تکلیف ثمن در فروش مال غیر

ثمن، همان مبلغ معامله است؛ فروش مال غیر، هنگامی واقع می‌شود که فردی بدون اجازه مالک مال یا قانون‌گذار، مالی را می‌فروشد.

وجهی که فروشنده در برابر فروش مال غیر به دست می‌­آورد. به فروشنده مال غیر یا مالک اصلی مال تعلق بگیرید.

همچنین ممکن است که وجه مورد معامله که به فروشنده مال غیر پرداخت شده است؛ تلف گردد. (از بین برود)

برای کسب اطلاعات بیشتر و آگاهی از زوایای مختلف این دعوا می‌­توانیدباوکیل صحبت کنید.

سوالات مهمی که پیرامون موضوع تکلیف ثمن در فروش مال غیر، بررسی می‌شوند:

1. منظور از مبیع و ثمن چیست؟

2. فروش مال غیر چیست؟

3. در فروش مال غیر ثمن (مبلغ) معامله به چه کسی تعلق دارد؟

4. بهترین وکیل متخصص در زمینه استرداد مبیع کیست؟

5. با تلف شدن ثمن (مبلغ) معامله چه کسی مسئول جبران خسارت است؟

مبیع و ثمن چیست:

آنچه را که در مقابل آن، پول قرار داده می­‌شود و با توجه به ارزش آن کم و زیاد می­‌شود مبیع (مورد معامله) نام دارد.

در مثال فوق گندم آن چیزی است که پول به میزان آن کم و زیاد می­‌شود و مبیع (مورد معامله) نام دارد.

همچنین لازم به ذکر است پولی که در قبال آنچه به دست می­‌آوریم، پرداخت می­‌کنیم ثمن (مبلغ قرارداد) نام دارد.

هنگامی که اشخاص با توجه به نیازهای خود، در راستای رفع آن‌ها اقدام به خرید و فروش می­‌کنند در واقع قراردادی را شکل داده‌اند که در اصطلاح حقوقی بیع (قرارداد خرید و فروش) نامیده می‌­شود.

در هر قرارداد بیع (خرید و فروش)، معمولا هر یک طرفین قرارداد در قبال چیزی که ­می­‌دهد چیز دیگری به دست می‌آورد.

زمانی که مالی را در برابر چیز دیگری قرار می‌­دهیم با توجه به ارزش آن کم و زیاد می‌­شود در واقع عقد بیع (قرارداد خرید و فروش) را به وجود آورده­‌ایم.

به عنوان مثال پول در برابر گندم؛ که هر میزان گندم بیشتر و با کیفیت‌تر باشد پول آن بیشتر و هرچه میزان و کیفیت گندم کمتر باشد پول آن نیز کم می­‌شود.

در یک جمع‌بندی کلی باید گفت آنچه که می­‌خریم مبیع است مانند خودرو و آن‎چه که در عوض آن می‌­پردازیم ثمن گفته می‌شود مانند پول و هزینه یا قیمت خودرو.

فروش مال غیر:

اشخاص با توجه به حقی که قانون برای آن­ها در خصوص اموالشان شناخته است اقدام به تصرف و تسلط در آن اموال می‌کنند.

این تصرف و تسلط در حدودی که قانون مشخص نموده است معتبر است.
هیچکس نمی‌­تواند از حدود تصرف و تسلط افراد بر اموالشان ممانعت کند مگر آن‌که مستند به قانون و یا اصول حقوقی باشد.

همچنین قانون، تعرض به حریم حقوقی دیگران و اموالشان را محکوم نموده است.

در مواردی برای این تجاوز به حقوق و حریم دیگران، مجازات تعیین کرده است.

هنگامی‌ که شخصی از جانب مالک مالی، هیچگونه مجوز و اجازه‌ای برای تصرف ندارد قانون نیز چنین حقی را برای او نشناخته است که اقدام به فروش مال دیگری کند؛ در واقع فروش مال غیر رخ داده است.

فروش مال غیر با توجه به صدمات هنگفتی که به نظم عمومی جامعه وارد می­‌کند اساس معاملات و حریم اشخاص را مورد تجاوز قرار می­‌دهد جرم‌انگاری شده است.

از همین‌رو این عمل توسط قانون‌گذار جرم شناخته شده است مجازات‌های سنگینی برای متخلف و مجرم در نظر گرفته می‌شود.

ثمن معامله فروش مال غیر:

هنگامی که مال متعلق به فرد دیگری (غیر) مورد معامله قرار می‌­گیرد در حقیقت معامله‌­ای واقع نمی­‌شود زیرا تشکیل دهنده‌­ی این معامله، فاقد وجاهت قانونی است.

یعنی این‌که قانون، معامله‌ی این شخص در خصوص آن مال را معتبر نمی­‌داند و آثاری از این معامله به وجود نمی‌­آید.

در نتیجه شخص نه تنها نسبت به مالی که می­‌خواهد بفروشد اعتبار قانونی ندارد بلکه نسبت به قیمت یا ثمن (مبلغ) آن مال که خریدار می­‌خواهد بپردازد، شخص معتبری به حساب نمی‌­آید.

حال این معامله­ صورت گرفته ممکن است به یکی از دو حالت زیر دچار شود:

الف. تنفیذ (تایید) معامله توسط مالک مال:

وقتی معامله‌­ای از جانب فردی غیر از مالک نسبت به مال صورت می‌­گیرد آن معامله حیات حقوقی پیدا نمی­‌کند.

تنها حالت متزلزلی از قرارداد ایجاد می­‌شود که نفوذ و اثر ندارد.

این حالت متزلزل تنها وابسته به تصمیم مالک اصلی مال مورد معامله است.

بدین صورت که اگر معامله را بپذیرد؛ معامله ایجاد می‌شود و آن حالت متزلزل استقرار یافته و دارای آثار می‌شود.

در این حالت، معامله ایجاد شده و مال مورد معامله به خریدار تعلق گرفته و ثمن نیز به مالک تعلق می‌گیرد.

به عبارتی از این پس، مال به خریدار انتقال یافته و به جای آن قیمت مال، به مالکیت مالک سابق مال در­می­‌آید.

در این فرض هر چند ثمن (مبلغ) به مالک سابق مال تعلق می­‌گیرد اما فروشنده­ فضولی مال نسبت به در اختیار داشتن آن حقی ندارد پس باید فورا آن را به مالک فعلی تحویل دهد.

ب. رد شدن معامله توسط مالک مال:

در صورتی که معامله توسط فردی غیر از فروشنده و خریدار صورت گیرد حالت متزلزلی از قرارداد ایجاد شود.

اگر با مخالفت یا رد مالک مال مواجه گردد آن حالت متزلزل از حیات حقوقی ساقط شده و به وجود نمی‌­آید.

بنابراین مال باید فورا به مالک خود باز گردد ثمن نیز متعلق به خریدار است باید فورا به خریدار تحویل داده شود.

مسئول تلف شدن ثمن معامله:

در صورتی که ثمن معامله در دست فروشنده فضولی (فروشنده مال دیگری) مال تلف شود باید دو حالت را پیش‌بینی کرد که در هر کدام از فروض احکام مختلفی بار می‌­شود:

الف. حالت اول:

خریدار مال غیر، از این‌که فروشنده مال غیر را می‌­فروشد هیچ اجازه و اختیاری ندارد آگاهی و علم دارد.
در این حالت خریدار آگاه است از این‌که ثمن (پول) خود را به کسی می­‌دهد که هیچ حقی نداشته و هر لحظه ممکن است از بین برود.

در نتیجه اگر ثمن (مبلغ قراردادی) در دست فروشنده بدون تعدی (زیاده‌روی) و تقصیر (کوتاهی) او از بین برود هیچ مسئولیتی ندارد.

خریداری که ثمن (مبلغ) را بدون دلیل قانونی به فروشنده داده، طبق قاعده اقدام مسئول است پس حق رجوع (بازگشت) به کسی را ندارد.

اما اگر فروشنده مرتکب تعدی و تفریط و تلف ثمن (از بین رفتن مبلغ قراردادی) معامله شده باشد. ممکن است مسئول شناخته شود.

حال حق مطالبه برای خریدار از فروشنده محفوظ باشد.

ب. حالت دوم:

خریدار مال غیر از این‌که فروشنده، در فروش مال هیچ اجازه‌ای ندارد، آگاه نبوده بلکه جاهل است.

در این حالت طبق قاعده­ غرر (فریب خورده) می­‌توان فروشنده که باعث فریب خریدار شده است را مسئول شناخت.

می­‌توان قائل بر آن شد که خریدار برای ثمن پرداخت شده به او حق رجوع داشته و می‌­تواند مطالبه ثمن را بنماید.

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”در فروش مال غیر ثمن معامله به چه کسی تعلق دارد؟” answer-0=”با توجه به تصمیم مالک اصلی، ممکن است عقد بیع حیات حقوقی پیدا کند و ثمن به مالک تعلق گیرد و یا با رد مالک، ثمن متعلق به خریدار باشد.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”به فرض تلف شدن ثمن معامله چه کسی مسئول است؟” answer-1=”با توجه به علم و یا جهل خریدار، احکام متفاوتی ممکن است بار شود که هرکدام از فروض در مقاله بررسی شده است.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]