سقط جنین

امروز با بررسی موضوع سقط جنین در خدمت شما همراهان هستیم.

در شرایط کنونی جامعه، بسیاری از افراد هستند که ترجیح می‌دهند با توجه به اوضاع سخت زندگی و شرایط مالی و اقتصادی، صاحب فرزند نشوند.
خیلی از خانواده‌ها وقتی ناخواسته صاحب فرزند می‌شوند، از روی ناچاری یا به خواست خودشان ترجیح می‌دهند جنین‌شان را سقط و از به دنیا آمدن جنین جلوگیری کنند.

بر اساس آمارهای رسمی در جامعه، میزان سقط خودخواسته در کشور ما بالا می‌باشد، لذا سقط جنین یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که از هر منظر از جمله از منظر حقوقی، باید راجع به آن آگاهی رسانی انجام شود.

در این مقاله قصد داریم سقط جنین را از منظر حقوقی بررسی کنیم، با ما همراه باشید.

سقط جنین چیست؟

سقط جنین به معنای از بین بردن جنین در رحم مادر و پیش از به دنیا آمدن است.
سقط می‌تواند با ابزار‌های فیزیکی و داروهای شیمیایی انجام گیرد.
دقت فرمایید که سقط، یک عمل عمدی (یعنی با خواست و اراده خود می‌خواهند جنین را سقط کنند.) است و شامل موارد سقط جنین به دلایل مشکلات پزشکی، مسائل ژنتیکی و به دستور پزشک زنان و زایمان و با تایید پزشکی قانونی، به علل سهوی (از روی عمد نباشد) و بر اثر سانحه و تصادف، نمی‌باشد.

دیدگاه اسلام نسبت به سقط جنین

سقط جنین در اسلام کاملا رد شده و آن را گناه خوانده است. در اسلام هر کسی مرتکب گناه شود مجازات خواهد شد و باید مجازات کار خود را بدهد و دیه‌ی تعیین شده‌ی آن را بپردازد.

لازم به ذکر مجدد است اگر به دلایل پزشکی (تشخیص پزشک به سقط جنین باشد) و یا سهوا (غیرعمد مثلا از روی ندانستن یا اشتباه یا خطا) جنین از بین برود شامل این مسئله نمی‌شود.

دیدگاه قانون مجازات اسلامی به سقط جنین

از سقط جنین در قانون تحت عنوان جرم سقط جنین، نام برده شده است. پس اگر شخصی به هر طریقی منجر به سقط جنین شود مجرم است، برای مثال کسی که عمدا با ضربه زدن یا اذیت و آزار زن باردار باعث مرگ جنین او شود، از نگاه قانون یک مجرم است.

اگر این اذیت و آزار منجر به زایمان زودرس شود ولی جنین زنده به دنیا بیاید و نیز زنده بماند، دیگر بحث جرم سقط جنین بسته می‌شود.

به علاوه ماما، پزشک، دکتر داروخانه و یا دستیار داروخانه که اقدام به تهیه وسایل سقط جنین نمایند و یا اقداماتی را برای آسان نمودن سقط جنین انجام دهند نیز مجرم هستند و ممکن است مجازات شوند.

مجازات سقط جنین چیست؟

سقط جنین به چند مورد تقسیم می‌شود که جداگانه به بررسی هر یک می‌پردازیم.

حالت نخست: اگر سقط جنین به صورت فیزیکی (یعنی بر اثر انجام یک عمل اتفاق افتاده باشد مثل ضربه زدن یا کتک زدن یا با استفاده از ابزار جراحی مانند کورتاژ) باشد، در این شرایط سقط جنین بر اساس میزان صدمه وارد شده به جنین تعیین می‌گردد. به طور مثال در فرضی که شخصی در یک دعوای خانوادگی با اطلاع به حامله بودن زن، او را هل می‌دهد و در نتیجه جنین سقط می‌شود.

مطابق ماده ششصد و بیست و دو قانون مجازات اسلامی، اگر شخصی به صورت عمدی و با ضربه، کتک و یا اذیت زن حامله باعث سقط جنین او شود علاوه بر مجازات حبس از یک تا سه سال، به پرداخت دیه جنین (اگر جنین فوت کند) و یا قصاص (اگر جنین دچار نقص یا عیبی گردد) محکوم می‌شود.

وکیل جرم سقط جنین

حالت دوم: اگر سقط جنین به وسیله افرادی مانند، زن حامله، پزشک، شوهر زن حامله و یا هر فردی که تخصص ندارد انجام شود، مجازاتی توسط قانون مجازات اسلامی در نظر گرفته شده است.

مطابق ماده هفتصد و هجده قانون مجازات اسلامی اگر زن باردار، جنین خود را، در هر مرحله‌ای که باشد، به عمد (از روی قصد، مادر میخواسته که جنین سقط شود)، شبه عمد (بدون قصدرفتاری انجام دهد که موجب سقط چنین شود) یا خطا (سهل‌انگاری نماید مثلا اشتباه) از بین ببرد، دیه جنین، توسط مادر یا بزرگتر و حامی او پرداخت می‌شود.

اگر جنین برای زندگی مادر خطر آفرین بود در این صورت به‌ منظور حفظ جان مادر جنین سقط می‌شود و نیاز به دیه نیست. اگر شخصی که منجر به سقط شده فاقد تخصص و با کتک و ضرب و جرح و آزار زن حامله باعث مرگ جنین شده باشد، مطابق قانون مجازات، مجازاتش دیه یا قصاص به همراه یک تا سه سال حبس است.

همچنین بر اساس قانون مجازات اسلامی اگر فرد غیر متخصص به وسیله استعمال ادویه یا وسایل دیگری باعث مرگ جنین گردد، به حبس از سه تا شش ماه محکوم می‌شود.

مشاوره حقوقی سقط جنین جنایی

اگر ثابت شود، اقداماتش جهت حفظ جان مادر بوده بازهم براساس قانون محکوم به پرداخت دیه خواهد شد ولی دیگر از مجازات حبس (زندان) رها می‌شود.
در نظر داشته باشید اگر سقط سهوا (خطا یا اشتباه) و نه از روی عمد انجام شده باشد، جرم اتفاق نیفتاده است اما دیه جنین باید پرداخت شود.

چه زمانی سقط جنین مجاز است؟

در چند حالت مادر مجاز به از بین بردن، جنین می‌باشد، حالت نخست اگر مادر بیمار باشد و این بیماری همراه با حاملگی باعث تهدید جان مادر باشد،  حالت دوم اگر جنین بیماری سختی داشته باشد مانند عقب افتادگی و برخی مشکلات جسمی که منجر به زندگی سخت برای خود کودک و پدر و مادر او می‌شود.

دیه سقط جنین بر عهده چه کسی می‌باشد؟

در چنین شرایطی باید سه پزشک متخصص تشخیص یکسان بدهند و در نهایت پزشکی قانونی نظر آن‌ها را تایید کند، اگر مادر و پدر هر دو رضایت داشته باشند می‌توانند اقدام به سقط قانونی نمایند. در این حالت هیچ جرمی صورت نگرفته است.

دیه جنین چقدر است؟

دیه سقط جنین به این صورت است:
 اگر نطفه در رحم مستقر شده باشد، دو درصد دیه کامل انسان به آن تعلق می‌گیرد.
اگر جنین به صورت خون بسته است، چهار درصد دیه کامل
وقتی جنین به صورت توده گوشتی در می‌آید، شش درصد دیه کامل
اگر استخوان جنین کامل شده است، هشت درصد دیه کامل
جنینی که گوشت و استخوان بندی آن تمام شده ولی روح در آن دمیده نشده است ده درصد دیه کامل
دیه جنینی که روح در آن دمیده شده است اگر پسر باشد، دیه کامل و اگر دختر باشد نصف آن و اگر مشتبه باشد، هفتاد و پنج درصد دیه کامل

سهم ارث جنین

اگر در اثر اذیت و آزار وارد بر مادر، جنین از بین برود، علاوه بر دیه یا ارش ( دیه‌ای که در قانون، تعیین نشده است و دادگاه براساس نظر کارشناس تعیین می‌کند.) جنایت بر مادر، دیه جنین نیز در هر مرحله‌ای از رشد که باشد باید پرداخت شود.

اگر چند جنین (چند قلو) در یک رحم باشند سقط هر یک از آن‌ها، دیه جداگانه دارد.

دیه اعضا (بر اثر آسیبی که به مادر وارد شده است، یکی از اعضا بدن جنین دچار آسیب شده باشد.) و دیگر صدمات وارد بر جنین در مرحله‌ای که استخوان‌بندی آن کامل شده ولی روح در آن دمیده نشده است به نسبت دیه جنین در این مرحله محاسبه می‌گردد و بعد از دمیده شدن روح، بر اساس جنسیت جنین، دیه محاسبه می‌شود و چنانچه بر اثر همان جنایت (یعنی در نتیجه آسیبی که به یکی از اعضا بدن جنین وارد شود، جنین فوت شود) جنین از بین برود، فقط دیه جنین پرداخت می‌شود.

سقط جنین بعد از رابطه نامشروع

هرگاه در اثر جنایت و یا صدمه، چیزی از زن سقط شود که به تشخیص کارشناس، منشأ انسان بودن آن ثابت نگردد، دیه ندارد اما اگر در اثر آن، صدمه‌ای بر مادر وارد گردد، به مادر دیه تعلق می‌گیرد.