مصادره و ضبط اموال
مجرمین برای ارتکاب جرمی که قصد کرده اند، ممکن است از طرق و وسایل مختلفی استفاده نمایند که با توجه به آن‌ها وقوع جرم را تسهیل می کند، حال ممکن است که ذات و ماهیت این وسایل خطرناک نباشد و یا اینکه این نوع وسایل خطرناک باشد و خود آن‌ها به خاطر خطرناک بودن، وسیله ی ارتکاب جرم باشند، مانند اسید که در جرم اسید پاشی مورد استفاده قرار می گیرد. حتی در مواردی هم ممکن است که خود وسیله ی ارتکاب جرم و داشتن ان جرم نباشد، ولی در موضوع جرم استفاده گردد و یا اینکه نگه داری ان هم خود جرم باشد. بعد از کشف و شناسایی مجرم و رسیدگی به اتهام و جرم انتسابی به وی، اگر از وسایلی برای ارتکاب جرم استفاده شده باشد، در جریان رسیدگی ممکن است که ان اشیا هم توقیف گردد تا به روشن شدن قضیه و جریان وقوع جرم کمک نماید. از طرفی هم به خاطر خطرناک بودن ماهیت برخی از وسایل برای ارتکاب جرم مصلحت ایجاب می کند تا آن‌ها ضبط و در نتیجه معدوم گردند.
ممکن است که اموالی وجود داشته باشد که ناشی از ارتکاب جرم و به وسیله ی جرم تحصیل شده باشد و پس از دستگیری مجرم، باید تکلیف ان اموال مشخص شود و به مالکین ان مسترد گردد. این احتمال هم وجود دارد که مال ناشی از جرم یا وسیله ی ارتکاب جرم هم به نفع دولت مصادره گردد و متعلق دولت قرار گیرد.
در این مقاله پاسخ سوالات عزیزان، درباره مصادره و ضبط اموال و مصادیق مصادره و ضبط اموال که توسط موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، برترین موسسه حقوقی ایران و با تجربه ترین گروه وکلای ایران، با مشاوره محمد رضا مهری وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی و کیفری منتشر می گردد، پرداخته می‌شود.
سوالات مربوط به مصادره و ضبط اموال
– مصادره و ضبط اموال تحت چه شرایطی ممکن است؟ آیا امکان رفع توقیف از اموال توقیفی و مصادره شده وجود دارد؟
– مصداق مصادره اموال در چه موردی است؟ توقیف اموال تجت په شرایطی صادر می‌شود؟
– تفاوت ضبط اموال با مصادره اموال در چیست؟ آیا طلبکار می‌تواند اموال بدهگار را توقیف کند؟
– اعتراض به مصادره و ضبط اموال به چه نحو می باشد؟ مشاوره حقوقی درباره مصادره و ضبط اموال چگونه امکان‌پذیر است؟
شرایط مصادره و ضبط اموال
در صورتی که پرونده ی کیفری در جریان رسیدگی باشد در این صورت دادستان و یا بازپرس مکلف می‌باشند که به تقاضای ذی نفع تکلیف اموالی که ناشی از وقوع جرم و یا وسیله ی ارتکاب جرم بوده را مشخص کند و یا در صورتی که قرار منع تعقیب یا موقوفی تعقیب را صادر نمود باید در مورد ضبط و یا معدوم نمودن اشیای ناشی از جرم تصمیم گیری نماید و استرداد اموال در صورتی محقق می‌شود که دارای شرایط ذیل باشد:
– وجود تمام یا قسمتی از ان اشیا و اموال در بازپرسی یا دادرسی لازم نباشد.
– اجناس و اموال، بلامعارض باشد. در اینجا منظور این است که برای یک مال، مالکین متعارض و متعددی وجود نداشته باشد.
– در شمار اشیا و اموالی نباشد که باید ضبط یا معدوم گردد: اشیایی که به لحاظ قانونی نگهداری و وجود آن‌ها جرم و غیر قانونی می باشد نه تنها مالکیت ندارند بلکه نباید در اختیار و تصرف طرف باشد.
در صورتی که اموال ناشی از جرم یا وسیله ی ارتکاب جرم، از موارد مصرح در قانون و یا متعلق به اموال دولتی باشد، در این صورت اموال مصادره می گردد. در مواردی هم در جریان رسیدگی اموال متهم در رابطه با جرم بوده ضبط می گردد. ضبط و مصادره اموال به عنوان یک مجازات در کنار مجازات اولیه می‌باشد.
مصداق مصادره اموال
در قانون، مصادره اموال، حکمی است که به عنوان مجازات برای فرد مجرم در نظر گرفته می‌شود و به همین خاطر رایی که مبتنی بر مصادره اموال می باشد در مواردی خاص است که به جهت حفظ حقوق دولت و به عنوان مجازات بر محکوم کیفری تحمیل می گردد.
– یکی از مصادیقی که در قانون بعد از وقوع جرم تحت شرایطی ممکن است که به عنوان مجازات، حکم به مصادره اموال داده شود، جرم قاچاق می باشد و برای ان معیار تعریف شده است.هر شخصی که مرتکب قاچاق کالا و ارز شود به مجازات مصادره کالا محکوم می‌شود.
– مصادره اموال و وسایل نقلیه که به منظور حمل و نقل و جا به جایی کالای قاچاق می‌باشد.
– موارد مربوط به اصل 49 قانون اساسی: بر اساس این اصل دولت موظف است ثروتهای ناشی از ربا، غصب، رشوه، اختلاس، سرقت، قمار، سو استفاده از موقوفات، سو استفاده از مقاطعه‌کاریها و معاملات دولتی، فروش زمینهای موات و مباحات اصلی، دایرکردن اماکن فساد و سایر مواردغیرمشروع را گرفته و به صاحب حق رد کند و در صورت معلوم‌نبودن او به بیت‌المال بدهد این حکم باید با رسیدگی و تحقیق و ثبوت شرعی به وسیله دولت اجرا شود. بر همین اساس این اموال به نفع دولت مصادره می‌شود.
– مجازات درجه یک تعزیری: بر اساس قانون یکی از مجازاتهای مقرر درجه یک تعزیری، مصادره کل اموال در مورد شخص حقیقی و یا در مورد شرکتهای تجارتی می‌باشد.
تفاوت ضبط اموال با مصادره اموال
اگرچه ضبط و مصادره در لغت به یک معنی استفاده می‌شود ولی از جهت عملی و کاربردی در علم حقوق، کاملا متفاوت می‌باشند که به شرح ذیل می باشد:
- ضبط اموال و اشیای ناشی از جرم و یا وسیله ی ارتکاب جرم، به وسیله ی بازپرس و یا دادستان تعیین تکلیف می‌شود که در صورت صدور قرار منع تعقیب و یا موقوفی تعقیب باید مشخص گردد، در حالی که مصادره اموال به موجب تصمیم و رای دادگاه کیفری یک می‌باشد.
- ضبط اموال و اشیا یک قرار قضایی است ولی مصادره اموال به عنوان یک مجازات و حکم می‌باشد.
- به تصمیم ضبط اموال به دادگاه بدوی اعتراض می‌شود و از حکم مصادره اموال و اشیا به دادگاه تجدید نظر شکایت می‌شود.
اعتراض به مصادره و ضبط اموال
مرجع اعتراض به مصادره و ضبط اموال متفاوت خواهد بود. به موجب قانون مرجع اعتراض به قرار ضبط اموال و اشیا که توسط بازپرس و یا دادستان می باشد دادگاه بدوی است در حالی که مرجع اعتراض به مصادره اموال و اشیا که توسط دادگاه کیفری یک صادر می‌شود، قابل تجدید نظر خواهی در دیوان عالی کشور می‌باشد.
وکیل متخصص امورکیفری
موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، با مشاوره محمد رضا مهری، به عنوان بهترین وکیل در زمینه ی امور مربوط قانون مجازات و مسائل کیفری، آقای فرامرز نصیری شفتی، وکیل و مشاور حقوقی بازرگانی و شهرداری ها و کارشناس رسمی دادگستری در امور گمرکی و بهترین وکیل دعاوی مالی و بازرگانی، محمد علی مهری، بهترین وکیل امور داوری و قراردادهای داوری بین‌الملل، به همراه تیم وکلای تخصصی، اقدام به مشاوره و قبول دعاوی شما عزیزان می کند. برای انجام امور حقوقی خود و تعیین وقت مشاوره حضوری درباره مصادره و ضبط اموال با گروه وکلای مهر، می توانید با موسسه تماس بگیرید.
نویسنده: سید محسن میرقاسمی-کارشناس ارشد حقوق خصوصی
بدون دیدگاه