دادخواست استرداد مبیع

هنگامی که معامله­ خرید و فروش مالی رخ دهد، در واقع عقد بیع منعقد شده است.در مواردی عقد بیع یا به عبارتی معامله­ خرید و فروش ممکن است با انحلال مواجه گردد.در این صورت خریدار باید مالی را که خریده است به مالک بازگرداند. همچنین فروشنده باید قیمت مال را که دریافت کرده، برگرداند.استرداد مبیع یا همان بازگرداندن مال فروخته شده، گاه با دشواری­‌هایی همراه است که جز با حضور وکیل متخصص در روند رسیدگی به پرونده، کارساز نخواهد بود.

برای کسب اطلاعات بیشتر و آگاهی از زوایای مختلف این دعوا می‌­توانید از وکیل مشاوره بگیرید.

سوالات مهم در بررسی دادخواست استرداد مبیع:

1. مبیع چیست؟

2. منظور از استرداد مبیع چیست؟

3. مبنای استرداد مبیع چیست؟

4. دادگاه صلاحیت­دار برای رسیدگی به دعوای استرداد مبیع کدام است؟

5. فرایند طرح دعوای استرداد مبیع چیست؟

6. در صورت تلف مبیع، استرداد مبیع به چه شکل خواهد بود؟

مبیع:

مبیع همان مال مورد معامله است که خرید و فروش می­‌شود . در معامله خرید و فروش که بیع نامیده می­‌شود؛ فروشنده را بایع و مال مورد معامله را مبیع می­‌گویند.

استرداد مبیع چیست:

در معاملات خرید و فروش، گاه ممکن است معامله به هر طریقی منحل شود و از بین برود. به عنوان مثال معامله توسط فروشنده فسخ شود و قرارداد منحل گردد.

در این حالت باید خریدار مالی را که خریده است، یعنی مبیع را به فروشنده بازگرداند و در برابر آن، پولی که پرداخت کرده را پس بگیرد؛ به این باز­پس گرفتن مبیع، استرداد مبیع می­‌گویند.

مبنای استرداد مبیع:

باید توجه داشته باشید که اگر مبنای استرداد مبیع در دادخواست ذکر نشود، دادگاه با صدور قرار، دعوای شما را رد می­‌کند.
مبانی استرداد مبیع می­‌تواند در سه عنوان بررسی شده و مورد استناد قرار بگیرد:

الف. فسخ مبایعه نامه: هنگامی که یکی از طرفین قرارداد، معامله را فسخ نماید قرارداد با انحلال مواجه می‌­گردد و مبیع باید مسترد (بازگردانده) شود.

ب. انفساخ قرارداد : هنگامی که قرارداد بدون اراده­ی طرفین و به صورت خودبه­خود از بین برود، در واقع با انفساخ قرارداد مواجه شده‌­ایم. مانند این که مبیع قبل از تحویل به خریدار تلف شود.

ج: بطلان عقد: هنگامی که یکی از ارکان اساسی عقد مانند قصد یکی از طرفین قرارداد، موجود نباشد، معامله به وجود نمی‌­آید. که در اصطلاح می­‌گوییم معامله باطل است.

با استناد به این مبانی می­‌توان دعوای استرداد مبیع را بیان نمود . در رسیدگی به دعاوی استرداد مبیع، می­‌توانید از وکلای مجرب مشاوره گرفته تا با صدور احتمالی قرار رد دعوی مواجه نشوید.

دادگاه رسیدگی کننده به دعوای استرداد مبیع:

مبیع ممکن است مال منقول (مالی که قابلیت جا­به­جایی را دارد مانند خودرو) و یا مال غیرمنقول (مالی که قابلیت جابه­‌جایی را ندارد مانند زمین) باشد که در هرکدام دادگاه صالح متفاوت است.

در مواردی که موضوع دعوی در دادگاه صالح برای رسیدگی مطرح نشود؛ با صدور قرار عدم صلاحیت، دعوی رد شده و از دایره دادرسی خارج می‌گردد.
بنابراین در خصوص دعاوی استرداد مبیع از وکیل متخصص کمک گرفته تا در روند دادرسی با صدور قرار، دعوی از جریان خودش بازنماند.

طرح دادخواست استرداد مبیع:

در فرایند طرح دعوای استرداد مبیع، باید دادخواستی به دادگاه طرح نمود که تمامی مقررات شکلی آن رعایت شده باشد.
اشخاص عادی می­‌توانند پس از ثبت­نام در سامانه ثنا، با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی موضوع دعوای خود را طرح نموده و از آن طریق ثبت دادخواست انجام دهند.
وکلای دادگستری نیز می‌توانند از طریق خدمات ویژه­‌ای که برایشان مقرر شده سایت اقدام به ثبت دادخواست بنمایند.

در صورت تلف مبیع، استرداد مبیع چگونه است:

هنگامی که پس از معامله خرید و فروش، مبیع به تصرف خریدار داده شود و در دست او تلف گردد و از بین برود؛ قرارداد هم با انحلال روبرو شود، دیگر مال مورد معامله وجود خارجی ندارد که مسترد (بازگردانده) شود.

در این حالت باید با توجه به مبنای انحلال قرارداد، یکی با نظر به اینکه فسخ یا انفساخ موجب انحلال قرارداد شده یا بطلان معامله کشف گردیده است، طرح دعاوی و صور احکام دادگاه متفاوت خواهد بود.

در مورادی که قرارداد با فسخ یا انفساخ روبرو گردد، خریدار تنها باید مثل مال در صورتی که مال مثلی (یعنی مثل و مانند آن وجود داشته باشد که معیار اصلی عرف است) باشد و قیمت مال در صورتی که مال قیمی (یعنی مال مثل نداشته باشد و به ناچار قیمت آن محاسبه گردد) باشد.

هنگامی از فسخ یا انفساخ صحبت می‌­شود که قرارداد صحیحی شکل گرفته باشد و تمام آثار قانونی آن طرفین را تحت تأثیر قرار دهد.

در این حالت قرارداد به وجود آمده است ولی با مواجه شدن با عمل یا واقع‌ه­ای از اعتبار ساقط شده و منحل می‌­گردد؛ بنابراین قرارداد، ماقبل از انحلال صحیح بوده و آثار خود را گذاشته است.

تحویل مبیع در صورت باطل شدن قرارداد:

به طور مثال هنگامی ملکی مورد معامله قرار گیرد، از روز وقوع معامله، تمام منافع ملک در مالکیت خریدار خواهد بود.
اگر قرارداد خرید و فروش ملک، پس از یک سال با فسخ یا انفساخ مواجه گردد، تمامی منافعی که در یک سال گذشته حاصل شده، بازهم در مالکیت خریدار است و انحلال قراداد این حق را از او سلب نمی‌کند.

مسئله در جایی خواهد بود که بطلان قرارداد بیع کشف شود؛ هنگامی که از بطلان صحبت به میان می‌­آید؛ یعنی قرارداد از ابتدا تشکیل نشده و هیچ آثاری هم از خود نداشته است؛ در این حالت خریدار نه تنها مالک ملک نشده، بلکه مالک منافع آن هم نیست.

در نتیجه در صورتی که ملک مورد خرید و فروش قرار بگیرد و پس از یک سال بطلان آن معامله کشف شود، خریدار علاوه بر استرداد مبیع (مورد معامله)، باید منافع این مدت را حتی اگر استفاده نکرده باشد به مالک بدهد.
خریدار در این مدت هیچ حقی نه بر ملک و نه بر منافع ملک داشته است و در حکم غاصب بوده و نسبت به مبیع و منافع آن مسئول است.