مصادیق جرم سیاسی

مصادیق جرم سیاسی

پس از 38 سال از پیروزی انقلاب اسلامی، عاقبت در تاریخ بیست اردیبهشت 95، مصادیق جرم سیاسی توسط مجلس شورای اسلامی تعیین و در چهارم خرداد نود و پنج، جهت اجرا، ابلاغ گردید. اصل 123 قانون اساسی، رسیدگی به مصادیق جرم سیاسی را در صلاحیت دادگاه ویژه جرم سیاسی و با حضور هیئت منصفه تعیین نموده است. در قانون جرم سیاسی، مصادیق جرم سیاسی هر چند به صورت مبهم، توضیح داده شده است. در همین قانون مصادیق جرم غیر سیاسی نیز ذکر شده است که به نظر می‌رسد، ضرورتی به ذکر جرایم غیر سیاسی نبوده است. اما انگیزه ارتکاب جرایمی مانند افترا، نشر اکاذیب، توهین به مقامات مندرج در قانون جرم سیاسی، شایعه پراکنی، جرایم انتخاباتی مندرج در قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، قانون انتخابات مجلس خبرگان رهبری و ریاست جمهوری و همچنین قانون انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، در تعیین مصادیق جرم سیاسی موثر قلمداد می‌شود. گروه حقوقی مهر وابسته به دفتر وکالت محمد رضا مهری وکیل پایه یک دادگستری و دانش آموخته جزا و جرم شناسی، نسبت به نتقیح قانون جرم سیاسی در تعیین مصادیق جرم سیاسی نموده است که در ادامه خواهد آمد.

مباحث قابل طرح در تعیین مصادیق جرم سیاسی

• نحوه رسیدگی به مصادیق جرم سیاسی در دادسرای ویژه امنیت و دادگاه ویژه جرم سیاسی چیست؟
• آیا جرم سیاسی، می‌تواند از طریق مطبوعات و نشریات مجازی ارتکاب یابد؟
• تفاوت مجازات جرم افترا و توهین عادی با مجازات افترا و نشر اکاذیب و توهین در مصادیق جرم سیاسی چیست؟
• محاکمه مجرم سیاسی در کدام مرجع انجام می‌شود و چه تفاوتی با محاکمه عادی دارد؟
• مصادیق جرم سیاسی که قابل گذشت و توسط شاکی خصوصی و صدور قرار موقوفی تعقیب می باشد کدام است؟

تعیین مصادیق جرم سیاسی

• اگر کسی به عمد و با توجه به سمت و مسوولیت افرادی که در زیر ذکر می‌شود، مرتکب توهین یا افترا به این اشخاص شود، مرتکب جرم سیاسی شده است:

رییس جمهور، معوانان رییس جمهور و وزرا.

رییس مجلس شورای اسلامی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی.

رییس مجلس خبرگان رهبری و نمایندگان مجلس خبرگان رهبری.

رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام و اعضای شورای نگهبان.

• نشر اکاذیب درباره مقامات فوق.
• مصادیق جرم سیاسی در قوانین خاص
• توهین به رییس دولت خارجی یا نماینده سیاسی دولت خارجی که وارد قلمرو جمهوری اسلامی ایران شده باشند، به شرطی که در کشور رییس دولت یا نماینده سیاسی دولت خارجی نسبت به مقامات ایرانی همین برخورد پیش‌بینی شده باشد و نماینده دولت خارجی یا رییس درخواست تعقیب مرتکب را نموده باشند. در این حالت در صورت استرداد درخواست تعقیب کیفری مرتکب جرم سیاسی قرار موقوفی تعقیب صادر خواهد شد.
• تعیین مصادیق جرم سیاسی در قانون فعالیت احزاب، جمعیت ها و انجمن های صنفی و تشکل ها و گروه های عضو موضوع قانون مذکور، در نشریات، اجتماعات و فعالیت های دیگر، نباید مرتکب ایراد تهمت، افترا و شایعه پراکنی شوند. همچنین نقض آزادی های مشروع دیگران با همین وسایل، موجب تعقیب به عنوان ارتکاب جرم سیاسی خواهد بود.
• مرتکبین جرایم سیاسی در قوانین انتخابات مجلس خبرگان رهبری، ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و قانون انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، به استثنای مجریان و ناظران انتخابات، به شرح زیر جرم انگاری شده است.

خرید و فروش رای- تقلب در اوراق تعرفه انتخابات- اخلال، تقلب، تزویر و خیانت در جریان انتخابات- تهدید یا تطمیع رای دهندگان- رای دادن با شناسنامه متعلق به دیگری– رای دادن با شناسنامه جعلی– رای دادن بیش از یکبار- دخالت در انتخابات با سند مجعول- ایجاد رعب و وحشت برای رای دهندگان با سلاح یا بدون سلاح- کم و زیاد کردن آرا و تعرفه ها- تقلب در شمارش آرا و رای گیری- اخذ رای با شناسنامه کسی که حضور ندارد- توصیه به نوشتن اسم کاندیدای خاص در ورقه رای- تغییر، تبدیل یا ربودن و معدوم نمودن اسناد انتخاباتی

جرایمی که مصادیق جرم سیاسی محسوب نمی‌شوند

• جرایم مستوجب محکومیت به قصاص، حدود و دیات طبق قانون.
• جرایم آدم ربایی و گروگان گیری.
• ترور و سو قصد به جان مقامات داخلی و خارجی.
• تهدید به بمب گذاری و ارتکاب جرم بمب گذاری هواپیما ربایی و راه زنی دریایی و هوایی و زمینی.
• سرقت و غارت اموال و تخریب اموال عمومی و آتش زدن آن‌ها.
• حمل و نگهداری غیر قانونی سلاح و قاچاق سلاح مواد مخدر و روانگردان.
• رشوه دادن و رشوه گرفتن، اختلاس، تصرف غیر قانونی در وجوه دولتی، اختفای اموال ناشی از جرایم مذکور.
• جاسوسی برای اجانب و افشای اسرار حکومتی.
• تحریک مردم به تجزیه طلبی شورش و جنگ.
• کلیه جرایم علیه عفت عمومی و اخلاق عمومی، خواه جرایم ارتکابی بر مبنای تعریف جرایم رایانه‌ای قرار گیرد یا با سامانه های مخابراتی و حامل های داده یا غیر ان.

دادگاه و دادسرای ویژه رسیدگی به مصادیق جرم سیاسی

دادسرای محل وقوع جرم، صلاحیت رسیدگی به مصادیق جرایم سیاسی را دارد. اما در مواردی که رسیدگی به جرایم در صلاحیت دادسرای ویژه کارکنان دولت تهران می باشد، ارتکاب جرم در هر جای ایران در دادسرای تهران قابل رسیدگی است. رسیدگی در دادگاه ویژه رسیدگیبه جرایم سیاسی، دادگاه کیفری یک می باشد که با حضور هیئت منصفه به جرایم سیاسی رسیدگی خواهد نود. درباره صلاحیت دادگاه ویژه رسیدگی به مصادیق جرم سیاسی، به مقاله دادگاه رسیدگی به جرایم مطبوعاتی در وب سایت گروه وکلای مهر مراجعه فرمایید. تشخیص سیاسی بودن جرم با رییس دادگاه رسیدگی کننده می باشد و متهم می‌تواند قبل از اتمام رسیدگی به ماهیت جرم سیاسی بودن اتهام خود اعتراض نماید.

تعیین مجازات برای مصادیق جرم سیاسی

در مواردی که در قوانین خاص برای مصادیق جرم سیاسی، مجازاتی تعیین نشده باشد بر اساس قانون مجازات اسلامی، قانون جرایم رایانه‌ای و سایر قوانین کیفری مجازات تعیین خواهد شد. نکته قابل ذکر در مصادیق جرم سیاسی که در جراین انتخابات به وقوع می پیوندد این است که قاضی اختیار تعیین مجازات های دیگر را نیز دارد. در مواردی که ارتکاب جرم سیاسی در قالب جرایم رایانه‌ای اتفاق می افتد قانون جرایم رایانه‌ای نسبت به تعیین مجازات تعیین تکلیف نموده است.

حقوق متهم در مصادیق جرم سیاسی

موارد زیر درباره کسانی که به اتهام جرم سیاسی مورد تعقیب قرار گرفته و یا بر اساس قانون جرم سیاسی محکومیت یافته اند، اجرا می‌شود.

• جدا بودن متهم یا محکوم به جرم سیاسی در مدت زمان بازداشت و یا تحمل حکم محکومیت.
• پوشاندن لباس زندان برای متهمان جرم سیاسی و محکمین به زندان در مصادیق جرم سیاسی ممنوع است.
• استرداد مجرم سیاسی ممنوع است.
• اجرای مقررات ناظر به تکرار جرم برای زندانیان جرم سیاسی و محکومین به این جرم ممنوع است.
• بازداشت و حبس انفرادای در مصادیق جرم سیاسی برای متهمان و محکومین ممنوع است. در صورت ضرورت به بازداشت انفرادی مجرم یا متهم سیاسی، طول مدت بازداشت نباید از 15 روز بیشتر شود.
• مکاتبه و داشتن ملاقات با بستگان درجه اول برای متهمان و محمکومیتن جرایم سیاسی از حقوق متهم و محکوم محسوب می‌شود.
• مسوول محل بازداشت زندانی سیاسی و یا متهم سیاسی موظف به در اختیار گداشتن نشریات روزنامه مجله و رادیو تلویزیوان برای مجرم سیاسی می‌باشد.

مشاوره حقوقی درباره مصادیق جرم سیاسی

تشخیص مصادیق جرم سیاسی با توجه به ارجاع قانون جرم سیاسی به قوانین دیگر کاملا تخصصی و حقوقی می‌باشد. در قانون جرم سیاسی، تشخیص مصادیق جرم سیاسی و تعیین مجازات برای جرم سیاسی به قوانین انتخابات مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری، قانون انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا و قانون تشکیل احزاب و انجمن های صنفی، قانون مجازات اسلامی، قانون جرایم رایانه‌ای، ارجاع شده است که به صورت مختصر توسط بخش حقوق کیفری موسسه حقوقی و داوری بین المللی مهر پارسیان مورد بررسی علمی قرار گرفته است. در صورت نیاز به مشاوره حضوری حقوقی درباره مصادیق جرم سیاسی در ایران و تعیین وکیل در پرونده‌های جرم سیاسی به وکلای گروه حقوقی مهر تماس حاصل فرمایید.