معاونت در جرم

معاونت در جرم

برای ارتکاب جرم، تهیه وسایل و مقدمات بسته به ماهیت جرم و موقعیت مجنی علیه لازم می‌باشد. برخی از جرایم بسته به اینکه موضوع جرم ان نسبت به مال و اموال هستند و برخی دیگر هم نسبت به خود شخص و جان اوست. در برخی موارد هم نسبت به امنیت و آرامش جامعه می‌باشند، تهیه و تدارک ان هم بسته به نوع و ماهیت جرم متفاوت می‌باشد.گاهی موارد هم صرف نظر از ماهیت جرم واقع شده، به جهت سختی که در انجام جرم وجود دارد، انجام ان به تنهایی مقدور نمی باشد و در صورت اقدام به انجام ان شخص مباشر یا فاعل ان با عدم ارتکاب جرم رو به رو می گردد و ممکن است که در مرحله شروع به جرم دستگیر گردد. به همین جهت، برای ارتکاب کامل جرم، ممکن است که از شخص و یا اشخاصی کمک و همکاری دریافت نماید تا بتواند سوءنیت و قصد مجرمانه خود را به ثمر برساند. اگرچه در قانون اصل بر شخصی بودن مجازات و جرایم نسبت مباشر و فاعل جرم می باشد ولی برای ارتکاب جرم، اشخاصی از جمله معاون و شریک می‌توانند وقوع جرم را برای مباشر و فاعل ان تسهیل کنند که به نوعی در انجام جرم مشارکت داشته اند و به همین خاطر که مباشر و فاعل جرم را در رسیدن به قصد نتیجه ی خود یاری کرده اند از نظر منطقی، قانون مجرم شناخته است و مستوجب مجازات می داند.

در این مقاله پاسخ سوالات عزیزان، درباره معاونت در جرم، مصادیق معاونت در جرم و مسوولیت کیفری و مجازات معاونت در جرم که توسط موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، برترین موسسه حقوقی ایران و با تجربه ترین گروه وکلای ایران، با مشاوره محمد رضا مهری وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی و کیفری منتشر می گردد، پرداخته می‌شود.

سوالات مربوط به معاونت در جرم

• معاونت در جرم و شرط معاونت در جرم چیست؟ مصادیق معاونت در جرم چیست؟
• مجازات معانت در جرم چیست؟ مجازات معاونت در گروه مجرمانه سازمان یافته به چیست؟
• تاثیر سوابق و عفو مباشر نسبت به معاون در جرم چیست؟ تفاوت معاونت در جرم و مباشرت در جرم چیست؟

ماهیت و شرط معاونت در جرم

معاونت، کلمه عربی، مصدر و  از ریشه «عون» به معنی کمک کردن و یاری کردن می باشد و در اصطلاح حقوقی به عملی اطلاق می‌شود که در ان شخصی بدون اینکه خود در ارتکاب جرمی با فاعل ان مشارکت و مباشرت نماید، همراه با قصد قبلی، به او در انجام کامل جرم و تحقق نتیجه ی مورد نظر از ارتکاب جرم، یاری می رساند.در قانون برای معاونت در جرم و اینکه چه اعمالی وقوع جرم را تسهیل و آسان می‌نماید، مصادیقی وجود دارد. برای تحقق معاونت در جرم و از این جهت که اقدام معاون، مجرمانه محسوب گردد باید شرط وحدت قصد و تقدم یا اقتران زمانی بین رفتار معاون و مرتکب جرم وجود داشته باشد و انچه که مقصود دو طرف بوده است، واقع گردد.

مصادیق معاونت در جرم

برای تحقق معاونت در جرم مصادیق خاصی وجود دارد که در صورت وجود مصادیق مورد نظر، معاونت در جرم تحقق پیدا می کند که به شرح ذیل است:

الف) هرکس، دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سو استفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد.

ب) هرکس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد.

پ) هرکس وقوع جرم را تسهیل کند.

ت) مصادیق خاص دیگری در مورد معاونت در قانون در بخش تعزیرات، احصا شده است که اگرچه ظاهرا به صورت جرم مستقلی، برای ان مجازات تعیین شده ولی مبنا و مصداقی برای معاونت در جرایم می باشد:

– معاونت در ساخت کلید و تهیه ی وسایل برای ارتکاب جرم.

– معاونت در اختفا و حبس غیر قانونی افراد.

مجازات معانت در جرم

الف) در جرائمی که مجازات قانونی آن‌ها سلب حیات یا حبس دائم است، حبس تعزیری درجه دو یا سه.

ب) در سرقت حدی و قطع عمدی عضو، حبس تعزیری درجه پنج یا شش.

پ) در جرائمی که مجازات قانونی آن‌ها شلاق حدی است سی و یک تا هفتاد و چهار ضربه شلاق تعزیری درجه شش.

ت) در جرائم موجب تعزیر یک تا دو درجه پایین تر از مجازات جرم ارتکابی.

ث) در مواردی که مجازات مصادره اموال، انفصال دائم و انتشار حکم محکومیت می باشد، مجازات معاون به ترتیب جزای نقدی درجه چهار، شش و هفت است.

مجازات معاونت در گروه مجرمانه سازمان یافته

گروه های مجرمانه ی سازمان یافته به گروهی اطلاق می گردد که در ان عده ای از افراد با تشکیل تجمعات و گروه ها در جهت انجام جرایم خاص و مختلف و با اهداف معین گوناگون اقدام می کنند.با توجه به اینکه یکی از مصادیق معاونت در جرم، دستور به انجام و ارتکاب فعل مجرمانه به شخص دیگری می باشد، هرگاه جرم ارتکابی انجام شده توسط اعضا و به دستور سر دسته گروه مجرمانه ی سازمان یافته، موجب حد یا قصاص یا دیه باشد، در این صورت سر دسته ی گروه مجرمانه ی سازمان یافته به حداکثر مجازات معاونت در ان جرم محکوم می‌شود.

تاثیر سوابق و عفو و وضعیت مباشر نسبت به معاون در جرم

در جریان رسیدگی به امور کیفری فرد فاعل و مباشر جرم، ممکن است با توجه به سوابق و وضعیتی که قانون برای او در نظر گرفته است، در محکومیت و مجازات او موثر باشد که به شرح ذیل می باشد:

– هرگاه مباشر جرم در جرایم تعزیری شامل جهات تخفیف گردد و در مجازات او تخفیف حاصل گردد، در این صورت شامل حال معاون در جرم نمی‌شود، مگر اینکه به طور مستقل مشمول جهات تخفیف گردد.

– عفو: در صورتی که مباشر جرم مشمول عفو خصوصی گردد، این عفو شامل حال معاون در جرم نمی گردد ولی در عفو عمومی، عفو مباشر جرم شامل حال معاون در جرم می گردد.

– نسخ قانون: در صورت نسخ قانون، به دلیل اینکه عمل ارتکابی از نظر قانون بیش از این جرم شناخته نمی‌شود، در این صورت عمل معاون هم در وقوع ان جرم، مجرمانه نمی‌باشد.

– مرور زمان: در صورتی که قواعد مرور زمان شامل مباشر جرم گردد و تعقیب و اجرای مجازات او موقوف گردد، شامل حال معاون در جرم هم می گردد.

-گذشت شاکی در جرایم قابل گذشت: هرگاه در جرایم قابل گذشت، شاکی نسبت به مباشر جرم گذشت نماید، در این صورت چون با گذشت وی، جریان رسیدگی موقوف می گردد در این صورت نسبت به معاون در جرم هم اعمال می گردد.در حالیکه در جرایم غیر قابل گذشت، گذشت شاکی در مورد مباشر جرم، مشمول او نمی گردد.

– تو به مباشر: در صورت تو به ی مباشر در برخی از موارد حدود و جرایم تعزیری درجه شش، هفت و هشت، تاثیری در وضعیت حقوقی معاون در جرم ندارد.

– قاعده ی دراء: هرگاه در ارتکاب و یا وقوع جرمی توسط مباشر، یا برخی از شرایط ان و یا هریک از شرایط مسؤولیت کیفری مورد شبهه یا تردید قرار گیرد و دلیلی بر نفی ان یافت نشود، در این صورت مباشر قابل تعقیب کیفری نمی باشد که تعقیب نسبت به معاون در جرم هم اعمال گردد.

– تعدد جرم: هرگاه در اثر تعدد معنوی در ارتکاب جرم، مباشر به مجازات اشد محکوم گردد در این صورت طبق قانون مجازات اسلامی جدید، این تشدید مشمول معاون در جرم نمی گردد.در صورت تعدد مادی، مجازات هر جرمی که معاون با او همکاری کرده است، مجازات در مورد معاونت در همان جرم نسبت به او اعمال می گردد.

– تکرار جرم: در هر مورد که مباشر جرم مرتکب جرم شده است و معاون با او همکاری کرده، مجازات معاونت در جرم فقط در همان مورد اعمال می‌شود و تشدید مجازات ناشی از تکرار جرم در مجازات معاونت تاثیر ندارد، مگر در صورت تکرار معاونت در جرم.

– عوامل موجهه و رافع جرم: در صورتی که معاونت در جرم مشمول یکی از مصادیق عامل موجهه جرم گردد، در این صورت مانع مسوولیت کیفری مباشر و معاون در جرم هم می گردد، در حالیکه هرگاه یکی از مصادیق عامل رافع جرم، مانع مسوولیت کیفری مباشر جرم شود، در حال معاون در جرم تاثیری ندارد.

– در صورتی که جرم ارتکابی توسط مباشر در جرم، شدید تر از معاونت در جرمی که مورد قصد مشترک معاون و مباشر بوده است، باشد، در این صورت، به مجازات معاونت در جرم خفیف تر محکوم می گردد.

وکیل متخصص جهت مشاوره معاونت در جرم

موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، با مشاوره محمد رضا مهری، به عنوان بهترین وکیل در زمینه ی امور مربوط به دادسرها و دادرسی کیفری، آقای فرامرز نصیری شفتی، وکیل و مشاور حقوقی بازرگانی و شهرداری ها و کارشناس رسمی دادگستری در امور گمرکی و بهترین وکیل دعاوی مالی و بازرگانی، محمد علی مهری، بهترین وکیل امور داوری و قراردادهای داوری بین‌الملل، به همراه تیم وکلای تخصصی، اقدام به مشاوره و قبول دعاوی شما عزیزان می کند. برای انجام امور حقوقی خود و تعیین وقت مشاوره حضوری با گروه وکلای مهر، می توانید با موسسه تماس بگیرید.

نویسنده:سید محسن میرقاسمی-کارشناس ارشد حقوق خصوصی