موجب تضییع حقوق افراد جامعه می‌شود.

آیین نامه ها و بخش نامه های شورای عالی امنیت ملی، رییس قوه قضاییه و شورای نگهبان، مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام، قابل طرح در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیستند.

صدور رأی وحدت رویه در پرونده‌های مشابه که آراء متناقض از شعب دیوان عدالت اداری صادر شده باشد.

صدور رأی ایجاد رویه که در پرونده‌های مشابه، آراء مشابه از شعب دیوان عدالت اداری صادر شده باشد.

برای رسیدگی و ابطال مصوبات و آیین نامه ها در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری، نیاز به تقدیم درخواست می‌باشد.

ارائه درخواست ابطال مصوبات دولتی یا عمومی، نیازی به ذینفع بودن درخواست دهنده و پرداخت هزینه دادرسی ندارد.

سایر مواردی که برای ثبت دادخواست و شکایت به دیوان عدالت اداری ذکر شد، لازم الرعایه (باید رعایت شود) می‌باشد.

اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری

مرجع پذیرش درخواست اعاده دادرسی از آراء قطعی دیوان عدالت اداری، شعب صادر کننده رای قطعی در دیوان عدالت اداری می‌باشند.

تقاضای اعاده دادرسی در دیوان عدالت اداری فقط توسط طرفین و وکیل آن‌ها قابلیت استماع (شنیده شدن و رسیدگی) دارد.

در موارد زیر ممکن است نسبت به رای قطعی دیوان عدالت اداری، درخواست اعاده دادرسی شود:

1. حکم قطعی دیوان عدالت اداری خارج از موضوع دادخواست صادر شده باشد.
2. حکم به میزان بیشتر از خواسته شاکی صادر شده باشد.
3. وجود تضاد آشکار در مفاد (محتوا) حکم.
4. حکمی که صادر شده است با حکم دیگری در همین موضوع در تضاد و تعارض باشد بدون اینکه این تضاد مستند به قانون باشد.
5. اثبات جعلیت اسنادی که منشأ صدور حکم باشند و حکم دیوان عدالت اداری مستند به آن‌ها صادر شده باشد.
6. به دست آمدن اسناد و مدارک جدید پس از صدور حکم از دیوان عدالت اداری که درجریان رسیدگی دسترسی به آن‌ها مقدور نبوده است.

دفاتر استانی

با توجه به قانون دیوان عدالت اداری مصوب 1392 و قرار داشتن دیوان عدالت اداری در شهر تهران به منظور دسترسی آسان مردم به شعب دیوان عدالت اداری، در مرکز همه استان‌ها دفاتر استانی دیوان عدالت اداری به نمایندگی از دیوان عدالت اداری شروع به فعالیت نموده است.

عمده دفاتر استانی دیوان عدالت اداری به جز استان قزوین، کردستان و خراسان جنوبی که در محل اداری شورای حل اختلاف مستقر هستند، در ساختمان دادگستری کل استان‌ها مستقر است.

وظیفه دفاتر استانی

انجام مشاوره قضایی درباره دیوان عدالت اداری.

قبول دادخواست ها و شکایت های اشخاص حثقیقی و حقوقی ، ثبت شکایات و ارسال به دیوان عدالت اداری درتهران.

ابلاغ نسخه ثانی اخطاریه ها و دادنامه های صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری.

اجرای احکام قطعی دیوان عدالت اداری درمحدوده استان محل ماموریت.

وکیل متخصص

تمامی وکلای پایه یک دادگستری، امکان اعلام و قبول وکالت در دیوان عدالت اداری را دارند.

مشاوره حقوقی درباره قوانین و مقرراتی که بر اساس قوانین خاص و با صدور آیین نامه یا بخش نامه یا مصوبه مدیران دولتی یا دستگاه‌های مأمور به خدمات عمومی غیر دولتی مانند شهرداری ها، صادر می‌نمایند، به عهده وکیل پایه یک دادگستری و آشنا به قوانین دیوان عدالت اداری می‌باشد.

وکیل متخصص دیوان عدالت اداری علاوه بر آشنایی با قوانین و مقررات، نیاز به اطلاع از آخرین آراء هیأت عمومی دیوان عدالت اداری می باشد.

چرا که دانستن و اطلاع از آخرین آراء وحدت رویه و یا ایجاد رویه دیوان عدالت اداری، شاکی را از منتظر ماندن ابلاغ شکایت  به دستگاه طرف شکایت بی نیاز می کند.

در این گونه موارد شعبه دیوان عدالت اداری بدون نیاز به ابلاغ به دستگاه طرف شکایت و خارج از نوبت به پرونده مطروحه رسیدگی می‌نماید.

موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، با بهره گرفتن از جوانان متخصص حوزه حقوق و با تشکیل دپارتمان تخصصی حقوق اداری و حقوق اساسی و بارصد کردن آخرین تصمیمات دیوان عدالت اداری، قادر به ارائه مشاوره تخصصی حقوقی درباره دیوان عدالت اداری می‌باشد.

همکاری وکیل متخصص دیوان عدالت اداری و قضات بازنشسته دیوان عدالت اداری، از دیگر نقاط قوت گروه وکلای مهر پارسیان می‌باشد.