مجازات جرم توهین

با بررسی موضوع مجازات جرم توهین همراهتان هستیم.

آیا می‌دانید توهین چیست؟

مجازات توهین به چه صورت است؟

مجازات توهین در فضای مجازی چیست؟

واژه توهین از ریشه وهن و در لغت به معنای خفیف و خوار کردن دیگران است.

در اصطلاح به معنای هرگونه رفتاریاز جمله حرف، عمل، نوشتن و اشاره‌ای که موجب بی‌حرمتی طرف مقابل شود به طوری که در عرف آن رفتار قابل پذیرش نباشد، خواهد بود.

در واقع توهین نسبت دادن هر رفتار غیرمتعارف و وهن آور به افراد مختلف است. فرقی ندارد که این رفتار صحت داشته باشد. یا دروغ باشد و فرقی ندارد که با لفظ باشد یا غیر آن.

توهین در قانون کشور ما یک عمل مجرمانه و دارای مجازات است. قانون‌گذار ما برای محترم شمردن شخصیت و حقوق افراد در جامعه و حفظ کرامات انسانی افراد، این عمل را جرم انگاری کرده و از افرادی که توسط سایرین مورد هتک حرمت قرار می‌گیرند دفاع می‌کند و به آنها حق شکایت داده است.

آیا توهین در فضای مجازی و با ارسال پیامک قابل تحقق است؟

علاوه بر آن چه گفته شد، توهین در عرف، اخلاق و حتی در شرع اسلام نیز یک عمل قبیح و زشت است که بسیار نهی شده است. توهین علاوه بر اینکه از راه‌های مختلف از جمله رفتار، گفتار، نوشتار و حتی با اشاره دست و چشم نیز واقع می‌شود، از طریق پیامک، تماس تلفنی، ایمیل یا شبکه‌های مجازی نیز ارتکاب می‌یابد.

در واقع هر اقدامی که علیه حرمت افراد انجام شود، توهین و قابل مجازات است. فحش دادن و استفاده از الفاظ رکیک نمونه بارز این جرم تلقی می‌شود. توهین به افراد می‌تواند از طریق برخی رفتارها مانند ریختن آب دهان بر روی دیگری یا هل دادن تحقیرآمیز دیگری یا تمسخر افرادی که دارای معلولیت جسمانی هستند یا توهین از طریق انگشت اشاره که در فرهنگ ما مفهوم بدی دارد قابل ارتکاب است.

برای اینکه بدانید مجازات توهین در قانون به چه صورت است تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

ارکان جرم توهین

برای تحقق هر جرم یکسری شرایط باید وجود داشته باشد که حقوق‌دانان به این شرایط، ارکان یا عناصر تشکیل دهنده جرم می‌گویند و شامل رکن یا عنصر مادی و  رکن یا عنصر معنوی یا روانی و عنصر یا رکن قانونی جرم می‌گویند.

جرم توهین نیز مانند سایر جرائم دارای ارکان و عناصری است که در ادامه مقاله به آنها خواهیم پرداخت.

عنصر قانونی

عنصر یا رکن قانونی یعنی اینکه آن رفتار و عمل در قانون جرم تلقی شود و برای آن مجازات تعیین شده باشد.

بنابراین قانون‌گذار جرم توهین را در مواد 608، 609، 513، 514، 517 قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی کرده است و علاوه بر آن در ماده 26، 27 و 30 قانون مطبوعات و مواد 48 و 49 قانون جرائم نیروهای مسلح نیز این عمل پیش‌بینی شده است.

البته جرائمی از قبیل قذف (نسبت زنا به کسی دادن)، افترا، نشر اکاذیب به عنوان جرائم مشابه با توهین که عناصر مادی و معنوی متفاوتی دارند در مواد دیگری از قانون آمده‌اند که حتما در مقالات دیگری در مورد این موضوع تیم پژوهش مهرپارسیان به آن می‌پردازد.

عنصر مادی

عنصر یا رکن مادی، یعنی همان رفتار و عملی است که برای تحقق جرم انجام می‌شود.

عنصر مادی جرم توهین در تمام انواع جرم توهین، رفتار مرتکب چه به صورت لفظ، چه به صورت اشاره و چه به صورت عمل موجب هتک حرمت و بی‌حرمتی طرف مقابل گردد و شخصی که به او توهین شده است نیز باید معین و شخص حقیقی باشد. یعنی توهین به سازمان، شرکت، موسسات جرم نخواهد بود.

با توجه به اینکه رفتار توهین آمیز در فرهنگ‌ها، شهرها و کشورهای مختلف متفاوت است. نمی‌توان نسبت به آن به طور دقیق اظهارنظر کرد و مصادیق خاصی را برای آن ذکر کرد چرا که ممکن است عملی در فرهنگی موجب هتک حرمت شود اما در فرهنگ دیگری این‌گونه نباشد. قاضی در خصوص این جرم در هر مورد به بررسی پرداخته و نسبت به آن اظهارنظر خواهد کرد.

البته مصداقی که در اکثر فرهنگ ها اهانت محسوب می‌گردد و بیشترین پرونده‌ها در خصوص این جرم را دارا می‌باشد استفاده از الفاظ رکیک و فحاشی است.

عنصر روانی

عنصر یا رکن روانی یا معنوی، به این معنی است که شخص از انجام رفتار مجرمانه قصد و سوءنیتی داشته است مثلا از انجام رفتار توهین آمیز، قصد کوچک کردن شخصی را داشته باشد.

عنصر معنوی جرم توهین سوءنیت عام یعنی قصد و نیت اهانت است و از نگاه قانون‌گذار سوءنیت مفروض است و اصل بر این است که شخصی که توهین کرده سوءنیت داشته و اگر غیر از این است مرتکب باید اثبات نماید.

انواع توهین طبق تعاریف جرم شناسی

توهین به دو دسته توهین ساده و توهین مشدد تقسیم می‌شود که در ادامه به توضیح در مورد هر کدام می‌پردازيم:

توهین ساده

توهین ساده زمانی اتفاق می‌افتد که دارای وصف مجرمانه باشد اما از مواردی که موجب افزایش مجازات می‌شود که در قسمت بعد گفته می‌شود برخوردار نباشد. توهین و فحاشی زمانی جرم است که شخص رفتاری را مرتکب گردد که موجب هتک حرمت دیگری شود و عرف نیز آن رفتار را وهن آور تلقی نماید. توهین ساده در ماده 608 قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است.

توهین مشدد

در برخی موارد قانون‌گذار با وجود شرایطی برای جرم توهین مجازات بیشتری در نظر گرفته است که هریک از آنها در این قسمت بیان خواهد شد:

موارد تشدید مجازات توهین

۱- توهین به کارکنان و مقامات دولتی ایران که این امر طبق ماده 609 قانون مجازات اسلامی جرم می‌باشد.

۲- توهین به مقدسات اسلام و یا هر یک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اگر مشمول جرم ساب‌النبی نباشد به موجب ماده 513 قانون مجازات اسلامی جرم انگاری گردیده است.

۳- توهین به مقام رهبری قبلی و فعلی که این امر در ماده 514 قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی شده است.

۴- توهین به مقامات سیاسی خارجی که این امر در ماده 517 قانون مجازات اسلامی به عنوان جرم پیش‌بینی شده است. در مورد تحقق توهین به رئیس یا نمایندگان سیاسی مملکت خارجی، وجود دو عنصر علنی بودن توهین و نیز انجام معامله‌ متقابل نسبت به رئیس مملکت و نمایندگان سیاسی ایران در مقررات جزائی کشور خارجی لازم است.

۵- توهین به صاحبان حرفه‌ها و مشاغل خاص برای مثال در ماده 20 لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری برای توهین به وکیل دادگستری حین انجام وظیفه وکالتی یا به سبب آن مجازات حبس تعیین کرده است.

6- توهین به مقدسات و دین اسلام و توهین به رهبری و مراجع تقلید و فحاشی نسبت به اشخاص در مطبوعات که طبق ماده 26، 27 و 30 قانون مطبوعات جرم و دارای مجازات است.

7- توهین به مسئولان نظامی یا توهین مسئولان نظامی به افراد تحت امر خود که این امر به موجب ماده 48 و 49 قانون جرائم نیروهای مسلح جرم می‌باشد.

مجازات توهین در قوانین کیفری ایران

ماده 608 قانون مجازات اسلامی توسط قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 اصلاح گردید، مجازات توهین به افراد عادی جزای نقدی درجه شش از بیش از بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال است.

ماده 609 قانون مجازات اسلامی

توهین به کارکنان و مقامات دولتی و شهرداری ها، زندان از 1/5 ماه تا 3 ماه یا 74 ضربه شلاق یا 50 هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود.

ماده 513 قانون مجازات اسلامی

توهین به مقدسات و ائمه و پیامبران، اگر مشمول حکم ساب النبی نباشد حبس از یک تا پنج سال خواهد بود.

ماده 514 قانون مجازات اسلامی

توهین به امام خمینی و مقام رهبری، حبس از شش ماه تا دو سال خواهد بود.

ماده 517 قانون مجازات اسلامی

توهین به رئیس کشور خارجی یا نماینده سیاسی اگر در خاک ایران و به صورت علنی باشد. و مشروط به اینکه این امر در قوانین کشور آنها نیز پیش بینی شده باشد دارای مجازات حبس از 15 روز تا 45 روز می باشد.

ماده 26 قانون مطبوعات

توهین به دین اسلام و مقدسات اگر منجر به ارتداد نشود، مشمول مجازات حبس از یک تا پنج سال خواهد بود. همینطور به موجب ماده 27 قانون مطبوعات اگر توهین به رهبری و مراجع تقلید در نشریه ای صورت گیرد پروانه نشریه لغو و مدیر مسئول و نویسنده نیز محکوم خواهند شد.

ماده 48 قانون مجازات نیروهای مسلح

اگر یک نظامی به مافوق خود حین خدمت توهین کند حبس از دوماه تا یکسال خواهد داشت. همینطور اگر فرمانده یا مسئول نظامی به افراد تحت امر خود توهین کند به موجب ماده 49 قانون مزبور به حبس از دوماه تا یکسال محکوم می شود.

یکی دیگر از جرایمی که این روز ها حسابی شاهد ان هستیم توهین در فضای مجازی هستش که این بحث هم از نگاه قانونی بررسی میکنیم

مجازات توهین در فضای مجازی

اگر شخصی از طریق شبکه های اجتماعی مرتکب جرم توهین شود. به موجب مندرجات قانون مجازات اسلامی که در بالا به آن اشاره شده بسته به اینکه چه نوع توهینی را مرتکب شده است محکوم می گردد. یعنی اگر شخصی از طریق اینستاگرام به شخص عادی توهین کند به جزای نقدی از بیش از بیست میلیون ریال تا هشتاد میلیون ریال محکوم خواهد شد. و عمل شخص مشمول مندرجات قانون جرائم رایانه ای نخواهد بود.

در چه صورتی جرم توهین قابل گذشت است؟

جرم توهین اگر نسبت به اشخاص عادی و کارکنان و مقامات دولتی و کارکنان شهرداری ها و مقامات خارجی انجام گردد یک جرم قابل گذشت خواهد بود و با گذشت شاکی تعقیب، تحقیق و اجرای مجازات آن موقوف خواهد شد اما اگر توهین به مقدسات و ائمه و پیامبران و امام خمینی و رهبری  صورت گیرد و یا اگر از طریق مطبوعات باشد، قابل گذشت نخواهد بود.

سابقه کیفری جرم توهین

اگر شخصی به جرم توهین به مقدسات و ائمه و پیامبران محکوم گردد دوسال پس از اجرای مجازات یا شمول مرور زمان دارای سابقه کیفری خواهد بود اما در خصوص محکومیت به سایر انواع توهین سابقه کیفری لحاظ نخواهد شد.

ادله اثبات جرم توهین و فحاشی

برای اثبات جرم توهین یا باید به اقرار متهم نزد قاضی استناد شود. یا باید دو نفر شاهد اهانت و فحاشی شخص را شنیده یا دیده باشند. و در محضر قاضی شهادت دهند.

یا باید امارات و قرائنی مانند پیامک، اسکرین شات از پیام ها در صورتی که پیام ها در شبکه های اجتماعی باقی باشد یا استناد به اظهارات افرادی که مطلع هستند یا شهودی که سوگند نمی خورند یا اظهارات ضابطین یا تحقیق محلی به طوری که موجب علم قاضی گردد. از موارد ادله اثبات جرم توهین و فحاشی خواهد بود.

مشاوره حقوقی پرونده توهین و فحاشی