هتک حیثیت در فضای مجازی

یکی از مهم ترین دغدغه هایی که بشر تاکنون  با ان مواجه بوده است، حفظ آبرو و حیثیت خود از بدو تولد بوده است. تمامی حکومت ها، با کسانی که به آبرو و حیثیت ملت تحت حاکمیت انان، تعدی می کنند، برخورد سختگیرانه ای دارند. پیشرفت تکنولوژی و گسترش رایانه و فضای مجازی متاسفانه فضای بیشتری را برای ارتکاب رفتارهای غیر اخلاقی در فضای مجازی به وجود آورده است. یکی از جرایمی که به طور خاص مورد توجه قانون‌گذار قرار گرفته، جرم هتک حیثیت در فضای مجازی می‌باشد. دپارتمان حقوق و جرایم سایبری گروه وکلای مهر، با داشتن وکلای با تجربه و کادر تخصصی خود، در این مقاله، ضمن بررسی جرم هتک حیثیت به معنای عام، به بررسی جرم هتک حیثیت به طور خاص در فضای مجازی پرداخته است.

تحقق جرم هتک حیثیت در فضای مجازی

به طور کلی، هتک حیثیت، یک معنای عام و یک معنای خاص دارد. معنای عام هتک حیثیت، شامل جرایمی مثل افترا، توهین و نشر اکاذیب می‌شود. که در ابتدا لازم است به هر یک از این جرایم به طور مختصر اشاره کنیم.
افترا در فضای مجازی زمانی تحق می یابد که عمل مجرمانه، صراحتا به یک شخص، نسبت داده شود. در قانون مجازات اسلامی، به وسیله ی خاصی برای تحقق افترا اشاره ای نشده است. پس می توان گفت که با هر وسیله‌ای از جمله، فضای مجازی، افترا، محقق می‌شود. برای تحقق افترا، سو نیت خاص، ضروری نمی باشد در واقع، افترا با وجود سه رکن عمدی بودن عمل اسنادی، علم و آگاهی نسبت به جرم بودن رفتار مورد اسناد و نیز علم به دروغ بودن  این اسناد به شخص مفتری، تحقق می یابد. قانون‌گذار در ماده ی 697 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی( تعزیرات)، به جرم افترا پرداخته و مجازات ان را یک ماه تا یک سال حبس و تا 74 ضربه شلاق و یا یکی از این موارد، تعیین کرده است.

دومین جرمی که زیر مجموعه ی هتک حیثیت به معنای عام می باشد، جرم توهین است. توهین، از جمله جرایم مطلق می‌باشد. به این معنی که سو نیت خاص در ان شرط نیست. یعنی قصد ناراحت کردن طرف مقابل، شرط نمی‌باشد. یکی از شرایط تحقق توهین، معین بودن شخص مورد توهین است. مجازات توهین، اگر توهین موجب حد قذف نباشد، شلاق تا 74 ضربه و یا پنجاه هزار تا یک میلیون ریال جزای نقدی خواهد بود. باید توجه داشت که توهین، فقط از طریق لفظ نیست و توهین می‌تواند مشتمل بر کاغذ یا نوشته یا به صورت مجازی از قبیل پیام های شبکه ای یا نوشته های صفحات اینترنتی باشد.

نشر اکاذیب نیز یکی دیگر از جرم هایی است که زیر مجموعه ی هتک حیثیت به معنای عام است. باید به این نکته اشاره کرد که در جرم نشر اکاذیب، وسیله، شرط تحقق جرم نمی‌باشد. پس جرم نشر اکاذیب، از طریق فضای مجازی نیز قابل تحقق است. در جرم نشر اکاذیب، وجود منتسب الیه لازم است. هم چنین، در جرم نشر اکاذیب، مطالبی که انتشار می یابد، کذب است و واقعیتی ندارد. قانون‌گذار، نشر اکاذیب را جرم انگاری نموده و مقرر داشته که هرکس به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی، به وسیله ی نامه یا شکواییه یا مراسلات یا عرایض یا گزارش یا توزیع هرگونه  اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون بدون امضا، اکاذیبی را اظهار نماید، علاوه بر اعاده ی حیثیت در صورت امکان، باید به حبس از دو ماه تا دوسال یا شلاق تا 74 ضربه، محکوم شود.

قانون‌گذار جرم هتک حیثیت در فضای مجازی را به طور خاص نیز جرم انگاری نموده است. هتک حرمت عبارت است از انجام فعلی که باعث پایین آوردن ارزش واقعی یک فرد در جامعه و نیز موجب لطمه به حیثیت و آبروی ان شخص شود. برای تحقق جرم هتک حیثیت به طور خاص، در ابتدا باید اظهار صورت گرفته، بر خلاف واقعیت باشد و دوم این که، این اظهارات، توهین آمیز باشد. در جرم هتک حیثیت به معنای خاص، هم امکان انتشار واقعیت و افشای اسرار خصوصی شخص، و  هم امکان انتشار کذب که باعث لطمه به حثیت شخص می‌شود، وجود دارد.

مجازات قانونی جرم هتک حیثیت در فضای مجازی

در این خصوص، باید به دو ماده ی 16 و 17 از قانون جرایم رایانه‌ای اشاره نمود که  هر دو فرض اشاعه ی کذب و اشاعه ی واقعیت در فضای مجازی که منجر به هتک حیثیت می‌شود را، در بر می گیرد.
ماده ی 16 قانون جرایم رایانه‌ای مقرر می دارد که هر کس به وسیله ی سامانه های رایانه‌ای یا مخابراتی، فیلم یا صوت یا تصویر دیگری را تغییر دهد یا تحریف کند و ان را منتشر یا با علم به تغییر با تحریف، منتشر کند، به نحوی که عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از 91 روز تا دو سال یا جزای نقدی از  5 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

ماده ی 17 این قانون نیز مقرر می دارد که هرکس به وسیله ی سامانه های رایانه‌ای یا مخابراتی، صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی یا اسرار دیگری را بدون رضایت او، جز در موارد قانونی منتشر کند یا در دسترس دیگران قرار دهد، به نحوی که منجر به ضرر یا عرفا موجب هتک حیثیت او شود، به حبس از 91 روز تا دو سال یا جزای نقدی از 5 میلیون ریال تا 40 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

مرجع صالح برای رسیدگی به جرم هتک حیثیت در فضای مجازی

در خصوص جرایمی که در فضای مجازی ارتکاب می یابد و از جمله جرم هتک حیثیت در فضای مجازی، باید گفت که مرجع صالح برای رسیدگی به جرم هتک حیثیت در فضای مجازی، دادسرای جریم امور رایانه‌ای است که در صورت نیاز، پلیس فتا نیز برای بررسی بیشتر، اقدام خواهد نمود.

قابلیت تعلیق در جرم هتک حیثیت در فضای مجازی

با توجه به مجازات های در نظر گرفته شده برای جرم هتک حیثیت در فضای مجازی و با توجه به مقرره‌ی قانون‌گذار در ماده ی 46 از قانون مجازات اسلامی، باید گفت که جرم هتک حیثیت در فضای مجازی، از جمه جرایم قابل تعلیق می‌باشد.

بهترین وکیل و موسسه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ حقوقی در تهران

تشخیص مصادیق هتک حیثیت و جرایم مرتبط با اشخاص، نیازمند داشتن تجربه و دانش، در این خصوص است. گروه وکلای مهر در خصوص جرایم علیه اشخاص و به ویژه، جرم هتک حیثیت در فضای مجازی، مشاوره‌ی حقوقی ارائه می‌نماید. چنانچه شما عزیزان سوال یا سوالاتی در خصوص جرم هتک حیثیت در فضای مجازی یا دیگر جرایم علیه اشخاص داشتید، حتما با وکیل متخصص مشورت نمایید. دپارتمان جرایم سایبری گروه وکلای مهر، آمادگی خود را برای قبول وکالت شما عزیزان در پرونده‌های کیفری و حقوقی اعلام می دارد. هم چنین جهت مشاوره‌ی تلفنی می توانید با شماره های موسسه‌ی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، تماس حاصل فرمایید.

دپارتمان حقوق و جرایم سایبری گروه وکلای مهر