تنفیذ وصیت نامه

تنفیذ وصیت نامه

دادخواست تنفیذ وصیت نامه، در دادگاه‌های خانواده قابل طرح است.

براساس اصل مالکیت، اشخاص آزادانه مختارند که در اموال و حقوق مالی خود هرگونه تصرفی را که مطلوب است، بنمایند و در این رابطه قانون اختیار کامل را به مالک می‌دهد.

در اصل مالکیت، اشخاص می‌توانند اموال خود را عینا یا منفعتا به هر شخصی که می خواهند منتقل کنند، حال سبب انتقال به طور معوض باشد و یا خواه به طور غیر معوض باشد.

اما بر اساس قاعده لاضرر که بر اصل مالکیت حاکم است افراد نمی‌توانند در اموال خود تصرفی نمایند که موجب ایجاد ضرر به غیر گردد و اگر اقدام به چنین عملی نمایند، شخص متضرر می‌تواند از اقدام او جلوگیری نماید و بر اساس قواعد عام مسوولیت مدنی مطالبه خسارت کند.

یکی از شیوه‌های انتقال مال و تصرف شخص در اموال خود، عمل حقوقی وصیت است، در واقع این عمل برای مواقعی است که شخص بعد از زمان فوت خود قصد داشته باشد که در اموال و حقوق مالی خود آنگونه که می‌خواسته است تصرف شود.

به طور مثال مالی از اموال وی به شخص دیگری مجانا تملیک شود و یا شخص دیگری عملی را برای او انجام دهد.

گاهی اوقات بین وراث بر سر وصیت اختلاف پیش می‌آید که با مراجعه به وکیل ارث می‌توان مشاوره دریافت نمود و از طریق قانونی نسبت به ابطال یا تنفیذ وصیت‌نامه اقدام نمایید.

در قانون وصیت دارای محدودیت‌هایی است که شخص نمی‌تواند آن را دستاویزی برای تصرف همه‌ی اموال و حقوق مالی خود از زمان بعد از مرگ خود قرار دهد؛ شخص می‌تواند در زمان حیات هرگونه تصرفی را نسبت به همه‌ی اموال خود در قالب هر ماهیت حقوقی غیر از وصیت انجام دهد.

در این مقاله به بررسی رویه قانونی تنفیذ وصیت نامه و دادخواست تنفیذ وصیت نامه،پرداخته می‌شود.

سوالاتی که در این نوشته پیرامون تنفیذ وصیت نامه بررسی می‌شوند.

• وصیت نامه چیست؟
• اختیار موصی برای تصرف در اموال خود به جهت وصیت نامه چه مقدار است؟
• عدم نفوذ و تنفیذ وصیت نامه چیست؟
• تکلیف قانونی در مورد وصیت نامه غیر نافذ چیست؟
• مرجع صالح برای رسیدگی به وصیت نامه غیرنافذ چیست؟

وصیت نامه

وصیت عمل حقوقی است که به موجب آن، شخصی تعیین می‌کند که مقدار معینی از اموال خود را به دیگری بعد از فوت، مجانا تملیک شود و یا اینکه عملی انجام شود.

جهت تنظیم وصیت نامه، شخص باید اختیار و اهلیت داشته باشد و شخص مجنون و همچنین سفیه و غیر رشید در امور مالی خود نمی‌تواند وصیت کند.

اختیار موصی برای تصرف در اموال خود به جهت وصیت نامه

اگرچه هر شخصی می‌تواند آزادانه در اموال خود هر گونه تصرفی داشته باشد ولی این اختیار به حکم قانون در مورد شخص در وصیت، شامل حال او نمی‌شود و نمی‌تواند بیش از مقدار تعیین شده در قانون در مال خود تصرف نماید.

بر این اساس شخص می‌تواند هر عمل حقوقی را مستقیما نسبت به مال خود انجام دهد ولی چون که بعد از فوت موصی، ورثه وی مالکین بالقوه و در نتیجه بالفعل اموال وی می‌شوند، نمی‌تواند در حقوق مالی خود به موجب وصیت تصرفی کند که بعد از فوت به ضرر ورثه باشد.

میزان تعیین شده، مجاز و قانونی در قانون برای وصیت در مورد اموال، یک سوم می‌باشد.

بنابراین چون وصیت بعد از فوت موصی دارای اثر قانونی می‌شود و اگر بیش از یک سوم باشد چون متعلق به ورثه می‌باشد و در حق ورثه که مالکین بالفعل می‌شوند، خلل ایجاد می‌گردد و به ضرر آن‌ها خواهد بود در نتیجه میزان مازاد بر یک سوم دارای اعتبار قانونی خود نخواهد بود.

لذا شخصی که وصیت به نفع او شده است (موصی‌له) مالک مازاد بر یک سوم نخواهد بود.

عدم نفوذ و تنفیذ وصیت نامه

عدم نفوذ معامله، به حالتی اطلاق می‌شود که شخصی در حقوق و اموال شخص دیگر تصرف و به نمایندگی از او اقدام می‌کند که بیش از مقدار معین و اختیار داده شده است، در این صورت، نسبت به مقداری که اجازه داده نشده است، معامله دارای هیچ اثر حقوقی نخواهد بود ولی معامله هم باطل نخواهد بود.

در صورتی که اصیل یا مالک که نماینده او اقدام کرده است، اقدامات نماینده خود را قبول کند، معامله دارای اثر حقوقی خود خواهد بود که به این حالت تنفیذ می گویند و در صورتی که مالک معامله را رد نماید در نتیجه معامله باطل خواهد بود و دارای هیچ گونه اثر حقوقی نخواهد بود.

تکلیف قانونی در مورد درخواست تنفیذ وصیت نامه غیر نافذ

موصی (وصیت کننده) در هنگام تنظیم وصیت، نمی‌تواند بیش از یک سوم اموال خود را وصیت کند و در صورتی که اقدام به وصیت بیش از یک سوم اموال خود نماید؛ در اصطلاح حقوقی وصیت نامه نسبت به مازاد وصیت شده غیر نافذ و نا معتبر خواهد بود.

بعد از فوت موصی دارای اثر حقوقی نخواهد بود ولی نسبت به مازاد باطل هم نمی‌باشد.

با توجه به اینکه ورثه، خود بعد از فوت موصی مالکین بالفعل اموال متوفی هستند، نسبت به مازاد که در تملک آن‌ها می‌باشد می‌توانند تصمیم بگیرند که َآن را قبول و یا تنفیذ نمایند.

در این صورت مقدار مازاد به تملک موصی‌له در می‌آید که این خود می‌توانند به صورت معوض، مازاد وصیت نامه را تنفیذ نمایند و موصی له ثمن مازاد را پرداخت کند و یا اینکه مجانا مازاد وصیت را تنفیذ و منتقل کنند و یا اینکه آن را رد نمایند که در این صورت مقدار مازاد همچنان در تملک ورثه باقی خواهد ماند.

مرجع رسیدگی به وصیت نامه غیرنافذ

بعد از فوت مالک، برای تصفیه  اموال و دیون و مطالبات متوفی اقدام می‌شود. بنابراین در ابتدا تحریر ترکه آغاز می‌گردد و بعد بر اساس قانون به وصایا و دیون متوفی رسیدگی می‌گردد و دادگاه برای تصفیه ترکه، مدیر تعیین می‌کند.

با توجه به اینکه تصفیه دیون متوفی از امور حسبی و در صلاحیت دادگاه محل متوفی می باشد، در این صورت رسیدگی به وصیت متوفی و اجرای آن هم در صلاحیت همین دادگاه خواهد بود.

اگر وصیت نامه از مواردی باشد که بیش از ثلث اموال متوفی باشد در این صورت نسبت به مازاد اموال وصیت شده، دادگاه تصمیم گیری می‌کند و تنفیذ و یا عدم تنفیذ ورثه به عنوان مالکین قانونی آن مطالبه می‌کند.

وکیل متخصص دعوی تنفیذ وصیت نامه

موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی مهر پارسیان با دارا بودن وکلای متخصص به عنوان بهترین وکیل در زمینه تنفیذ وصیت نامه، مالیات بر ارث و امور مالی متوفی همراه با تیم وکلای تخصصی اقدام به مشاوره و قبول دعاوی خانوادگی مرتبط با وصیت می کند.

جهت مشاوره با موسسه حقوقی مهر پارسیان تماس بگیرید.