دادسرای دیوان محاسبات کشور

دیوان محاسبات کشور- صلاحیت دیوان محاسبات کشور- مجلس شورای اسلامی

دادسرای دیوان محاسبات کشور، مرجعی غیر قضایی است. یکی از حیاتی ترین منابع لازم برای اداره امور کشور، دارایی و اموال لازم و موجود، می‌باشد. لذا در طول سال دولت و هیئت دولت به عنوان اعضای قوه مجریه، باید این امور مالی را به نحو احسن اداره نمایند تا در بودجه کشور، کسری رخ ندهد. در طول سال عواید و درآمدهای دولت از انجام فعالیتهای مختلف اقتصادی نشأت می گیرد. به مجموعه ی این درآمدها،  اموال ملی می گویند که هزینه‌های اجرایی کشور را تأمین می کند. این اموال در محلی به نام بیت المال یا خزانه کشور نگهداری می‌شوند. سالانه مجلس شورای اسلامی با تشکیل جلسات، هزینه‌های کشور را که از محل بیت المال تأمین می‌شود در قالب بودجه تصویب می کند. برای اجرای برنامه بودجه پس از تصویب در مجلس، ان را به هیئت دولت ارسال می‌نماید. بدین منظور با تصویب بودجه، گام مؤثری را در جهت مصرف درست درآمدهای کشور بر می دارد.پس از تصویب بودجه، مجلس شورای اسلامی با تشکیل سازمانی به نام دیوان محاسبات کشور که زیر نظر مستقیم مجلس اداره می‌شود، بر نحوه اجرای بودجه و مصرف درآمدهای ملی و اموال بیت المال توسط دولت و مراجع ذی ربط نظارت می کند. آیا با شرح وظایف دیوان محاسبات کشور، آگاهی دارید؟ دیوان محاسبات کشور زیر نظر کدام مرجع انجام وظیفه می‌نماید؟ اعضا دیوان محاسبات کشور توسط چه مرجعی انتخاب می‌شوند؟ در این مقاله که توسط موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان تحت سرپرستی جناب آقای محمدرضا مهری منتشر می گردد، سعی بر انست که با ماهیت دادسرای دیوان محاسبات کشور و وظایف و کارمندان ان آشنایی حاصل گردد.

ماهیت دیوان محاسبات کشور و وظایف ان

با تصویب بودجه کشور و اجرایی شدن قانون بودجه، باید نهادی وجود داشته باشد که اقدامات افرادی را که مسئول نگهداری و مصرف بودجه هستند،کنترل کند و در صورت تخلف از سوی مراجع ذی ربط، اقدامات مقتضی به عمل بیاورد. انجام این وظایف بر عهده دیوان محاسبات کشور می‌باشد.  بر اساس اصل 55 قانون اساسی، ديوان محاسبات دارای وظایفی به شرح ذیل می باشد:

1- رسیدگی و یا حسابرسی به كليه حساب‌های وزارتخانه‌ها، موسسات، شركت‌های دولتی و ساير دستگاه‌هايی كه به نحوی از انحا از بودجه كل كشور استفاده می كنند. بر اساس قانون كه هيچ هزينه‌ای از اعتبارات مصوب تجاوز نكرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسيده باشد.

2- جمع آوری و گزارش حساب‌ها و اسناد و مدارك مربوطه را برابر قانون و تسلیم تفريغ بودجه هر سال، به انضمام نظرات خود به مجلس شورای اسلامی .

همچنین بر اساس قانون دیوان محاسبات کشور، وظایف این دیوان به شرح ذیل می باشد:

1- بررسی وقوع عمليات مالی در دستگاهها به منظور اطمينان از حصول و ارسال صحيح و به موقع درآمد و يا انجام هزينه و ساير دريافتها و پرداختها

2- رسيدگي به موجودي حساب اموال و دارائيهای دستگاهها

3- بررسي جهت اطمينان از برقراری روشها و دستورالعملهای مناسب مالی وكاربرد موثر آن‌ها در جهت نيل به اهداف دستگاههای مورد رسيدگی

4- اعلام نظر در خصوص لزوم وجود مرجع كنترل كننده داخلی و يا عدم كفايت مرجع كنترل كننده موجود در دستگاههای مورد رسيدگی با توجه به گزارشات حسابرسيها و رسيدگيهای انجام شده جهت حفظ حقوق بيت المال

5- رسيدگی به حساب كسری به طور کلی و تخلفات مالی و هر گونه اختلاف حساب مامورين ذيربط دولتی

ماهیت دادسرای دیوان محاسبات کشور و وظایف ان

از انجایی که دادسرای دیوان محاسبات کشور در کنار دیوان ان انجام وظیفه می‌نماید و این نهاد از یک دادستان و تعدادی دادیار و یک دفتر تشکیل شده است. دادستان ديوان محاسبات كشور در حدود قوانين و مقررات مالی در حفظ حقوق بيت المال اقدام می نمايد و در انجام وظايف خود می‌تواند به هر يك از دستگاهها شخصا مراجعه و يا اين ماموريت را به يكی از دادياران محول نمايد. (ماده 21 قانون دیوان محاسبات کشور) بر این اساس وظایفی را بر عهده دارد که به شرح ذیل می باشد:

– هرگاه در زمآن‌های مقرر و تعیین شده حساب سال دستگاههای دولتی و صورتهای مالی هر نوع مدرکی و سندی در اختیار دیوان محاسبات کشور قرار نگیرد، می‌تواند علیه مسوول یا مسوولین امر به هیئت های مستشاری دادخواست بدهد. (تبصره1ماده 21قانون دیوان محاسبات کشور)

– دادستان ديوان محاسبات كشور موظف است به مورد كسری کلی مسئولين و موارد مذكور درماده (۲۳) اين قانون و همچنين ساير مواردی كه رسيدگی به آن‌ها در صلاحيت ديوان محاسبات كشور مي باشد ، رسيدگی و پس از تكميل پرونده با صدور دادخواست، مراتب را جهت طرح در هيات های مستشاری به رئيس ديوان محاسبات كشور اعلام دارد.(تبصره2 ماده 21قانون دیوان محاسبات کشور)

– از دیگر اقدامات دادسرای دیوان محاسبات کشور، امکان درخواست قرار تأمین خواسته و یا محکوم به از محکمه تجدیدنظر می‌باشد.(35ق.د.م.ک)

– از دیگر اقدامات دادستان دادسرای دیوان محاسبات کشور، پیگیری شکایت از جرایم عمومی و تقدیم دادخواست به مراجع قضایی است که دیوان در طول رسیدگی به ان برخورد می کند و ان را به دادسرا محول می کند، می‌باشد.(25قانون دیوان محاسبات کشور)

– مراقبت و ابلاغ و ارسال برای اجرای آرای دیوان محاسبات کشور، به وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور و در صورت بلااجراء ماندن آراء، ارائه گزارش به مجلس شورای اسلامی، از وظایف دادستان دیوان محاسبات کشور می‌باشد.(ماده 26ق.د.م.ک)

– حضور دادستان دیوان محاسبات کشور در جلسات هیئت عمومی دیوان محاسبات کشور.(تبصره ماده 36ق.د.م.ک)

– پیگیری وقوع جرمی که در طول رسیدگی هیئت مستشاری وقوع ان محرز شده است، از طریق دادسرای دیوان محاسبات کشور جهت تعقیب کیفری از طریق مرجع قضایی.

وظایف هیئت های مستشاری

با توجه به وظایف بیان شده در مورد دادسرای دیوان محاسبات کشور، هیئت های مستشاری در صورتی که امری در رابطه با وظایف نهاد های مذکور به آن‌ها ارجاع داده شد، موظف به رسیدگی، انشاء و صدور رای خواهد بود. هیئت مستشاری با حضور سه نفر تشکیل می‌شود و صدور رای ملاک با اکثریت خواهد بود. احکام هیئت مستشاری به صورت جبران ضرر و زیان و خسارت می باشد و همچنین می‌تواند به صورت توبیخ و یا حتی انفصال دائم از شغل باشد.

وظایف هیئت مستشاری به شرح ذیل می باشد:

– گزارش عدم ارائه صورتهاي مالی ، حساب درآمد و هزينه ،دفاتر قانونی و صورت حساب كسری و يا اسناد در موعد مقرر به ديوان محاسبات

– تعهد زائد بر اعتبار و يا عدم رعايت مقررات مالی

– عدم واريز به موقع درآمد و سايرمنابع تامين اعتبار منظور در بودجه عمومی به حساب مربوط و همچنين عدم واريز وجوهی كه به عنوان سپرده يا وجه الضمان و يا وثيقه دريافت می گردد

– عدم پرداخت به موقع تعهدات مالی دولت كه موجب ضرر و زيان به بيت المال می گردد.

– سوء استفاده و غفلت و تسامح درحفظ اموال و اسناد و وجوه دولتی و يا هر خرج يا اقدام اشتباهی كه باعث اتلاف بيت المال بشود

– رسيدگی و صدور رأی نسبت به گزارشهای حسابرسی و گواهی حسابهاي صادره توسط ديوان محاسبات

– پرونده‌های كسری بودجه  کلی مسئولين مربوط

– ايجاد موانع و محظورات غيرقابل توجيه از ناحيه مسئولين ذيربط دستگاهها در قبال مميزين و يا حسابرسها و سايركارشناسان ديوان محاسبات كشور در جهت انجام وظايف انان

– پرداخت و دريافتهايی كه خلاف قوانين موجود به دستور كتبی مقامات مسئول صورت گيرد

– تائيد و يا صدور رأی نسبت به گزارشات حسابرسان داخلی و خارجی شركتها و مؤسسات و سازمآن‌های مربوط

در این مقاله توضیحات لازم و کافی در مورد وظایف دادسرای دیوان محاسبات کشور و همچنین سایر نهادهای ان داده شد. مؤسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان تحت سرپرستی جناب آقای محمدرضا مهری، ارائه دهنده مشاوره و راهنمایی در زمینه امور حقوقی و معرفی وکیل متخصص حقوقی می‌باشد.