دادسرای دیوان محاسبات کشور

دیوان محاسبات کشور- صلاحیت دیوان محاسبات کشور- مجلس شورای اسلامی

دادسرای دیوان محاسبات کشور، مرجعی غیر قضایی است. یکی از حیاتی ترین منابع لازم برای اداره امور کشور، دارایی و اموال لازم و موجود، می‌باشد. لذا در طول سال دولت و هیئت دولت به عنوان اعضای قوه مجریه، باید این امور مالی را به نحو احسن اداره نمایند تا در بودجه کشور، کسری رخ ندهد. در طول سال عواید و درآمدهای دولت از انجام فعالیتهای مختلف اقتصادی نشأت می گیرد. به مجموعه ی این درآمدها،  اموال ملی می گویند که هزینه‌های اجرایی کشور را تأمین می کند. این اموال در محلی به نام بیت المال یا خزانه کشور نگهداری می‌شوند. سالانه مجلس شورای اسلامی با تشکیل جلسات، هزینه‌های کشور را که از محل بیت المال تأمین می‌شود در قالب بودجه تصویب می کند. برای اجرای برنامه بودجه پس از تصویب در مجلس، ان را به هیئت دولت ارسال می‌نماید. بدین منظور با تصویب بودجه، گام مؤثری را در جهت مصرف درست درآمدهای کشور بر می دارد.پس از تصویب بودجه، مجلس شورای اسلامی با تشکیل سازمانی به نام دیوان محاسبات کشور که زیر نظر مستقیم مجلس اداره می‌شود، بر نحوه اجرای بودجه و مصرف درآمدهای ملی و اموال بیت المال توسط دولت و مراجع ذی ربط نظارت می کند. آیا با شرح وظایف دیوان محاسبات کشور، آگاهی دارید؟ دیوان محاسبات کشور زیر نظر کدام مرجع انجام وظیفه می‌نماید؟ اعضا دیوان محاسبات کشور توسط چه مرجعی انتخاب می‌شوند؟ در این مقاله که توسط موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان تحت سرپرستی جناب آقای محمدرضا مهری منتشر می گردد، سعی بر انست که با ماهیت دادسرای دیوان محاسبات کشور و وظایف و کارمندان ان آشنایی حاصل گردد.

ماهیت دیوان محاسبات کشور و وظایف ان

با تصویب بودجه کشور و اجرایی شدن قانون بودجه، باید نهادی وجود داشته باشد که اقدامات افرادی را که مسئول نگهداری و مصرف بودجه هستند،کنترل کند و در صورت تخلف از سوی مراجع ذی ربط، اقدامات مقتضی به عمل بیاورد. انجام این وظایف بر عهده دیوان محاسبات کشور می‌باشد.  بر اساس اصل ۵۵ قانون اساسی، دیوان محاسبات دارای وظایفی به شرح ذیل می باشد:

۱- رسیدگی و یا حسابرسی به کلیه حساب‌های وزارتخانه‌ها، موسسات، شرکت‌های دولتی و سایر دستگاه‌هایی که به نحوی از انحا از بودجه کل کشور استفاده می کنند. بر اساس قانون که هیچ هزینه‌ای از اعتبارات مصوب تجاوز نکرده و هر وجهی در محل خود به مصرف رسیده باشد.

۲- جمع آوری و گزارش حساب‌ها و اسناد و مدارک مربوطه را برابر قانون و تسلیم تفریغ بودجه هر سال، به انضمام نظرات خود به مجلس شورای اسلامی .

همچنین بر اساس قانون دیوان محاسبات کشور، وظایف این دیوان به شرح ذیل می باشد:

۱- بررسی وقوع عملیات مالی در دستگاهها به منظور اطمینان از حصول و ارسال صحیح و به موقع درآمد و یا انجام هزینه و سایر دریافتها و پرداختها

۲- رسیدگی به موجودی حساب اموال و دارائیهای دستگاهها

۳- بررسی جهت اطمینان از برقراری روشها و دستورالعملهای مناسب مالی وکاربرد موثر آن‌ها در جهت نیل به اهداف دستگاههای مورد رسیدگی

۴- اعلام نظر در خصوص لزوم وجود مرجع کنترل کننده داخلی و یا عدم کفایت مرجع کنترل کننده موجود در دستگاههای مورد رسیدگی با توجه به گزارشات حسابرسیها و رسیدگیهای انجام شده جهت حفظ حقوق بیت المال

۵- رسیدگی به حساب کسری به طور کلی و تخلفات مالی و هر گونه اختلاف حساب مامورین ذیربط دولتی

ماهیت دادسرای دیوان محاسبات کشور و وظایف ان

از انجایی که دادسرای دیوان محاسبات کشور در کنار دیوان ان انجام وظیفه می‌نماید و این نهاد از یک دادستان و تعدادی دادیار و یک دفتر تشکیل شده است. دادستان دیوان محاسبات کشور در حدود قوانین و مقررات مالی در حفظ حقوق بیت المال اقدام می نماید و در انجام وظایف خود می‌تواند به هر یک از دستگاهها شخصا مراجعه و یا این ماموریت را به یکی از دادیاران محول نماید. (ماده ۲۱ قانون دیوان محاسبات کشور) بر این اساس وظایفی را بر عهده دارد که به شرح ذیل می باشد:

– هرگاه در زمآن‌های مقرر و تعیین شده حساب سال دستگاههای دولتی و صورتهای مالی هر نوع مدرکی و سندی در اختیار دیوان محاسبات کشور قرار نگیرد، می‌تواند علیه مسوول یا مسوولین امر به هیئت های مستشاری دادخواست بدهد. (تبصره۱ماده ۲۱قانون دیوان محاسبات کشور)

– دادستان دیوان محاسبات کشور موظف است به مورد کسری کلی مسئولین و موارد مذکور درماده (۲۳) این قانون و همچنین سایر مواردی که رسیدگی به آن‌ها در صلاحیت دیوان محاسبات کشور می باشد ، رسیدگی و پس از تکمیل پرونده با صدور دادخواست، مراتب را جهت طرح در هیات های مستشاری به رئیس دیوان محاسبات کشور اعلام دارد.(تبصره۲ ماده ۲۱قانون دیوان محاسبات کشور)

– از دیگر اقدامات دادسرای دیوان محاسبات کشور، امکان درخواست قرار تأمین خواسته و یا محکوم به از محکمه تجدیدنظر می‌باشد.(۳۵ق.د.م.ک)

– از دیگر اقدامات دادستان دادسرای دیوان محاسبات کشور، پیگیری شکایت از جرایم عمومی و تقدیم دادخواست به مراجع قضایی است که دیوان در طول رسیدگی به ان برخورد می کند و ان را به دادسرا محول می کند، می‌باشد.(۲۵قانون دیوان محاسبات کشور)

– مراقبت و ابلاغ و ارسال برای اجرای آرای دیوان محاسبات کشور، به وزارت امور اقتصادی و دارایی کشور و در صورت بلااجراء ماندن آراء، ارائه گزارش به مجلس شورای اسلامی، از وظایف دادستان دیوان محاسبات کشور می‌باشد.(ماده ۲۶ق.د.م.ک)

– حضور دادستان دیوان محاسبات کشور در جلسات هیئت عمومی دیوان محاسبات کشور.(تبصره ماده ۳۶ق.د.م.ک)

– پیگیری وقوع جرمی که در طول رسیدگی هیئت مستشاری وقوع ان محرز شده است، از طریق دادسرای دیوان محاسبات کشور جهت تعقیب کیفری از طریق مرجع قضایی.

وظایف هیئت های مستشاری

با توجه به وظایف بیان شده در مورد دادسرای دیوان محاسبات کشور، هیئت های مستشاری در صورتی که امری در رابطه با وظایف نهاد های مذکور به آن‌ها ارجاع داده شد، موظف به رسیدگی، انشاء و صدور رای خواهد بود. هیئت مستشاری با حضور سه نفر تشکیل می‌شود و صدور رای ملاک با اکثریت خواهد بود. احکام هیئت مستشاری به صورت جبران ضرر و زیان و خسارت می باشد و همچنین می‌تواند به صورت توبیخ و یا حتی انفصال دائم از شغل باشد.

وظایف هیئت مستشاری به شرح ذیل می باشد:

– گزارش عدم ارائه صورتهای مالی ، حساب درآمد و هزینه ،دفاتر قانونی و صورت حساب کسری و یا اسناد در موعد مقرر به دیوان محاسبات

– تعهد زائد بر اعتبار و یا عدم رعایت مقررات مالی

– عدم واریز به موقع درآمد و سایرمنابع تامین اعتبار منظور در بودجه عمومی به حساب مربوط و همچنین عدم واریز وجوهی که به عنوان سپرده یا وجه الضمان و یا وثیقه دریافت می گردد

– عدم پرداخت به موقع تعهدات مالی دولت که موجب ضرر و زیان به بیت المال می گردد.

– سوء استفاده و غفلت و تسامح درحفظ اموال و اسناد و وجوه دولتی و یا هر خرج یا اقدام اشتباهی که باعث اتلاف بیت المال بشود

– رسیدگی و صدور رأی نسبت به گزارشهای حسابرسی و گواهی حسابهای صادره توسط دیوان محاسبات

– پرونده‌های کسری بودجه  کلی مسئولین مربوط

– ایجاد موانع و محظورات غیرقابل توجیه از ناحیه مسئولین ذیربط دستگاهها در قبال ممیزین و یا حسابرسها و سایرکارشناسان دیوان محاسبات کشور در جهت انجام وظایف انان

– پرداخت و دریافتهایی که خلاف قوانین موجود به دستور کتبی مقامات مسئول صورت گیرد

– تائید و یا صدور رأی نسبت به گزارشات حسابرسان داخلی و خارجی شرکتها و مؤسسات و سازمآن‌های مربوط

در این مقاله توضیحات لازم و کافی در مورد وظایف دادسرای دیوان محاسبات کشور و همچنین سایر نهادهای ان داده شد. مؤسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان تحت سرپرستی جناب آقای محمدرضا مهری، ارائه دهنده مشاوره و راهنمایی در زمینه امور حقوقی و معرفی وکیل متخصص حقوقی می‌باشد.