نحوه طرح شکایت در دادسرا

امروز با بررسی نحوه طرح شکایت در دادسرا همراه شما هستیم.

برای شروع تعقیب در پرونده کیفری چند راه در قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری مطرح شده است.

در مواد قانونی تصویب شده، یکی از موارد قانونی شروع به تعقیب جرم یا مجرم، شکایت شاکی یا مدعی خصوصی برشمرده شده است.

همچنین سازمان‌های مردم نهاد امکان طرح شکایت از سوی اطفال و نوجوانان، اشخاص بیمار و اشخاصی که دارای ناتوانی جسمی یا ذهنی را دارند.

جرایم مربوط به محیط زیست و منابع طبیعی به عنوان نوآوری در قانون آیین دادرسی کیفری وجود دارد.

اعلام جرم و شکایت در جرایم مربوط به بهداشت عمومی و حمایت از حقوق شهروندی نیز مشمول همین مواد قانونی می‌شود و قابل طرح و پیگیری در مراجع قضایی می‌باشند.

سوالاتی که پیرامون موضوع نحوه طرح شکایت در دادسرا مورد بررسی قرار خواهند گرفت:

• آیا طرح شکایت توسط شاکی یا وکیل وی برای شروع به رسیدگی در دادسرا کافی است؟
• اگر هنگام سرقت همسایگان پلیس را خبر کنند و شخص در منزل حضور داشته باشد برای تعقیب سارق شکایت از وی لازم است؟
• اگر فرد ناشناسی به دادستان اطلاع دهد که جرمی اتفاق افتاده است آیا دادستان می‌تواند شروع به رسیدگی نماید؟
• چه مواردی را برای طرح شکایت در دادسرا باید رعایت کنیم؟
• در صورت ناقص بودن شکایت در دادسرا چه تکلیفی برای دادستان یا بازپرس مقرر شده است؟

موارد قانونی برای شروع به تعقیب

شروع به رسیدگی و تعقیب در مراجع قضایی باید همراه با دلیل باشد و مواردی که به موجب آنها می‌توان تعقیب در خصوص متهم را شروع کرد؛ عبارتند از:

اول: شکایت شاکی یا مدعی خصوصی

شاکی، طبق تعریف قانون آیین دادرسی کیفری، کسی است که تعقیب کیفری جرم را از مقام تعقیب خواستار شده است.

مدعی خصوصی، به شخصی گفته می‌شود که ضرر و زیان ناشی از جرم متوجه وی شده است و خسارات خود را از مرجع تعقیب یا تحقیق مطالبه می‌کند.

دوم: اعلام ضابطان دادگستری، مقامات رسمی یا اشخاص موثق و مطمئن

همان‌طور که گفتیم منظور از مدعی خصوصی همان مدعی است که به واسطه وقوع جرم متحمل ضرر و زیان شده و خسارات مادی و معنوی خود را مطالبه می‌کند.

اما اشخاص موثق، به افرادی گفته می‌شود که مورد اعتماد بوده و به درستی و راستی شهرت دارند.

ایشان اشخاصی هستند که از قول آنها اعتماد و اطمینان حاصل می‌شود.

تشخیص اعتبار آنها با مقام قضایی مربوطه است.

سوم: وقوع جرم مشهود در برابر دادستان، دادیار و بازپرس.

چهارم: اظهار و اقرار متهم مبنی بر ارتکاب جرم توسط وی.

پنجم: اطلاع دادستان از وقوع جرم به هر راه قانونی دیگر.

اگر شخصی اعلام کند که خود ناظر وقوع جرمی بوده و جرم مذکور از جرایم غیرقابل گذشت باشد.

در صورتی که نشانه‌های مبتنی بر درستی اظهارات وی وجود داشته باشد، این اعلام و اظهار وی برای شروع به تعقیب کافی است.

اما اگر اعلام کننده شاهد قضیه نباشد، با اعلام وی نمی‌توان شروع به تعقیب نمود؛ مگر آنکه دلیلی بر صحت ادعای وجود داشته باشد.

یا اینکه جرم از جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی باشد.

اگر شخصی گزارش دهد یا نامه ارسال نماید و هویت وی در این نامه و گزارش مشخص نباشد، نمی‌تواند مبنای شروع به تعقیب قرار گیرد.

ولی اگر نوشته شخص ناشناس دلالت بر امر مهمی کند که موجب اخلال در نظم و امنیت عمومی است یا با نشانه‌هایی همراه باشد که از نظر دادستان برای شروع به تعقیب کفایت کند، دادستان می‌تواند دستور تعقیب را صادر نماید.

نکات مهم در طرح شکایت کیفری

شاکی یا مدعی خصوصی می‌تواند شخصاً یا توسط وکیل دادگستری شکایت خود را مطرح نماید.

در شکواییه موارد زیر باید قید شود:

• نام، نام خانوادگی، نام پدر.
• سن، شغل، میزان تحصیلات، وضعیت تاهل.
• تابعیت، مذهب، شماره شناسنامه، شماره ملی.
• نشانی دقیق و در صورت امکان نشانی ایمیل و شماره تلفن ثابت و همراه و کد پستی شاکی.
• موضوع شکایت، تاریخ و محل وقوع جرم ضرر و زیان وارده به مدعی و مورد مطالبه وی.
• ادله وقوع جرم
• اسامی مشخصات و نشانی شهود و مطلعان، در صورت امکان.
• مشخصات و نشانی مشتکی‌عنه یا مظنون در صورت امکان.

اگر در طرح شکایت نقصی وجود داشته باشد وظیفه مقام تحقیق چیست؟

مرجع دریافت کننده شکایت باید تا آنجا که امکان دارد موارد مذکور را به وسیله شاکی یا وکیل وی و یا متهم تکمیل نماید.

با وجود مراتب فوق، دادستان و بازپرس نیز در جریان رسیدگی چنانچه نواقصی را ملاحظه کنند می‌توانند موارد نقص را به وسیله شاکی یا مشتکی‌عنه (فردی که از او شکایت شده است) برطرف نمایند.

در ماده ۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری که به دادستان تکلیف شده شکایت کتبی و شفاهی را همه وقت قبول کند باید راسا یا به وسیله کارکنان دادسرا موارد نقص شکواییه را تکمیل نماید.

به همین جهت قانونگذار ضمانت اجرایی نیز برای برطرف کردن نواقص ماده ۶۸ ذکر نکرده و نمی‌توان به علت عدم تکمیل یک یا چند مورد از موارد مذکور در این ماده شکواییه را بایگانی کرد یا نادیده گرفت.

بنابراین مرجع تحقیق مکلف به رسیدگی به شکواییه است و نمی‌تواند رسیدگی به موضوع را به بهانه عدم تکمیل پرونده را متوقف نماید.

آیا بازپرس می‌تواند در صورت عدم حضور شاکی برای پیگیری پرونده را مختومه اعلام نماید؟

اعلام جرم و یا طرح شکایت نزد بازپرس و دادیار، آنها را مکلف به شروع به تعقیب و تحقیق می‌نماید.

اگر در جریان رسیدگی نیاز به اخذ توضیح درباره شکایت یا ارائه مستندات و دلیل توسط شاکی یا وکیل وی باشد از وی دعوت به ارائه دلایل و مستندات می‌شود.

در صورت عدم حضور شاکی یا وکیل وی و عدم امکان ادامه تحقیقات بازپرس می‌تواند قرار منع تعقیب صادر نماید.

اگر شاکی محجور باشد و ولی و قیم نداشته باشد:

چنانچه فردی محجور باشد مانند فرد دیوانه یا کودک بی‌سرپرست که توانایی طرح شکایت نداشته باشد به شرح زیر اقدام خواهد شد:

با توجه به اینکه تعقیب کیفری در مواردی که منوط به شکایت شاکی است و بزه‌دیده (فردی که از وقوع جرم آسیب دیده است) محجور می‌باشد؛ اگر ولی یا قیم (سرپرست) نداشته یا به آن دسترسی وجود داشته باشد و نسبت به بقیه نیز موجب فوت وقت می‌شود، تا حضور و مداخله و یا نصب (انتخاب) قیم و همچنین در صورتی که ولی یا قیم خود مرتکب جرم شده یا مداخله در آن داشته باشد دادستان شخصی را به عنوان قیم موقت تعیین و یا خود شخصاً امر کیفری را تعقیب می‌کند.

در این حالت اقدامات ضروری برای حفظ و جمع آوری ادله جرم و جلوگیری از فرار متهم به عمل خواهد آمد.

این حکم در مواردی که بزه‌دیده ولی و یا قیم ندارد و یا به علتی از قبیل بیهوشی قادر به شکایت نباشد نیز جاری است.

در مواردی که حضانت طفل یا محجور با مادر است آیا مادر می‌تواند شکایت ترک نفقه را مطرح نماید؟

طبق ماده ۶ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ مادر و یا هر شخصی که حضانت (نگهداری) طفل یا محجور را به عهده دارد در امر مطالبه نفقه همان اختیار قیم را داراست.

بنابراین در مورد مطالبه نفقه و یا طرح شکایت کیفری ترک انفاق (نپرداختن نفقه) نیازی به تعیین قیم موقت موضوع ماده ۷۲ قانون آیین دادرسی کیفری نیست.

تکلیف سفیه در طرح شکایت کیفری چیست؟

در خصوص شخص سفیه فقط در دعاوی کیفری که جنبه مالی دارد رعایت ترتیب نصب قیم الزامی است.

در غیر موارد مالی سفیه می‌تواند شخصاً طرح شکایت نماید.

با توجه به رای وحدت رویه شماره۳۰ دیوان عالی کشور، با عنایت به مفاد ماده ۱۲۱۰ اصلاحی قانون مدنی رسیدن صغار به سن بلوغ دلیل رشد آنان در غیر امور مالی است.

مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.

بنابراین فردی که به سن بلوغ رسیده و عدم رشد او ثابت نشده باشد می‌تواند در کلیه امور مربوط به خود به جز امور مالی که به حکم تبصره ۳ ماده مرقوم مستلزم اثبات رشد استخوان است نمایند.

پس کسی که به سن بلوغ رسیده می‌تواند شکایت کیفری نماید و دادگاه مکلف به رسیدگی است.

اما اگر شکایت کیفری مستلزم مطالبه مال از قبیل دیه یا ضرر و زیان ناشی از جرم باشد باید ولی یا قیم وی در این خصوص اقامه دعوا نماید.

محکوم‌به (مالی که فرد محکوم به پرداخت آن شده است) در این‌گونه موارد باید تحویل ولی یا قیم شود.

بهترین وکیل پایه یک دادگستری جهت مشاوره نحوه طرح شکایت در دادسرا

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”شکایت کیفری چیست؟” answer-0=”مجموعه اقداماتی است که برای مجازات قانونی افرادی که مرتکب جرم شده‌اند؛ صورت می‌گیرد.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”در چه مواردی می‌توان شکایت کیفری مطرح کرد؟” answer-1=”در صورتی که رفتار مجرمانه‌ای صورت گرفته و جرم واقع شده باشد می‌توان شکایت کیفری مطرح نمود.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]