قرارداد بیمه

بررسی ماهیت، شرایط و آثار ناشی از انعقاد یک قرارداد بیمه

رشد و توسعه زندگی شهری و اقتضاءهای ناشی از صنعتی شدن نیاز به ­بیمه را به ­عنوان یکی از عقود پرکاربرد مطرح کرده است و به سبب این­که بعضی از انواع بیمه ­نامه­ ها اجباری شده­است. آحاد مردم جامعه با آن کم و بیش سر و کار دارند و بنظر بایستی از شرایط ضوابط و قوانین آن آگاهی کافی داشته باشند.

عقد بیمه

طبق قانون مدنی این نوع عقد تحت عنوان یکی از عقود معین نام­برده نشده است. ولی مشمول ماده ۱۰ قانون مدنی است و از قوانین خاص خود که در قانون بیمه از آن یاد شده است پیروی می‌کند و تابع شرایط درج شده در قانون مدنی نیز هست و طبق قانون بیمه ؛ قراردادی است که در آن یک طرف متعهد می‌شود در ازای دریافت مبلغی از طرف دیگر، درصورت بروز حادثه، خسارت را به او پرداخت کند یا مبلغ مشخصی را بپردازد. در این قرارداد متعهد را بیمه ‌گر و طرف دوم را بیمه ‌گذار نام‌گذاری کرده‌اند، هم‌چنین وجهی که بیمه ‌گذار می‌پردازد حق بیمه و آنچه بیمه می‌شود، موضوع بیمه نام دارد.

خصیصه قرارداد بیمه

علی­رغم این­که در قانون مدنی از این عقد به­عنوان یکی از عقود معین نام­برده نشده است. ولی می‌تواند ویژگی­های بسیاری از آن­ها را داشته باشد و با این حساب مشمول قوانین و مقررات یاد شده در قانون مدنی می‌شود. برای مثال عقد قرارداد در تمام بیمه ‌ها به­طورمعمول به صورت لازم تنظیم می‌شود، یعنی هیچ‌کدام از طرفین نمی‌توانند آن را برهم بزنند مگر در شرایط خاص.

و درعین­حال این قرارداد به صورت عقد جایز نیز بسته می­شود. یعنی هر یک از طرفین می‌توانند آن را فسخ کنند. برای مثال در بیمه عمر،که بیمه ‌گذار اختیار فسخ دارد، ولی این قرارداد برای بیمه ‌گر لازم است و نمی‌تواند آن را منحل کند.

تعهدهای طرفین در یک قرارداد بیمه

در قرارداد بیمه ، اشخاص بیمه ‌گر و بیمه ‌گذار در قبال یکدیگر تعهدهایی دارند که، باید آن­ها را انجام دهند و هر زمان یکی از آن­ها به تعهدهای خود عمل نکند قرارداد باطل یا فسخ خواهدشد؛

• تعهدهای بیمه ‌گر

کارهایی که انجام آن­ها پس از عقد قرارداد بر بیمه ‌گر لازم می‌شود به شرح ذیل عبارت است از؛

1. آگاه کردن بیمه ‌گذار از تکالیف و وظایفش.
2. حفظ اسرار بیمه ‌گذار.
3. پرداخت کامل و سریع خسارات.
4. درج کردن مسائلی که باعث از بین رفتن حقوق بیمه ‌گذار می‌شود در قرارداد.
5. تمام تعهداتی که طبق قانون قرارداد برعهده طرفین معامله است.

• تعهدهای بیمه ‌گذار

اقدام­هایی که بیمه ‌گذار باید در زمان نوشتن قرارداد و بعد از آن رعایت کند، به شرح ذیل عبارتند از؛

• پرداخت حق بیمه در زمان مقرر.
• اعلام تشدید خطر(یعنی اگر خطری که به خاطر آن قرارداد منعقد شده به وسیله خود فرد یا شخص­ثالث شدید شود، باید به بیمه ‌گر اطلاع داده شود.)
• حفاظت کردن از مورد بیمه به صورت متعارف.
• اعلام به موقع حادثه‌ای که موجب خسارت شده است.

ویژگی­های قرارداد بیمه

• بیمه عقد قراردادی لازم است،
• بیمه عقدی است از جهات تعهد بیمه ­گر معلق هر چند عقدی بیمه عقد منجر است لیکن در این عقد تعهدات شرکت بیمه ­گر معلق است و این تعلیق از دو جهت است،
• عقد قرارداد بیمه عقدی است معوض،
• بیمه عقدی است تشریفاتی،
• عقد قرارداد بیمه عقدی است عهدی،
• بیمه عقدی است که براساس حسن نیت استوار است،
• بیمه عقدی است الحاقی یا اضطراری،
• بیمه عقدی است مستمر و یا عقدی است با آثار تدریجی.

قراداد الحاقی بیمه

قراردادهای الحاقی که امروزه انواع آن در امور بازرگانی داخلی و بین‌المللی رو به افزایش است قراردادهائی هستند که یک طرف، مفاد و شرایط قرارداد را آماده می‌کند و طرف دیگر قرارداد هیچ‌گونه دخل و تصرفی نمی‌تواند در آن انجام دهد، یا باید قراداد متحد‌الشکل را بپذیرد، یا نپذیرد. اگر پذیرفت، مفاد و شرایط قرارداد در مورد او عمل می‌شود. قرارداد بیمه هم از جمله قرادادهای­الحاقی است که بیمه ‌گر با رعایت قانون و مقررات، آن را تنظیم می‌کند و بیمه ‌گذار هیچ دخالتی در آن ندارد.

اگر بیمه ‌گر از عبارت‌ها و واژه‌‌ها و واژه‌های کلی و قابل تفسیر و گاهی نامفهوم در قرارداد بیمه استفاده کند و موجب بروز اختلاف شود و به­طورعمده تفسیر مرجع رسیدگی‌‌کننده به نفع بیمه ‌گذار خواهدبود.

موارد ابطال یک قرارداد بیمه

یک قرارداد بیمه در موارد ذیل باطل می‌شود؛

• فقدان یا معلول بودن یکی از شرایط اساسی عقد،
• اظهارات کذب عمدی بیمه ‌گذار یا کتمان عمدی حقایق،که به تغییر یا کاهش اهمیت خطر در نظر بیمه ‌گر منجر شود،
• اضافه بیمه ‌کردن متقلبانه مورد بیمه ،
• تعدد بیمه با قصد تقلب،
• بیمه خطری که قبل از عقد واقع شده است،
• بیمه عمر یا حادثه جسمانی بدون رضایت کتبی بیمه شده است.

موارد فسخ و انفساخ یک قرارداد بیمه

درموارد ذیل هم بیمه ‌گر و هم بیمه ‌گذار حق فسخ قرارداد را دارند؛

1. درصورتی­که قراداد برای دوره‌های معین چندساله منعقد می‌شود، و در پایان هر دوره هر یک از دو طرف با اطلاع قبلی حق فسخ قراداد بیمه را دارند،
2. درصورت انتقال موضوع بیمه ،
3. درصورت انتقال موضوع بیمه ، بیمه ‌گر، وارثان قانونی و منتقل‌الیه حق فسخ قرارداد بیمه را دارند.

بیمه ‌‌گر علاوه­بر موارد مذکور، درموارد زیر نیز می‌تواند قرارداد بیمه را فسخ کند؛

• درصورت پرداخت نشدن حق بیمه در موعد مقرر.
• بعد از خسارت.
• درصورتی­که بیمه ‌گذار بدون سوءنیت از اظهار مطالب لازم و مهمی درخصوص خطر موضوع بیمه خودداری کرده یا مطالب کذبی به­صورت سهوی اظهار داشته باشد و بیمه ‌گر حق بیمه واقعی را نگرفته باشد، در آن صورت اگر بیمه ‌گذار مایل به ادامه قرارداد با حق بیمه واقعی نباشد، بیمه ‌گر حق فسخ قرارداد را دارد.
• در صورت تشدید خطر.

بیمه ‌گذار هم در موارد زیر می‌‌تواند قرارداد بیمه را فسخ کند؛

• درصورتی­که از کیفیات تشدیدکننده خطر کاسته شود و بیمه ‌گر حاضر به استرداد قسمتی از حق بیمه نباشد.
• درصورتی­که بیمه ‌گر بعد از خسارت، یکی دیگر از بیمه ‌های او را فسخ کرده باشد،که در آن صورت بیمه ‌گذار حق دارد کلیه بیمه ‌نامه‌های خود را فسخ کند و نزد بیمه ‌گر دیگری ببرد.
• درصورت توقف یا ناتوانی بیمه ‌گر در ایفای تعهدها.

موارد منفسخ قرارداد بیمه

قرارداد بیمه در موارد ذیل منفسخ می‌شود؛

• درصورتی­که مورد بیمه در نتیجه وقوع حادثه‌‌ای جز حادثه بیمه شده به­طورکامل ازبین برود.
• درصورتی­که اجازه عملیات بیمه ‌ای از بیمه ‌گر سلب شود.

موارد خاتمه یک قرارداد بیمه

درموارد ذیل یک قرارداد بیمه ، خاتمه می­یابد؛

• تحقق خطر موضوع بیمه ،
• انقضاءمدت قرارداد بیمه ،
• اقاله قراداد بیمه ،
• انجام گرفتن کار موضوع قرارداد بیمه .

امکان برگشت حق بیمه پس از فسخ قرارداد بیمه

اگر یک قرارداد بیمه از طرف بیمه ‌گذار فسخ شود،حق بیمه سهم بیمه ‌گر برای مدتی که قرارداد اعتبار داشته به‌صورت کوتاه مدت محاسبه می‌شود و اگر بیمه ‌گر قرارداد بیمه را فسخ کند یا قرارداد بیمه منفسخ شود حق بیمه به‌طور روزشمار محاسبه می‌شود و حق بیمه مدت باقی‌مانده، به‌منزله حق بیمه برگشتی، به بیمه ‌‌گذار مسترد می‌شود.

مرجع صالح به رسیدگی جهت حل و فصل اختلاف بین بیمه ­گر و بیمه ­گذار

مرجع صالح به رسیدگی برای حل و فصل اختلاف طرفین درمورد قرارداد ‌مابین، دادگاه محل اقامت بیمه ‌گذار یا دادگاه محل مورد بیمه است و به‌نظر بیمه ‌گذار بستگی دارد و به­طورمعمول طرفین ترجیح می‌دهند که موضوع مورد اختلاف از طریق دیگری مثل کارشناسی یا داوری که شرایط آن در قرارداد بیمه پیش‌بینی می‌شود فیصله پیدا کند، همچنین لازم به ذکر است که رفع اختلاف از طریق داوری این مزیت­های ذیل را دارد؛

اول) تشریفات خاصی ندارد،

دوم) در اسرع وقت رسیدگی صورت می­پذیرد،

سوم) افراد متخصص و مجرب و باتجربه در امر بیمه برای داوری انتخاب می‌شوند،

چهارم) هر یک از طرفین داور مورد نظر خود را معرفی می‌کند و آن دو داور، داورسومی را که سرداور باشد برمی‌گزینند تا در مدت مقرر به موضوع رسیدگی و نظر خود را اعلام کنند.

همانطورکه ملاحظه نمودید، تنظیم قرارداد پیچیدگی­های زیادی دارد. بابهره‌گیری از وکلای باتجربه‌ و مجرب موسسه حقوقی مهرپارسیان می­توانید، دراین­خصوص گام موثری در رسیدن به هدف نهایی(پیروزی در پرونده خود) برداشته باشید. وکلای مبرز موسسه حقوقی مهرپارسیان، درحوزه قراردادها، با کلیه قوانین موجود و مربوط آشنایی کاملی دارند و به دلیل همین شناخت و تسلط، پس از بررسی پرونده یک راهکار مناسب جهت رسیدن به هدف نهایی، یعنی پیروزی انتخاب نموده و شما را در کلیه مراحل دعاوی خود، با مشاوره و راهنمایی موثرشان، همراهی می­نمایند. مطمئن باشید با انجام این امر شانس پیروزی در پرونده مذکور چند برابر خواهدشد و از این بابت خیالتان راحت خواهدبود.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس­های 88663925 یا 88663926 یا 88663927 باما در ارتباط باشید.