قرارداد مشارکت مدنی

در مقاله قرارداد مشارکت مدنی با بررسی ماهیت قرارداد مشارکت مدنی در نظام حقوقی ایران همراهتان هستیم.

با توجه به کثرت و تنوع دعاوی مربوط به قراردادهای مشارکت در ساخت، مراجعه به وکیل متخصص در امور مربوط به مشارکت در ساخت، از هنگام تنظیم و انعقاد قرارداد تا زمان بروز اختلاف و مراجعه به مراجع قضاوتی، امری لازم می­باشد.

ریشه اصلی انعقاد قرارداد مشارکت در ساخت، به عقد(قرارداد) شرکت در قانونی مدنی بر می­گردد، امکان انعقاد عقد شرکت به موجب قانون مزبور وجود دارد .لازم به­ذکر است­که، برخلاف شرکت­های تجاری موضوع قانون تجارت، این نوع شراکت از نوع مدنی می­باشد. ضمن اینکه طرفین بر اساس ماده10قانون مدنی، توافقات و شروطی را نیز در آن شرط و درج می­نمایند.

با توجه به گستردگی و تعدد دعاوی ناشی از قراردادهای مشارکت در ساخت و تجربه‌ی چندین ساله‌ی گروه وکلای مهر در این زمینه، این گروه را بر آن داشته تا ضمن جمع­آوری آراء و احکام صادره از دادگاه­های عمومی حقوقی و محاکم تجدیدنظر، ضمن تسلط کافی بر قوانین موضوعه و مقررات جاریه در مورد مشارکت در ساخت، شناختی وسیع و تخصصی نسبت به رویه دادگاه­ها نسبت به این دعاوی داشته باشند.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.

قراردادهای مشارکت

قراردادهای مشارکت عبارت ­است از قراردادهایی که چند نفر جهت انجام کسب و کار مشترک یا کار یک پروژه به­صورت مشارکتی اقدام به تشریک اموال، تجهیزات، پرسنل، پول یا دانش می­کنند. طبق معمول قرارداد مشارکت بایستی ­مابین کسانی منعقد گردد که اطمینان کافی نسبت به یکدیگر داشته و حدود مسئولیت اعضای مشارکت و نیز نحوه تعامل آنان با یکدیگر کاملا مشخص شده باشد، در واقع امر قرارداد مشارکت مدنی، نمونه قرارداد بین دو یا چند شخص است(اعم از حقیقی یا حقوقی) که طی آن، اشخاص سرمایه نقدی و غیرنقدی خود را با هم به اشتراک می‌گذارند تا در زمان معین یک کار معین را در زمینه توسعه اقتصادی، تولیدی، بازرگانی و خدماتی انجام دهند.

قرارداد مشارکت مدنی یکی از انواع قرارداد سرمایه ­گذاری است و امروزه بسیاری از کسانی­که می‌خواهند شروع به هرنوع از مشارکت کنند با انواع قرارداد مشارکت سر و کار خواهند داشت. ممکن است شخص ب به­عنوان سرمایه‌دار بخواهد با استفاده از ایده” شخصی دیگر(ج)” به سود مالی بیشتری برسد.

لازم به ذکر است که، دوام، بقا و نگهداری این مشارکت و همکاری در طول دوره کسب و کار مستلزم داشتن یک قرارداد شراکت کاری مناسب و پیش­بینی مفاد قراردادی مطمئن می‌باشد و دشواری این موضوع جایی است که کسب و کار نتیجه بخش نباشد و طرفین بخواهند از یکدیگر جدا شوید. نحوه تقسیم سرمایه و اموال منقول و غیرمنقول حاصل از کسب و کار یا اموالی که از قبل به عنوان آورده به شراکت آورده باشید، باید در قرارداد گنجانده شود. هم­چنین شرایط خروج از شراکت، شرایط وارد شدن شریک جدید، شرایط برداشت از سود، شرایط اجرای کار و غیره.

قرارداد مشارکت مدنی

قرارداد مشارکت مدنی یک قرارداد الزام­آور است که بین دو یا چند شخص اعم از حقیقی و حقوقی امضا می‌شود. آورده مالی و غیرمالی تمام طرفین، در متن قرارداد نوشته خواهدشد و مشخص می‌شود که سهم(درصد) هریک از طرفین از سود مشارکت به چه میزان است.

قرارداد مشارکت مدنی یک نمونه قرارداد مشارکت درکار و سرمایه است. پس به­طور خلاصه، قرارداد مشارکت مدنی عبارت­ند از؛

• طرفین این قرارداد، آورده مشخصی را وارد مشارکت می‌کنند؛
• درصد سود آن‌ها از مشارکت مشخص می‌شود؛
• به همان میزانی که احتمال دارد سود ببرند در زیان مشارکت نیز سهیم خواهند بود؛
• مدت مشارکت آن‌ها در متن قرارداد تعیین می‌شود.

مبنای قرارداد مشارکت در قانون مدنی

طبق قانون مدنی تمامی مشارکت‌هایی که بر اساس این قانون آغاز می‌شود، موجب تشکیل شرکت حقوقی می‌شود و در مقابل آن، شرکت‌های تجاری است که شخصیت حقوقی آن، مجزا از شخصیت شرکا است و شرکت‌هایی مثل شرکت سهامی عام و خاص، شرکت با مسئولیت محدود، شرکت تضامنی و غیره را شامل می‌شود و به زبان ساده‌تر قرارداد مشارکت مدنی باعث تاسیس شرکت مدنی می‌شود.

انواع قرارداد مشارکت مدنی

قرارداد مشارکت موضوعات زیادی را شامل می‌شود و به ­عنوان مثال در صادرات و واردات کالا(به قصد فروش)، در احداث مسکن به صورت انفرادی، خدمات، تولید و فروش کالاها و غیره کاربرد دارد. در همین راستا، قرارداد مشارکت فروش بسیار محبوب است و از انواع قرارداد مشارکت مدنی موارد ذیل مورد توجه قرار گرفته است،که عبارت­انداز؛

• مشارکت در ساخت
• مشارکت مدنی بانک
• قرارداد مشارکت مدنی حقوقی
• قرارداد مشارکت مدنی واردات

نحوه تعیین مدیران شرکت در قرارداد مشارکت

با انعقاد این قرارداد شرکتی در راستای آن تشکیل می‌شود که مدیرانی از بین خود شرکا وظیفه هدایت شرکت را برعهده می‌گیرند.

نحوه تعیین مدیران شرکت به این­صورت است که شرکا و یا شرکایی که بیش از نصف سرمایه را در اختیار دارند مدیرانی را از بین خودشان انتخاب می‌کنند. این مدیران از زمان تشکیل شرکت تا انحلال شرکت در این سمت باقی می‌مانند، مگرآن­که شرکایی که بیش­از نصف سرمایه را دارند، درخواست عزل او را نمایند. درچنین حالتی مدیر عزل شده یک­ماه زمان دارد تا گزارش اقدامات و سرمایه‌گذاری‌های انجام شده از طرف شرکت را ارائه دهد. البته خود مدیران هم می‌توانند درخواست کناره‌گیری بدهند و دراین­حالت نیز موظف­اند گزارش عملکردشان را ارائه نمایند.

به ­طورکلی تعداد مدیرانی که باید انتخاب شوند 5 نفر است که وظیفه نظارت و مدیریت نوع و نحوه سرمایه ­گذاری شرکت را برعهده دارند. از بین این مدیران یک نفر به­ عنوان مدیر اجرائی انتخاب می­شود که تنها اوست که حق­ الزحمه دریافت می­کند.

اطلاعات کاربردی درباره قرارداد مشارکت مدنی

ذکر بعضی از اطلاعات در این نوع از قرارداد اهمیت دارد؛

• باید میزان سهم هریک از طرف‌های قرارداد به­طور دقیق بیان شود.
• طرفین هرگونه سرمایه اعم از نقدی و غیرنقدی را در قرارداد ذکرکنند.
• اگر سهام و سرمایه‌های نقدی و غیرنقدی ذکر نشود اصل بر برابر بودن سرمایه و تساوی سهم شرکاء است و تامین سرمایه نیز چه به صورت نقدی و چه غیرنقدی، برعهده طرفین خواهدبود.
• شرکا باید با توجه به هدف فعالیتی که انجام می‌دهند و آن را در موضوع قرارداد ذکر کرده‌اند، با توافق یکدیگر، مدت را در ابتدای قرارداد ذکر کنند. همچنین شرکا می‌توانند درصورتی­که با یکدیگر به توافق برسند قرارداد مشارکت را تمدید کنند. نکات قرارداد مشارکت مدنی محدود به این موارد نیست و سایر نکاتی که در بالا مطالعه کردید و در ادامه می‌خوانید نیز به عنوان نکات مهم در قرارداد مشارکت مدنی محسوب می‌شوند.
• هر سرمایه ­گذاری که توسط شرکت انجام می­شود به نمایندگی از تمامی شرکا است و مدیران ذیل تمامی اسنادی که در این رابطه امضا می‌کنند، نمایندگی خود را اظهار می‌کنند.
• مسئولیت نسبت به سرمایه گذاری‌ها و عملیات شرکت برعهده کلیه شرکا است و در مقابل مراجع دولتی و قضایی و شخص­ ثالث، تمامی شرکا پاسخگو می­باشند.
• مسئولیت پرداخت مالیات حق بیمه و حقوق دولتی مربوط به شرکت با تمامی شرکا است.
• اگر سندی به­نام یک یا چند تن از شرکا باشد، پرداخت مالیات آن سند و حقوق دولتی مربوط به آن برعهده تمام شرکا است حتی اگر شرکت منحل شود.
• اگر فوت شریک رخ دهد و قائم­ مقام جایگزین او شود، نیاز به تایید سایر شرکا نیست ولی برای ورود عضو جدید باید موافقت شرکایی که بیش­از نصف سرمایه را در اختیار دارند وجود داشته باشد.
• برای خروج از شرکت، باید سه­ماه زودتر درخواست خروج توسط شریک به مدیر اجرائی تسلیم شود، و مدیر اجرائی نیز یک­هفته از تاریخ دریافت درخواست فرصت دارد که به سایر شرکا اطلاع دهد. دراین ­حالت به این منظور جلسه­ ای تشکیل می­شود و سایر شرکا تصمیم می‌گیرند که یا سهم ­الشرکه آن شریک را خریداری کنند و یا با او تسویه کنند. برای تسویه نیز میزان آورده شریک به­ علاوه سود احتمالی متعلق به او که هنوز پرداخت نشده به او پرداخت می­گردد.

ویژگی­ های عقد مشارکت مدنی

عقد مشارکت توافقی است که بر اساس آن دو نفر یا بیشتر، با اموال‌شان به کسب‌وکار می‌پردازند و در سود و زیان حاصل شده شریک می‌شوند.

عقود مشارکتی به دلیل ویژگی­ های معینی که دارد ریسک تولیدکننده و بالطبع ریسک فعالیت­های اقتصادی را کاهش می‌دهد. این ویژگی­ ها را می­توان به شرح زیر بیان کرد:

تقسیم سود و زیان به نسبت کار و سرمایه

در عقود مشارکتی، بانک و فعال اقتصادی(تسهیلات گیرنده) پیامدهای مطلوب و نامطلوب ناشی از این عقد را تحمل می‌کنند. بدین­وسیله بانک به‌عنوان صاحب سرمایه با تأمین بخشی از سرمایه در فرایند تولید، همراه فعال اقتصادی(صاحب فعالیت) است و سود و زیان بین آن دو به نسبت مشارکت تقسیم می‌شود؛ بنابراین در عقود مشارکت تقسیم سود صرفاً به موفقیت موضوع مشارکت بستگی دارد و درصورت عدم موفقیت، بانک در زیان شریک است.

متغیر بودن نرخ سود

در قراردادهای مشارکتی که بانک­ها با طرف مقابل خود(فعال اقتصادی) منعقد می‌نمایند معمول است میزان سود مورد انتظار بانک تعیین شود، اما این میزان سود، هرگز نمی‌تواند ملاک عمل طرفین قرارگیرد، چون سود واقعی در پایان قرارداد معلوم می­شود و ممکن است میزان سود واقعی حاصله بسیار ناچیز باشد یا حتی اصل سرمایه کاهش یابد.

اذنی بودن قرارداد

تصرف شریک یا عامل(فعال اقتصادی متقاضی تسهیلات) در سرمایه­ای که از طرف بانک در اختیار او قرار داده می‌شود، فقط به‌واسطه اجازه تصرفی است که بانک به وی می‌دهد و ایشان باید در دایره اذن بانک، تسهیلات دریافت شده را در فعالیت اقتصادی(موضوع مشارکت) استفاده کند، بنابراین رابطه بانک و تسهیلات گیرنده همان رابطه دو شریک خواهدبود.

نیاز به نظارت مستمر بر فعالیت موضوع مشارکت

ازآنجایی‌که بانک با فعال اقتصادی شریک می‌شود لازم است جهت تضمین سوددهی به‌صورت مستمر بر عملکرد شریک خود نظارت نماید، چون عدم نظارت کافی ممکن است منجر به تخطی و کوتاهی از سوی تسهیلات گیرنده و درنتیجه در معرض خطر قرار گرفتن سرمایه شود. امکانات و تخصص بانک­ها جهت انجام این نظارت محدود است، به همین دلیل به دنبال اخذ سود تضمینی حتی در عقود مشارکت هستند.

شرایط دریافت وام قرارداد مشارکت مدنی

در این قرارداد تسهیلات لازم در اختیار اشخاصی كه در امر تولید اشتغال دارند قرار می‌گیرد. بانک موظف است قبل از عقد قرارداد، عملیات موضوع مشارکت مدنی را در حد نیاز بررسی و اطمینان حاصل کند که اصل سرمایه و سود مورد انتظار در طول مشارکت مدنی قابل برگشت باشد. به همین­خاطر بانک‌ها در جهت گسترش فعالیت‌های اقتصادی بخش‌های مختلف تولیدی، قسمتی از سرمایه در گردش واحدهای مذکور را در قالب قرارداد مشارکت مدنی(وارداتی ـ صادراتی و بازرگانی­داخلی) تامین می‌نمایند. اعطای تسهیلات مشارکت مدنی در بخش‌های خصوصی، دولتی و تعاونی مجاز می‌باشد.

با توجه به سیاست جدید بانک مرکزی و بانک‌های پرداخت کننده تسهیلات(وام) و با توجه به موارد ذیل وام در اختیار متقاضی قرار می‌گیرد؛

• نوع مشتری جدید یا قدیمی بودن،
• معدل موجودی،
• کارکرد حساب مشتری نزد شعبه وام­دهنده،
• چندروز قبل از پرداخت وام، متقاضی باید مبلغ ۵ الی۳۰ درصد کل وام را در یک حساب جاری قرض­الحسنه غیرقابل برداشت تا پایان مدت تسهیلات سپرده­گذاری نماید.

شرایط و مقررات اعطای تسهیلات مشارکت مدنی

1. موضوع مشارکت باید مشخص باشد.
2. اعطای تسهیلات مشارکت مدنی منوط به بررسی کارشناسی می‌باشد.
3. حداکثر مشارکت بانک در قرارداد مشارکت مدنی معادل۸۰% کل سرمایه مشارکت مدنی می‌باشد.(به استثنای مشارکت مدنی صادراتی به­صورتC)

1. سهم­الشرکه شرکاء باید طبق قرارداد یک­جا واریز شود.
2.  به موازات پیشرفت عملیات اجرایی به نسبت سهم‌الشرکه طرفین از حساب مذکور برداشت و به حساب مشتری واریز خواهدشد.

مدت قراردادمشارکت مدنی

این نوع از انواع قراردادها مشارکت مدنی ازجمله تسهیلات کوتاه مدت بوده و موضوع قراردادهای مربوطه می‌بایستی حداکثر ظرف مدت یک­سال خاتمه و تسویه گردد. البته مدت قرارداد مشارکت مدنی در شرایط خاص و به تشخیص بانک قابل افزایش می‌باشد.

همانطور که ملاحظه نمودید، قرارداد مشارکت مدنی پیچیدگی­های زیادی دارند. با بهره‌گیری از وکلای باتجربه‌ و مجرب موسسه حقوقی مهرپارسیان می­توانید، در این خصوص گام موثری در رسیدن به هدف نهایی(پیروزی در پرونده خود) برداشته  باشید. وکلای مبرز موسسه حقوقی مهرپارسیان، در حوزه قرارداد های مشارکت مدنی، با کلیه قوانین موجود و مربوط آشنایی کاملی دارند و به دلیل همین شناخت و تسلط، پس از بررسی پرونده یک راهکار مناسب جهت رسیدن به هدف نهایی، یعنی پیروزی انتخاب نموده و شما را در کلیه مراحل دعاوی خود، با مشاوره و راهنمایی موثرشان، همراهی می­نمایند. مطمئن باشید با انجام این امر شانس پیروزی در پرونده مذکور چند برابر خواهدشد و از این بابت خیالتان راحت خواهدبود.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس 88663925 یا 88663926 یا 88663927 با ما در ارتباط باشید.