تصرف عدوانی در ملک مشاع

تصرف عدوانی در ملک مشاع

تصرف عدوانی در ملک مشاع زمانی محقق می‌شود که شریک یا شرکا در ملک مشاع، مانع از تصرف یا مزاحم تصرف شریک یا شرکای دیگر می‌شوند. تصرف عدوانی در ملک مشاع حسب مورد می‌تواند موجب مسوولیت کیفری یا حقوقی متصرف شود. در این مقاله که با مشاوره وکیل پایه یک دادگستری و همکار موسسه حقوقی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، بهترین موسسه حقوقی ایران به سرپرستی محمدرضا مهری وکیل ملکی در تهران، گردآوری شده سعی شده است مستندات قانونی دعوای تصرف عدوانی در ملک مشاع، انواع دعوای تصرف عدوانی، چگونگی تنظیم دادخواست یا شکواییه، مراجع صالح به رسیدگی دعوای تصرف عدوانی و مجازات تصرف عدوانی را برای شما عزیزان بررسی نماییم. بررسی تخلیه املاک مشاعی، چگونگی طرح دعوای رفع تصرف عدوانی از مشاعات آپارتمان، بررسی رای وحدت رویه تصرف عدوانی در ملک مشاع و معرفی بهترین وکیل دعوای تصرف عدوانی در تهران، بخش های بعدی این نوشته است.

سوالات متداول در خصوص دعوای تصرف عدوانی در ملک مشاع

• مستندات قانونی طرح دعوای تصرف عدوانی در ملک مشاع چیست؟
• تفاوت دعوای تصرف عدوانی ملک مشاع با خلع ید ملک مشاع چیست؟
• چنانچه دعوی تصرف عدوانی کیفری طرح شود آیا نیازی به طرح دعوی حقوقی خلع ید نیز می باشد؟
• مجازات تصرف عدوانی ملک مشاع چیست؟
• مراجع صالح جهت رسیدگی به جرم تصرف عدوانی ملک مشاع کجاست؟
• بهترین وکیل پایه یک دادگستری در پرونده تصرف عدوانی کیست؟

برای درک مقاله حاضر، ابتدا می‌بایست مفهوم ملک مشاع و دعوای تصرف عدوانی مشخص شود لذا ابتدا به بررسی دو مفهوم می‌پردازیم.

ملک مشاع چیست؟

مال تقسیم بندی های متنوعی در حقوق مدنی دارد که از جمله ان تقسیم مال به مال مشاع و مال مفروز است. مال مشاع در اصطلاع حقوقی به مالی گفنه می‌شود که در ان دو یا چند شخص به عنوان شریک، سهم معین و مشخصی داشته و مالکین در تمام قسمت مال شریک می‌باشند. مال مشاع در مقابل مال مفروز به کار می رود و مقصود از مفروز این است که مال جدا شده، مالک هر قسمت مشخص و حدود هر قسمت به تفکیک معین شده است.

دعوای تصرف عدوانی

بر اساس تقسیم بندی های منطقی اساتید مسلم علم حقوق، دعوای خلع ید به مفهوم اعم به سه دسته تقسیم می‌شود: اول دعوای مالکیت یا همان خلع ید به معنای اخص که به موجب ان مالک رفع تصرف غیر را از ملک خود به موجب دادخواست خلع ید خواستار است. دوم دعوای تخلیه ید که خواهان با دادخواست، ادامه تصرفات خوانده بر ملک مورد نظر را مخالف قانون یا قرارداد موجود اعلام می دارد. دسته سوم دعوای تصرف هستند که در لسان حقوقدانان به دعاوی سه گانه تصرف عدوانی، ممانعت از حق و مزاحمت شناخته شده که ممکن است حسب مورد آثار حقوقی یا کیفری بر جای بگذارد.

ارکان تصرف عدوانی

 تصرف عدوانی سه رکن دارد که در دادگاه باید احراز شود:

• سابقه تصرف خواهان در ملک غیر منقول
• لحوق تصرف خوانده
• تصرف خوانده بدون رضایت خواهان و بدون حکم دادگاه باشد.

تعریف تصرف عدوانی با یک مثال روشن می‌شود: الف متصرف مال غیر منقولی بوده است، ب مزاحم یا مانع تصرف الف می‌شود. در این فرض الف می‌تواند دعوای رفع تصرف عدوانی علیه ب مطرح نماید. نکته ای که حایز اهمیت است اینکه تصرف عدوانی و به طور کلی دعاوی سه گانه تصرف تنها در اموال غیر منقول قابل طرح است و مهم تر اینکه خواهان که همان متصرف سابق است به صرف سابقه تصرف می‌تواند طرح دعوا نماید و نیاز به اثبات مالکیت بر خلاف دعوای خلع ید ندارد.

تحقق تصرف عدوانی در ملک مشاع

بحث اصلی مقاله حاضر در این مورد است که تصرف عدوانی در ملک مشاع چگونه قابلیت تحقق دارد؟ در بحث تصرف عدوانی، چنانچه دو نفر یا بیشتر مال غیر منقول را به طور مشترک در تصرف داشته باشند، حال یکی از آن‌ها مانع تصرف یا مزاحم تصرف دیگری یا دیگران شود به عنوان مثال یکی از متصرفین قفل را عوض کند و اجازه ندهد متصرف دیگر وارد شود یا دو نفر که حق ارتفاق از ملک را دارند یکی از آن‌ها حق دیگری را سلب نماید یا مزاحم تصرف شود، تصرف عدوانی ملک مشاع محقق می‌شود که حسب مورد در قالب دعوای تصرف عدوانی حقوقی ملک مشاع و دعوای تصرف عدوانی کیفری ملک مشاع قابل طرح می‌باشد.

تصرف عدوانی حقوقی ملک مشاع

ماده 167 قانون آیین دادرسی کیفری در مورد دعوای حقوقی تصرف عدوانی در ملک مشاع به طور صریح بیان حکم نموده است.  چنانچه شریک مانع تصرف شریک دیگر شود دعوای ممانعت از حق و چنانچه بدون منع از تصرف شریک، مزاحمت برای وی ایجاد نماید دعوای مزاحمت از حق ملک مشاع قابل طرح است. جهت مشاوره حقوقی ملکی درباره شرایط طرح دعوای تصرف عدوانی ملک مشاع با گروه وکلای مهر، تخصصی ترین گروه وکلای ایران مشاوره نمایید.

تفاوت دعوای تصرف عدوانی  ملک مشاع با دعوای خلع ید ملک مشاع

خلع ید فرع بر اثبات مالکیت است یعنی ابتدا می‌بایست مالکیت احراز شود پس از ان دعوای خلع ید مطرح شود. تفاوت این دو عنوان را با مثال ساده بررسی می نماییم: آقای الف و ب مشترکا مالک ملک غیر منقولی به مساحت هزار متر می‌باشند که سهم هر کدام سه دانگ از شش می‌باشد. حال آقای  الف به تنهایی در این مال مشاع تصرف می‌نماید. در این فرض آقای ب باید دعوای خلع ید مطرح نماید یا تصرف عدوانی ملک مشاع؟

در جواب باید گفت در مال مشاع، هر یک از شرکا در تمام ذرات ان مال سهم دارند بنابراین چنانچه الف در همه هزار متر تصرف نماید یا در پانصد متر تصرف کند از انجا که مال مشاع است ئ هنوز افراز نشده است ب می‌تواند به استناد ماده 43 قانون اجرای احکام مدنی دادخواست مبنی بر خلع ید ملک مشاع مطرح نماید. در این حالت دادگاه می‌تواند رای مینی بر اخراج الف از ملک صادر نماید اما ملک را نیز به ب نخواهند داد. البته دادگاه حکم به افراز هم نمی‌تواند بدهد چرا که مطابق اصول آیین دادرسی مدنی دادگاه نمی‌تواند بیش از خواسته خواهان حکم صادر نماید. بنابراین خواسته خواهان تنها خلع ید ملک مشاع است و دادگاه به بحث افراز ملک ورود نمی کند.

چنانچه الف و ب که مالکین ملک مشاعی باشند ان ملک را به نحو مشترک در تصرف داشته باشند و الف از شرکا با تغییر کلید، مانع تصرف دیگری شود شریک دیگر چه اقدامی می‌تواند بکند؟

این سوال کاملا با سوال بالا تفاوت دارد چرا که در سوال بالا فقط مالکیت مورد بحث بوده و تنها دعوای خلع ید می توانست مطرح شود اما در این سوال فرض این است که دو شریک که مالک هستند و هردو مشترکا تصرف نیز دارند بنابراین هم به موجب ماده 43 قانون اجرای احکام مدنی ب می‌تواند دعوای خلع ید ملک مشاع مطرح نماید از طرف دیگر چون در این مثال تصرف ب در ملک مشاع مختل شده است دعوای تصرف عدوانی علیه الف نیز می‌تواند مطرح نماید.

مجازات تصرف عدوانی ملک مشاع

در مورد مجازات تصرف عدوانی ماده 690 قانون مجازات اسلامی کتاب تعزیرات بیان حکم نموده است که به موجب ان حبس تعزیری از یک ماه تا یک سال توسط قانون گذار پیش‌بینی شده است. نکته ای که در طرح شکواییه تصرف عدوانی در دادسرا اهمیت دارد این است که شاکی می‌بایست بنا بر نص ماده 690 قانون مجازات اسلامی سند مالکیت ملک غیر منقول را داشه باشد و چنانچه سند مالکیت نداشته باشد تنها می‌تواند در دادگاه حقوقی اقامه دعوا نماید.

شخصی که دعوای رفع تصرف عدوانی در مراجع کیفری طرح می‌نماید نیازی به طرح دعوای حقوقی خلع ید ندارد چرا که مطابق ماده 690 قانون مجازات اسلامی  دادگاه مکلف است رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت یا اعاده وضع به حال سابق بنماید که این اقدامات مستلزم قلع و قمع بنا و در نهایت خلع ید از متصرف است .

بهترین وکیل حقوقی تهران در دعوای تصرف عدوانی ملک مشاع

انچه که در این مقاله بیان شد شرایط تحقق تصرف عدوانی ملک مشاع بوده است. طرح شکواییه تصرف عدوانی و تمایز ان از دعاوی غیر منقول مانند خلع ید ملک مشاع و دعاوی ملکی مشابه همراه با ظرافت بوده و در اکثر پرونده‌ها، مداخله وکیل پایه یک دادگستری که مسلط به دانش حقوقی می‌باشند را طلب می‌نماید. موسسه حقوقی طلیعه عدالت و مهر پارسیان با بهره مندی از گروه وکلای مهر که جملگی از وکلای خوشنام می‌باشند تحت سرپرستی محمدرضا مهری به شما عزیزان در تمامی پرونده‌های کیفری، حقوقی و ملکی مشاوره حقوقی ارائه داده و قبول وکالت می‌نمایند.
علی مهری – کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی