مالیات بر ارزش افزوده

با بررسی موضوع مالیات بر ارزش‌ افزوده همراهتان هستیم.

سابقه مختصر مالیات بر ارزش ­افزوده

یکی از عمده ‌ترین منابع درآمد دولت‌ ها مالیات می‌ باشد و به طرق مختلفی وصول می‌ شود. در ایران بر اساس مفاد سند برنامه سوم توسعه که کاهش اتکای بودجه دولت بر درآمد نفت مدنظر بود، در ماده ۵۹ قانون برنامه سوم توسعه اینگونه مقرر شد که سهم درآمدهای مالیاتی در ترکیب منابع درآمدی دولت با گسترش پایه‌ های مالیاتی از طریق وضع مالیات بر ارزش ‌­افزوده افزایش یابد.

آنچه مشمول قانون مالیات بر ارزش ‌­افزوده می‌ باشد، عرضه کالا و خدمات و واردات و صادرات آن می‌ باشد. ارزش‌ ­افزوده مدنظر در قانون، تفاوت بین ارزش کالا و خدمات عرضه ‌شده با ارزش آن‌ ها در حین خرید، در دوره زمانی معین می‌ باشد. عرضه کالا و خدمات هر نوع معامله‌ می‌ تواند باشد. اگر چنانچه کالا توسط خود مؤدی برای مصارف شخصی برداشته شود یا جزو دارایی در دفتر قید شده باشد، باز مشمول مالیات خواهد بود. خدمات مشمول مالیات بایستی در برابر عوض باشد. هر سال، به چهار دوره مالیاتی سه ‌ماهه تقسیم می‌ شود.

مفهوم ارزش افزوده

منظور ارزشی است که، در فرآیند تولید یک محصول به کالای واسطه‌ ای یا همان مواد اولیه محصول اضافه می‌ شود. البته ارزش­ افزوده مختص به یک کالا نیست، بلکه به فرآیند تولید مرتبط است. در یک تعریف دقیق ارزش­ افزوده به افزایش ارزش پولی کالا در طی مراحل تولید گفته می‌ شود. با عبور یک کالا از هر مرحله از تولید محصول ارزشی به کالا اضافه می‌ شود، که به آن ارزش­ افزوده می‌ گوییم. ارزش­ افزوده را می‌ توانیم برابر با اختلاف بین ارزش محصول تولید شده با مجموع ارزش مواد اولیه یک محصول بدانیم که گزارش ارزش ­افزوده را تشکیل می‌ دهد. برای مثال: اگر برای، تهیه یک کیلو کیک خامه­ ای، 200.000 ریال شکر، 300.000 ریال آرد، 300.000 ریال تخم مرغ و 350.000 ریال از دیگر موارد اولیه استفاده شده باشد و در نهایت محصول نهایی شده را به قیمت 500.000 ریال بفروشیم، ارزش افزوده این یک کیلو کیک خامه ای 370.000 ریال خواهد بود.

مالیات بر ارزش ­افزوده

مالیاتی است عام که در چند سال اخیر توسط دولت وضع شده و از فعالان کسب و کار (شخصیت ­های حقوقی و حقیقی) از مرحله تولید تا توزیع، اخذ می­ شود. وقتی یک پیراهن تولید می­ شود تا به دست مصرف کننده برسد، ده ها خدمت روی آن انجام می­ شود و باید مالیات آن ­ها جداگانه پرداخت شود. مالیات بر ارزش ­افزوده به سه دسته مصرفی، درآمدی و تولیدی تقسیم­ بندی می ­شود و مشمولان، باید نسبت به پرداخت مالیات و عوارض در موعد مقرر اقدام تا مشمول جرائم نشوند.

طبق قانون مالیات بر ارزش ­افزوده، تفاوت بین ارزش کالا یا خدمت عرضه شده با ارزش کالا یا خدمت خریداری شده در یک بازه زمانی مشخص، ارزش­ افزوده است. ارزش­ افزوده را باید مالیات بر مصرف دانست و در صدها کشور دنیا اجرا می­ شود. مالیات بر مصرف را هر واسطه ­ای در کسب و کار کالا و خدمات، بایستی از مشتری دریافت  و به حساب سازمان امور مالیاتی کشور به  عنوان نماینده دولت، واریز کند.

ارزش ­افزوده، مالیاتی است که خریدار کالا و خدمات باید بپردازد. برای مثل، شما پیمانکار وزارت راه و شهرسازی هستید و در پروژه ­های تعریض بزرگراه ­ها، فعالیت دارید. صورت وضعیت شما هر چقدر باشد، پس از تایید دستگاه عالی نظارت و نماینده کارفرما، پس از ارجاع به واحد حسابداری برای کسر کسورات قانونی، بخشی به نام ارزش ­افزوده دارد که باید به شما پرداخت تا به حساب دولت واریز کنید.

مالیات بر ارزش­ افزوده، یکی از انواع مالیات غیرمستقیم و منابع درآمد دولت ‌ها است. فرمول مالیات ارزش ­افزوده، براساس ارزش­ افزوده ایجاد شده در مراحل مختلف تولید یک کالا یا ارائه خدمت، تعیین می‌ شود. لازم به ذکر است که پرداخت مالیات بر ارزش ­افزوده به عهده مصرف­ کننده نهایی است. بر اساس آخرین قوانین مالیاتی سال 1402، محاسبه ارزش ­افزوده با استفاده از خود اظهاری مالیاتی در سامانه ارزش ­افزوده انجام می‌ گردد. مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش­ افزوده، 15 روز بعد از پایان هر فصل تعیین شده است که گاهی مهلت ارسال اظهارنامه ارزش­ افزوده توسط سازمان امور مالیاتی تمدید می‌ شود.

در بین انواع مالیات شرکت‌ ها، نحوه محاسبه مالیات بر ارزش ­افزوده چندان سخت نیست و اینگونه است که مودیان، مالیاتی که پرداخت کرده‌ اند را از مالیاتی که از خریدار گرفته‌ اند کم می‌ کنند و در نهایت مقدار باقی مانده را به عنوان مالیات بر ارزش ­افزوده به سازمان امور مالیاتی کشور پرداخت می‌ کنند.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.

کالا و خدمات و واردات آن ­ها که معاف از پرداختن مالیات بر ارزش­ افزوده هستند

عرضه برخی از کالا و خدمات و واردات آن ‌ها حسب مورد از پرداخت مالیات بر ارزش ­افزوده معاف می‌ باشند، از قبیل؛

• محصولات کشاورزی،
• دام و طیور و آبزیان و زنبور عسل،
• انواع کود و بذر و نهال،
• آرد، نان، گوشت، قند، ‌شکر، برنج، حبوبات، سویا، شیر، پنیر و…
• کتاب، دفاتر تحریر، مطبوعات و انواع کاغذ چاپ،
• کالاهای اهدایی به وزارتخانه‌ ها، مؤسسات دولتی، نهادهای عمومی غیردولتی با تایید گیرنده کالا،
• کالای همراه مسافر برای استفاده شخصی در هنگام ورود به کشور،
• اموال غیرمنقول،
• انواع دارو و لوازم خدماتی درمانی،
• خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق موضوع مالیات ‌های مستقیم،
• خدمات بانکی بانک ‌ها و مؤسسات اعتباری و خدمات معاملات و تسویه اوراق بهادار و کالا در بورس یا بازارهای خارج بورس،
• خدمات حمل‌ و نقل عمومی،
• فرش دستبافت،
• انواع خدمات پژوهشی آموزشی،
• خوراک دام و طیور،
• رادار و تجهیزات کمک ناوبری،
• اقلام با مصرف صرفاً دفاعی و امنیتی.

نکته: معاف نمودن مؤسسه ­های اقتصادی با ارزش پایین از پرداخت این نوع مالیات در جهت افزایش کارآیی سازمان امور مالیاتی اهمیت زیادی دارد.

نکته: صادرات کالا از طریق مبادی خروجی رسمی، مشمول مالیات موضوع قانون مالیات‌ بر ارزش‌ افزوده نیست. اگر مالیاتی بابت کالای همراه مسافران تبعه کشور های خارجه که از تاریخ خرید آن ‌ها تا تاریخ خروج از کشور بیش از دو ماه نگذشته باشد، گرفته‌ شده باشد، هنگام خروج از کشور، مالیات به آن ‌ها مسترد می‌ گردد.

نکته: مؤدیان مالیاتی میبایست صورتحساب صادر نموده و مالیات متعلق را در ستون مخصوص درج نماید و وصول نمایند.

اگر کالای مشمول مالیات، بدون رعایت قانون مالیات بر ارزش­ افزوده عرضه گردد، کالا قاچاق محسوب شده و جرم می‌ باشد. مؤدیان باید مالیات مشمول این قانون را در تاریخ تعلق مالیات، محاسبه کرده و از طرف دیگر وصول نمایند. داشتن چند شغل یا فعالیت، تسلیم اظهارنامه و پرداخت مالیات برای هر شغل یا فعالیتی را بطور جداگانه، می‌ طلبد.

مراحل دریافت گواهی مالیات بر ارزش­ افزوده

گواهی مالیات بر ارزش ­افزوده اشخاص حقیقی یا حقوقی (دولتی یا خصوصی) در گذشته به صورت ۶ ماهه یا ۱۲ماهه صادر می­ شد و این موضوع، به تشخیص حوزه مالیاتی مؤدیان کوچک یا بزرگ بستگی داشت و مودیان پس از پایان اعتبار این گواهی، بایستی نسبت به تمدید اعتبار آن اقدام می­ کردند که در شهریور سال 1398 سازمان امور مالیاتی کشور با صدور بخشنامه­ ای اعتبار گواهی ثبت­ نام در نظام مالیات بر ارزش­ افزوده را دائمی کرد.

این گواهی، پس از آن که شرکت ثبت شد و کد اقتصادی دریافت گردید، قابل دریافت است. مراحل آن به شرح ذیل می­ باشد؛

• مراجعه به سایت و انجام ثبت­ نام اولیه و ارسال مدارک شرکت.
• ارائه برگه ثبت­ نام در سامانه به همراه مدارک مربوط به ثبت­ نام گواهی مالیات بر ارزش ­افزوده.
•  پس از دریافت کد کاربری و رمز عبور، ثبت­ نام مرحله دوم انجام شود.
•  تسلیم کلیه مدارک به اداره دارایی مؤدیان شامل اظهارنامه مالیاتی و رونوشت قراردادها.

مدارک الزامی برای ثبت­ نام اولیه ارزش ­افزوده

• کد اقتصادی شرکت.
• رونوشت اسناد هویتی اعضای هیات مدیره بر اساس آخرین تغییرات شرکت.
• رونوشت آگهی تاسیس شرکت بر اساس اطلاعات مندرج در روزنامه ­رسمی.
• رونوشت آخرین تغییرات شرکت بر اساس اطلاعات مندرج در روزنامه­ رسمی.
• وکالت­نامه ­رسمی.
•  نشانی کامل دفتر مرکزی شرکت با کد پستی۱۰رقمی.
• شماره تماس دفتر مرکزی و شماره تلفن مدیرعامل.
• هرگونه مجوز فعالیت مثل گواهی تایید صلاحیت پیمانکاران از سازمان برنامه و بودجه یا گواهی فعالیت از وزارت کار که بر اساس اطلاعات در سایت رتبه ­بندی باشد.
• ارائه اطلاعات بانکی شامل: نام بانک، کد شعبه، شماره حساب.
• اطلاعات کد اقتصادی.

نکته: دریافت گواهی نامه ثبت­نام در نظام مالیات بر ارزش­ افزوده از اول فروردین ماه ۱۳۹۴، صرفا از طریق سایت evat.ir امکان پذیر است.

زمان پرداخت مالیات بر ارزش­ افزوده

طبق قانون، مالیات بر ارزش ­افزوده می­بایست هر۹۰روز یک­بار (البته با فرجه ۱۵روزه) پرداخت شود. مشمولان قانون مالیات بر ارزش­ افزوده موظف هستند، تا اظهارنامه مالیات بر ارزش­ افزوده را از طریق سامانه مربوطه ارائه کرده و مبلغ آن را واریز کنند تا مشمول جریمه دیرکرد پرداخت نشوند.

ارسال اظهارنامه دوره فصل زمستان سال قبل تا ۱۵ فروردین.

ارسال اظهارنامه دوره فصل بهار تا ۱۵ تیر.

ارسال اظهارنامه دوره فصل تابستان تا ۱۵ مهر.

ارسال اظهارنامه دوره فصل پاییز تا ۱۵ دی.

واردات و صادارت و مالیات بر ارزش­ افزوده

نکته: فروش کالاها و خدمات که به خارج از کشور صادر می ­شود، مشمول مالیات بر ارزش ­افزوده نیست. همچنین، هر کالای قانونی که به کشور وارد می­ شود، مالیات بر ارزش­ افزوده آن کسر و سپس اجازه خروج از گمرک پیدا می ­کند.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش­ افزوده

ارزش­ افزوده در فعالیت ­های اقتصادی، روش محاسبه مخصوص به خود دارد. برای مثال: روش محاسبه مالیات بر ارزش­ افزوده طبقه ­هایی از کسب و کارها با گروهی از طبقه ­ها و بخش ­هایی از گروه ­ها و قسمت ­هایی از بخش­ ها با هم فرق دارد. بطور کلی مالیات بر ارزش­ افزوده، بر اساس چهار فصل طبقه­ بندی می­ شود؛

• حساب مالیات بر ارزش ­افزوده خرید کالا یا خدمات
• حساب مالیات بر ارزش­ افزوده فروش­ کالا یا خدمات
• حساب عوارض خرید کالا یا خدمات
• حساب عوارض فروش ­کالا یا خدمات

نکته: مبلغ مالیات بر ارزش­ افزوده، براساس ارزش کالایی یا خدماتی که در صورت حساب خرید کالا یا خدمات درج می­ شود، باید پرداخت شود. اگر صورت حسابی وجود نداشت، اسناد و مدارکی که نشان دهد که ارزش واقعی کالا یا خدمات به صورت واقعی اعلام نشده است، مالیات براساس بهای روز محاسبه می­ شود.

دلائل برای معافیت از پرداخت مالیات بر ارزش ­افزوده

سه دلیل برای این معافیت از پرداخت مالیات بر ارزش ‌­افزوده وجود دارد؛

اول- کاهش خاصیت تنزلی این نوع مالیات.

دوم- حمایت از اقشار کم ‌درآمد و کاهش اثر تورم.

سوم- کاهش هزینه اجرایی وصول مالیات.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.

موارد هفت­ گانه تخلف از قانون مالیات بر ارزش­ افزوده

اگر یکی از موارد هفت­گانه ذیل درباره مشمولان پرداخت مالیات بر ارزش­ افزوده محرز شود، تخلف از قانون مالیات بر ارزش ­افزوده بوده و با متخلفان براساس قانون، برخورد خواهد شد؛

1. عدم ثبت­ نام در اظهارنامه مالیات بر ارزش ­افزوده طبق بند یک ماده بیست و دوم قانون مالیات بر ارزش ­افزوده.
2. عدم صدور صورت حساب به خریدار کالا یا خدمات طبق بند یک ماده بیست و دوم قانون مالیات بر ارزش ­افزوده.
3. عدم درج درست ارزش ریالی کالا یا خدمات در صورت حساب رسمی که کد اقتصادی دارد.
4. عدم درج و تکمیل اطلاعات صورت حساب قانونی توسط فروشنده کالا یا خدمات.
5. عدم تسلیم اظهارنامه قانونی.
6. عدم ارائه دفاتر قانونی پلمپ شده شرکت ­ها و موسسات مشمول قانون مالیاتی.

7. تاخیر در پرداخت مبلغ مالیات بر ارزش­ افزوده در موعد اعلام شده یا عدم اقدام برای پرداخت معوقات.

جریمه‌ های مؤدیان مالیات برارزش‌­افزوده

1. عدم ثبت‌ نام در مهلت مقرر، جریمه معادل با ۷۵ درصد مالیات متعلق.
2. عدم صدور صورتحساب جریمه معادل یک برابر مالیات متعلق.
3. عدم درج صحیح قیمت در صورتحساب جریمه یک برابر ما به ‌التفاوت مالیات.
4. عدم تکمیل اطلاعات صورتحساب طبق نمونه اعلام ‌شده جریمه معادل ۲۵ درصد مالیات متعلق.
5. عدم تسلیم اظهارنامه جریمه معادل۵۰ درصد مالیات متعلق.
6. عدم ارائه اسناد و مدارک جریمه معادل ۲۵ درصد مالیات متعلق.
7. تأخیر در پرداخت مالیات‌ بر ارزش ‌افزوده در مواعد مقرر موجب تعلق جریمه به میزان 2 درصد در ماه، نسبت به مالیات پرداخت‌ نشده و مدت تأخیر می‌ شود.

نکته: مؤدیان قانون مالیات بر ارزش ‌افزوده می‌ توانند تنظیم گزارش ‌های حسابرسی خود را به سازمان حسابرسی یا مؤسسات حسابرسی ارجاع نمایند.

نکته: قانون مالیات بر ارزش ‌­افزوده تأسیس نهادی به نام جامعه مشاوران رسمی مالیاتی ایران را با هدف ارتقای فرهنگ مالیاتی و رفع مشکلات مالیاتی پیش‌ بینی نموده است.

نکته: اگر مؤدی به اوراق مالیاتی که برایش ابلاغ می‌ شود، معترض باشد ظرف 20 روز کتباً اعتراض خود را به اداره امور مالیاتی ارائه دهد. اگر باز اختلاف رفع نشود، پرونده جهت رسیدگی به هیئت حل اختلاف مالیاتی احاله می‌ شود.

مزایای مالیات بر ارزش‌ ­افزوده

• تجربه مثبت سایر کشور ها از وضع این نظام مالیاتی.
• تأمین عدالت اجتماعی بیشتر نسبت به سایر مالیات ‌ها.
• مؤدی در نقش مأمور مالیاتی است، پس پایین بودن هزینه وصول مالیات.
• شفاف ‌سازی مبادلات و فعالیت ‌های اقتصادی از طریق الزام مؤدی به ارائه فاکتور، سهولت اعمال اجرای دیگر مالیات‌ ها.
• منبع درآمد با ثبات و انعطاف ‌پذیر برای دولت.
• به حداقل رسیدن تأخیر در وصول مالیات به دلیل مقطوع بودن نرخ این نوع مالیات.
• بهره ‌وری از طریق اتوماسیون اداری در سیستم مالیاتی.

مالیات بر ارزش‌ افزوده، رایج‌ترین مالیات در دنیای امروز است. با توجه به مدرن بودن این نوع مالیات، زندگی همه  اشخاص، کم و پیش با این نوع مالیات درآمیخته است و آگاهی از زوایا و جزئیات این نوع مالیات امری اجتناب ناپذیر است.موسسه حقوقی مهر پارسیان با کادر متشکل از وکلای متخصص و با مدیریت محمدرضا مهری متانکلائی با سابقه بیش از بیست سال کار قضایی و وکالتی ، آماده ارائه کلیه خدمات حقوقی و مشاوره های حقوقی و به ویژه امور مرتبط با مالیات بر ارزش افزوده، جهت آشنایی با این نوع مالیات و آگاهی بخشی به مردم می‌ باشد.

جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.