سرقت در فضای مجازی

سرقت در فضای مجازی

رایانه در دنیای امروز به عنوان وسیله‌ای شگرف نقش ایفا می کند ؛ از یک سو، استفاده های مفید و مثبتی که از این وسیله می‌شود و از سوی دیگر سوء استفاده های عظیمی است که از این وسیله به عمل می‌آید و روز به روز نیز تنوع آن‌ها افزون تر شده است. از جمله جرایم جدیدی که قلمرو، شیوه ی وقوع و ماهیت جرایم سنتی را تغییر و گسترش داده است، سرقت در فضای مجازی می باشد که در رابطه با ان چند سوال مطرح می‌شود. پاسخ به سوالات درباره شرایط سرقت در فضای مجازی و معرفی بهترین وکیل فضای مجازی در ایران توسط گروه وکلای مهر، تنها گروه وکلای ایران دارای نماد اعتماد الکترونیک، پاسخ داده می‌شود.

1)سرقت در فضای مجازی چگونه محقق میشود؟

2)عنصر قانونی سرقت در فضای مجازی چیست؟

3) نمونه های سرقت در فضای مجازی کدامند؟

4) صلاحیت محلی در جرم سرقت در فضای مجازی چگونه است؟

5) مرجع رسیدگی به جرم سرقت در فضای مجازی کجاست؟

تحقق جرم سرقت در فضای مجازی

سرقت مجازی به عنوان یک پدیده ی خطرناک در عصر الکترونیک و ارتباطات ، نسبت به سرقت های کلاسیک که از قابلیت های بسیار زیاد همچون دقت بالا ، سرعت زیاد ، ذخیره سازی حجم زیاد اطلاعات و فراملی بودن و محدود به مکان خاص نبودن فضای مجازی و کاربران ، برخوردار می‌شود، سبب شده است که این جرم را نتوان در قالب سرقت سنتی قرار داد.

سرقت در فضای مجازی ممکن است از طریق دسترسی به اطلاعات تلفن همراه از طریق اینترنت بی سیم باز و رایگان تحقق یابد،  یا ممکن است از طریق هک شدن وب سایت ها ، حساب کاربری ایمیل و شبکه های اجتماعی مانند تلگرام و فیس بوک و … یا با نفوذ به رایانه و تلفن همراه از طریق لینک های مخرب حاوی بدافزارها و یا با ایجاد صفحات جعلی پرداخت اینترنتی و سرقت اطلاعات کارت بانکی محقق شود . و نیز سرقت تصاویر و فیلم های شخصی از طریق رایانه و سوء استفاده مجرمانه از نقایص امنیتی مرورگرهای اینترنت، از مصادیق تحقق سرقت در فضای مجازی می‌باشد.

عناصر قانونی جرم سرقت در فضای مجازی

تا پیش از سال 88 و قبل از اینکه قانون مبارزه با جرایم رایانه‌ای به تصویب مجلس برسد ، سرقت های اینترنتی یا برداشت های غیرقانونی از حساب های بانکی تحت عنوان سرقت، در محاکم بررسی و مجرمان نیز بر اساس قوانین مربوط به سرقت مجازات می شدند، اما با تصویب این قانون، فصل جدیدی در مبارزه و برخورد با جرایم اینترنتی باز شد.

ماده 13 قانون مبارزه با جرایم اینترنتی می‌تواند مبین عنصر قانونی جرم سرقت در فضای مجازی نیز باشد. در ماده 13 این قانون آمده است « هر کس به طور غیرمجاز از سیستمهای رایانه‌ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سیستم وجه یا مال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب ان به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از 20 تا یکصد میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

بر اساس این ماده، اگر کسی به صورت غیرمجاز و غیرقانونی مبلغی از حسابی به حساب دیگر منتقل کند، چه این وجه برای خودش باشد چه دیگران، از نظر قانون مجرم بوده و علاوه بر رد مال به صاحب ان، به حبس و جزای نقدی هم محکوم خواهد شد. این نوع از سرقت، سرقت اینترنتی یا سرقت در فضای مجازی می‌باشد.

نمونه های سرقت در فضای مجازی

از نمونه های این سرقت، سرقت اطلاعات توسط هکرهای اینترنتی، از طریق ایجاد صفحه مشابه شبیه بانک می‌باشد.کاربر به جهت عدم اطلاع از صفحه ی رسمی بانک خود به این صفحه رفته و به راحتی با وارد کردن اطلاعات کارت بانکی خود، زمینه را برای سرقت ایجاد می کند. به همین دلیل آشنایی با صفحات رسمی بانک خود و درگاه های دیگر بانکها از وظایف کاربران میباشد.

اگرچه نگهداری از اطلاعات حساب های بانکی، بخصوص رمز عابر بانکها یک ضرورت فردی محسوب می‌شود، اما سارقانی هم هستند که با هک کردن حساب ها یا با استفاده از ساده لوحی افراد و بدست آوردن رمز کارت ها یا از طریق دیگر، اقدام به برداشت از حساب های عابر بانک می کنند. دسترسی به اطلاعات تلفن همراه از طریق اینترنت و هک کردن حسابهای کاربری ایمیل و صفحات اجتماعی، نمونه دیگر سرقت در فضای مجازی می‌باشد. روش جدید بسیاری از سارقان فضای مجازی، اعلام برنده شدن اشخاص در مسابقه یا قرعه کشی است که با بزرگ جلوه دادن جوایز، افراد را تحریک برای ورود به سایتی می کنند که از این طریق با توسل به هک کردن، حساب و یا اطلاعات شخصی کاربر را به دست می اورند و از این طریق اقدام به سرقت در فضای مجازی می کنند.

در نمونه دیگر، مجرم بر روی سیستم رایانه‌ای قربانی بدافزاری را نصب می کند که این بدافزار کلیه اطلاعاتی را که کاربر با صفحه کلید تایپ می کند، برای شخص سارق ارسال می کند و از این طریق سارق میتواند به اطلاعاتی همچون ایمیل و رمز ورود ان، اطلاعات بانکی و دیگر اطلاعات خصوصی افراد دسترسی پیدا کند. یکی دیگر از نمونه های معمول سرقت اطلاعات در فضای مجازی، هک و نفوذ به پایگاه داده‌های دولتها و نهادهای مالی یا بانکی از طریق وب سایت های آن‌هاست.

صلاحیت محلی رسیدگی به جرم سرقت در فضای مجازی

در این رابطه نکته ای که وجود دارد این است که با توجه به از بین رفتن مفهوم مکان در فضای مجازی، ممکن است سارق در شهری غیر از شهر فرد مالباخته ساکن باشد. برای مثال سارقی از طریق اینترنت در تهران، حساب بانکی یک فرد اصفهانی را در یکی از بانکهای شیراز خالی می کند و در اینجا، در خصوص این که دادگستری کدام شهر صالح به رسیدگی است اختلاف ایجاد می‌شود. از نظر صلاحیت محلی برای رسیدگی به جرم، اگر مجرم در شهر دیگری ساکن باشد یا پول را از بانکی به بانکی در شهر دیگر انتقال دهد در این صورت، دادگستری محل بانکی که حساب بانکی زیان دیده در ان قراردارد مبنای عمل و رسیدگی به شکایت خواهد بود.

 در رای وحدت رویه دیوان عالی کشور آمده است « نظر به اینکه در صلاحیت محلی ، اصل، صلاحیت دادگاه محل وقوع جرم است و این اصل در قانون جرایم رایانه‌ای نیز مستفاد از ماده 29 مورد تاکید قرار گرفته است، بنابراین در جرایم سرقت یا کلاهبرداری مرتبط با رایانه، هرگاه تمهید مقدمات و نتیجه حاصل از ان در حوزه های قضایی مختلف صورت گرفته باشد، دادگاهی که بانک افتتاح کننده حساب زیاندیده از بزه که پول از ان برداشت شده در حوزه ی ان قرار دارد ، صالح به رسیدگی است.

مرجع رسیدگی تخصصی به جرم سرقت در فضای مجازی

سرقت در فضای مجازی مانند دیگر جرایم رایانه‌ای در دادسرای جرایم اینترنتی رسیدگی می‌شود. تحقیقات در این زمینه نیز توسط پلیس فتا صورت می‌گیرد. هر چند که طرح شکایت از ابتدا می‌تواند در خود پلیس فتا مطرح شود و از انجا به دادسرا ارسال شود.

بهترین وکلای تخصصی در زمینه ی سرقت در فضای مجازی

چنانچه سوال یا ابهاماتی در زمینه سرقت در فضای دارید و یا مایلید از همراهی بهترین وکلای کشور در این زمینه بهره مند شوید، می توانید از تجربه و تخصص گروه وکلای مهر موسسه طلیعه عدالت و مهر پارسیان به مدیریت جناب آقای محمدرضا مهری استفاده نمایید.

دپارتمان حقوق و جرایم سایبری گروه وکلای مهر