سرقت ادبی

سرقت ادبی

شکایت سرقت ادبی در مواردی طرح می‌شود که بخش قابل توجه و یا تمامی آثار و نوشته های دیگران را، به خود یا غیر، حتی به صورت ترجمه، نسبت دهند. به عبارت دیگر، زمانی که نویسنده، مطلبی یا کتابی، بدون درج منبع و ماخذ، و با تغییر فهرست یا جزیی از محتوا، بدون اجازه صاحب اصلی اثر، به نام خود یا دیگری، منتشر یا چاپ می کند، در اصطلاح حقوقی، سرقت ادبی رخ داده است. در بحث حقوق مالکیت فکری و مالکیت معنوی، دارنده اثر، حق برخورداری از مزایای مادی و معنوی اثر را دارد. چرا که حتی به فرض عدم انتفاع مادی، آثار ادبی و یا نگارشی، می‌تواند رزومه و سابقه قابل قبول فرد تلقی شود و از این رهگذر به شهرت و یا موقعیت خاصی دست یابد. سرقت ادبی، در قانون مطبوعات، به عنوان قانون خاص، قابل تعقیب کیفری و بر اساس قانون مجازات اسلامی، قابل مجازات است. گروه وکلای مهر، جهت آشنایی هم وطنان، اقدام به تهیه مقاله ای مختصر، درباره شرایط تحقق سرقت ادبی، راههای اثبات سرقت ادبی و همچنین مرجع تعقیب و رسیدگی به جرم سرقت ادبی تهیه نموده است. موسسه حقوقی مهر پارسیان با مشاوره مستقیم محمدرضا مهری، وکیل پایه یک دادگستری و استاد دانشگاه، تمامی مطالب را از محتوای قوانین موضوعه، استخراج نموده که در ادامه منتشر می‌شود.

سوالات متداول درباره سرقت ادبی

سرقت ادبی چیست و چه مجازاتی دارد؟

حقوق مالکیت فکری و مالکیت معنوی چیست؟

قوانین مربوط به اثبات سرقت ادبی کدامند؟

مجازات سرقت ادبی چیست و آیا مشمول تخفیف در مجازات هم می‌شود؟

اگر ندانسته مرتکب سرقت ادبی شدیم چه راهی دارد؟

موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی مهر پارسیان، پاسخگوی سوالات هم وطنان درباره شرایط تحقق سرقت ادبی می‌باشد.

شرایط تحقق جرم سرقت ادبی

1. اگر شخصی اثری را به نام خود ترجمه نماید و ذکری از منبع اصلی که ترجمه شده است به میان نیاورد، و نزد مخاطب این گونه القا شود که مطلب متعلق به مترجم، به عنوان صاحب اثر است، سرقت ادبی محقق شده است.
2. در صورتی که مطلبی، به صورت کامل و یا جزیی، به نحوی که ساختار مطلب اصلی حفظ شده باشد و از ذکر منبع و ماخذ خودداری نماید، سرقت ادبی محقق شده است. البته برداشت یک یا دو جمله از نوشته ای، سرقت ادبی محسوب نمی‌شود.
3. اگر سارق ادبی، ترجمه یک اثر را که توسط مترجم دیگری به حیطه ترجمه درآمده است، به نام خود منتشر نماید و وانمود کند که مترجم اثر، خود وی است، در این حالت نیز سرقت ادبی قابل انتساب به مرتکب است.
4. کپی کردن عکس ها و استفاده از آن‌ها در مطالب، که مشمول قانون کپی رایت است، سرقت ادبی محسوب می‌شود. اما استفاده از عکس های بی نام و نشان که در فضای مجازی منتشر می‌شود و صاحب اثر مشخص نیست، در دایره سرقت ادبی نمی گنجد.
5. فروش مقاله یا پایان نامه و به اصطلاح شایع ان، سایه نویسی ادبی، به این معنی که نویسنده مقاله یا پایان نامه توسط شخص دیگری، غیر از کسی که نام وی به عنوان خالق اثر درج می‌شود. این شیوه از سرقت ادبی در ایران بسیار رایج است.
6. استفاده از بخش هایی از یک اثر سینمایی یا تلویزیونی و گردآوری آن‌ها به صورت اثر مستقل، سرقت ادبی محسوب می‌شود.

مستندات قانونی سرقت ادبی در ایران

همانطور که پیشتر نیز به ان اشاره رفت، قانون حمایت از حقوق مولفین و مصنفین، قانون مطبوعات و قانون مجازات اسلامی، از جمله قوانین قابل استناد در تعقیب مرتکب سرقت ادبی به شمار می رود. با توجه به اینکه جمهوری اسلاممی ایران، تاکنون به کنوانسیون برن، نپیوسته، حمایت از حقوقی مادی و معنوی آثار ادبی و هنری که در خارج از کشور  منتشر شده است و یا آثاری که قبلا در ایران منتشر شده است، امکان‌پذیر نیست. فقط آثاری مورد حمایت قانون‌گذار ایران است که برای اولین بار در ایران منتشر شده است. بنابراین، استناد به سرقت ادبی در آثاری که قبلا منتشر شده است، منطبق بر قانون ایران نیست. بر اساس ماده 4 قانون حمایت حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان، واگذاری حقوق معنوی هیچ اثری، قابل واگذاری به غیر نیست. صاحب هیچ اثری نمی‌تواند حق مالکیت معنوی اثر خود را با دریافت وجه یا بدون دریافت وجه به شخص دیگری منتقل نماید. چرا که در صورت حذف نام صاحب اثر، از اثر خلق شده، سرقت ادبی محقق شده و قابل تعقیب کیفری در ایران است. در حقوق انگلستان که از حقوق کامن لا پیروی می کند، سرقت یا دستبرد فکری که در حوزه ادبیات باشد، سرقت ادبی، در حوزه علم، سرقت علمی و در حوزه هنر، سرقت هنری محسوب شده و قابل پیگیری قضایی است.

مرجع شکایت در جرم سرقت ادبی

دادسرای فرهنگ و رسانه در تهران، عهده دار کشف، تعقیب و تحقیق درباره جرم سرقت ادبی است. مدعی العموم یا دادستان، امکان ورود به جرم سرقت ادبی بدون شکایت شاکی خصوصی یا مدعی خصوصی را ندارد. هر چند جرم سرقت از جرایم عمومی است و قابل تعقیب بدون شکایت شاکی، اما در این خصوص شکایت شاکی، از اهمیت برخوردار است چون امکان نظارت دادستان بر همه نوشته ها عملا وجود ندارد اما با شکایت شاکی یا مدعی خصوصی ، موضوع در تهران قابل پیگیری در دادسرای فرهنگ و رسانه است و. در شهرستآن‌ها نیز، دادسرای عمومی شهرستان محل وقوع جرم  و یا دادگاه عمومی بخش، در صورت ارتکاب جرم، صالح به رسیدگی درباره جرم سرقت ادبی می‌باشند.

مدارک لازم جهت طرح شکایت سرقت ادبی

1. مدرک شناسایی که ترجیحا باید کارت ملی شاکی باشد.
2. مشخصات اثری که مدعی سرقت علمی ان هستند.
3. مدرکی که ثابت کننده ارتکاب سرقت ادبی از سوی مشتکی عنه باشد.
4. وکالتنامه وکیل دادگستری اگر شکایت از سوی وکیل طرح شده باشد.

وکیل متخصص در پرونده سرقت ادبی

وکیل پایه یک دادگستری که تجربه و مطالعه کافی درحوزه فرهنگ و هنر و رسانه دارد، می‌تواند مشاوره حقوقی مناسب درباره اثبات و یا دفاع از اتهام سرقت ادبی را داشته باشد. تشخیص و انطباق موضوع جرم با قوانین موضوعه و تشخیص مرجع صالح جهت رسیدگی به جرم سرقت ادبی، می‌تواند موضوع مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری باشد. موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان با بهره گیری از توان وکیل پایه یک دادگستری و متخصص در جرم سرقت ادبی، امکان طرح پرونده سرقت ادبی در دادسرای فرهنگ و رسانه و یا دفاع از اتهام مطروحه در دادسرای فرهنگ و رسانه را دارد. جهت دریافت مشاوره حضوری حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری می توانید با موسسه تماس بگیرید