تقسیم‌نامه

امروز با بررسی موضوع تقسیم‌نامه و ابطال آن با شما هستیم.

وقتی که چند نفر در یک مال مثل خانه، شریک می‌باشند و با توافق یکدیگر یا با مراجعه به دادگاه، آن مال را بین خود تقسیم می‌کنند و سهم هر کدام مشخص می‌شود، تقسیمات انجام شده، نوشته می‌شود و به آن تقسیم‌نامه می‌گویند. در صورتی که نسبت به تقسیم انجام شده اختلاف باشد، می‌توان از دادگاه تقاضای باطل کردن تقسیم را نماییم.

سوالاتی که در خصوص تقسیم‌نامه ملک، در این مقاله بررسی می‌شوند:

تقسیم ملک مشاع چیست؟
موارد ابطال تقسیم‌نامه چیست؟
آثار ابطال تقسیم‌نامه چه می‌باشد؟
برای تقدیم دادخواست ابطال تقسیم‌نامه، به چه مرجعی باید مراجعه کنیم؟
وکیل متخصص دعوای ملکی و وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی از کجا قابل دسترسی است؟

برای پاسخ به این سوالات با ما همراه باشید.

مقدمه

دعوی ابطال تقسیم‌نامه از دعاوی حقوقی می‌باشد که در مورد املاک شایع می‌باشد.

مالکیت افراد نسبت به املاک و اموال غیر‌منقول (به اموالی گفته می‌شود که نمی‌توان آن‌ها را جابجا نمود، مثل خانه و زمین)، می‌تواند به نحو مفروز و واحدی باشد یعنی هر ۶ دانگ ملک به نام یک نفر باشد. در این صورت، مالک می‌تواند نسبت به ملک خود هرگونه تصرفی را که برخلاف قانون و حقوق مسلم افراد نباشد، انجام دهد.

در مقابل املاک مفروز، املاک مشاع (مشترک) وجود دارند. یعنی مالکیت آن‌ها در املاک به نحو مفروز برقرار نباشد و به نحو مشاع باشد، یعنی دارای چند مالک باشد و هر کدام از شرکا مالک قسمتی از ملک می‌باشند که آن قسمت مشخص نیست.

مالکیت به صورت مشترک، اختیار مالکین برای تصرف در ملک را محدود می‌نماید، هر چند که هر مالکی از ملک مشاع، می‌تواند سهم خود را به دیگری منتقل کند و بفروشد، ولی برای تسلیم و تحویل آن به خریدار، اجازه‌ی شرکای دیگر ضروری و لازم است.

با این وجود، گاهی شرکا مصلحت خود را در این می‌دانند که به این اشاعه و مالکیت مشاعانه خاتمه بدهند و به نحو مفروز (تنهایی) مالک سهم خود باشند.

هریک از شرکا با درخواست تقسیم مال مشاع، می‌توانند به این شریک بودن خاتمه دهند. بعد از تقسیم مال مشاع، این امکان وجود دارد که به هر دلیلی از جمله، ارزش هر سهم کم شده باشد و… بخواهند تقسیم را به هم بزنند و خواستار ابطال تقسیم‌نامه شوند.

تقسیم و تقسیم‌نامه چیست؟

تقسیم، عملی است که به موجب آن مالکیت مال مشاع خاتمه می‌یابد و سهم هر یک از شرکا، که در ملک واحد دارای حق مالکیت بوده‌اند، مشخص می‌شود و دارای اعتبار می‌گردد.

بر اساس تقسیم‌نامه ملک مشاع، مالکیت هریک از مالکین ملک مشاع به نحو مفروز تعیین می‌گردد. برای تقسیم، اجازه و رضایت هر یک از شرکا اهمیتی ندارد و هر یک از آن‌ها می‌تواند به موجب دادخواست، در صورت ممکن بودن تقسیم، تقسیم ملک مشاع را از دادگاه بخواهد.

در مورد تقسیم املاک که بسیار شایع می‌باشد، در ابتدا با تعدیل سهام و تقسیم ملک به قطعات و قسمت‌های مساوی، سهم هر یک از مالکین مشخص و افراز می‌گردد و بعد از آن صورت مجلس تفکیکی جهت تقسیم و صدور سند مالکیت مفروز برای هر یک از مالکین مشاع، صادر می‌شود.

آثار حقوقی ابطال تقسیم‌نامه چیست؟

بعد از این‌که موجبات ابطال و انحلال تقسیم موجود گشت، در این صورت تقسیم باطل و به حکم دادگاه، ابطال تقسیم‌نامه صورت می‌گیرد.

مالکیت هر کدام از مالکین که به موجب تقسیم‌نامه تعیین می‌شود، منحل و باطل می‌شود و سند مالکیت بعد از رفع عاملی که به موجب آن تقسیم‌نامه باطل شده است، دوباره صادر می‌شود.

موارد ابطال تقسیم‌نامه چیست؟

در مواردی که مالکین ملک مشاع که اقدام به تقسیم ملک خود و تشکیل مالکیت مفروز می‌کنند، بعد از آن‌که تقسیم انجام شد و تقسیم‌نامه تنظیم گردید، در نتیجه، مالکیت آن‌ها و سهم هر یک مشخص می‌شود که برای صدور سند مالکیت، صدور تقسیم‌نامه لازم می‌باشد.

با این حال حتی با انجام تقسیم و تنظیم تقسیم‌نامه شرکا خواستار باطل کردن تقسیم شوند و در نتیجه ابطال تقسیم‌نامه توسط دادگاه صورت بپذیرد.

ابطال تقسیم‌نامه، به دو صورت امکان‌پذیر می‌باشد و به شرح ذیل است:

الف) ابطال تقسیم‌نامه با تراضی شرکا

در صورتی که هر کدام از شرکا از نحوه تقسیم ملک مشاع که خود با تراضی یکدیگر انجام داده‌اند، ناراضی باشند و یا خواهان تشکیل دوباره مالکیت مشاع خود به نسبت تقسیم باشند، می‌توانند با تراضی و توافق یکدیگر، اقدام به انحلال تقسیم و در نتیجه ابطال تقسیم‌نامه نمایند.

در صورت توافق برای از بین بردن تقسیم‌نامه، چون برای هر کدام از قسمت‌های ملک مشاع که تقسیم و تعدیل سهام انجام داده‌اند، سند مالکیت جداگانه صادر شده است، با انجام و ابطال تقسیم‌نامه و صورت جلسه تفکیکی ملک، سند مالکیت جداگانه ملک مشاع، باطل می‌گردد و شرکا می‌توانند مجددا توافقی، جهت ابطال تقسیم‌نامه برای صدور مجدد سند مالکیت و جداکردن سهام، اقدام کنند.

همچنین با توافق شرکا بر انحلال تقسیم، با ابطال تقسیم‌نامه می‌توانند برای بازگشت شراکت و اشاعه در ملک مشاع و صدور سند مالکیت مشاع اقدام کنند.

ب) ابطال تقسیم‌نامه به جهت حکم دادگاه

ابطال تقسیم‌نامه از طریق دادگاه، به سه جهت امکان‌پذیر است:

انجام تقسیم و تفکیک و جدا نمودن سهام شرکا، بیش از میزان تعیین شده برای شرکا باشد.

در صورتی که در موقع تقسیم و تفکیک ملک، به نحوی تعدیل سهام صورت گیرد که سهم یکی از شرکا داخل در سهم شریک دیگر باشد و در نتیجه حق او ضایع گردد، در این صورت شریکی که از سهم او داخل در سهم شریک دیگر شده، می‌تواند به دادگاه، دادخواست ابطال تقسیم‌نامه بدهد.

در صورتی که در موقع تقسیم سهام، سهم و قسمت شخص دیگری غیر از شرکا در سهم شرکا، وارد شده باشد و به ضرر او باشد، مثلا قسمتی از ملک مجاور، در سهم شرکا وارد شده باشد که می‌تواند از موارد ابطال تقسیم‌نامه باشد.

در صورتی که تقسیم و تفکیک ملک مشاع، موجب تضییع حقوق مسلم افراد شود.

گاهی با وجود اشاعه در ملک مشاع، ممکن است اشخاصی غیر از شرکا و یا حتی بعضی از شرکا، در ملک مشاع، حق و یا حقوقی از جمله، حق عبور و مرور و یا حق انتفاع و استفاده داشته باشد که قبل از تقسیم به طور کامل از حق خود منتفع شده و کمال استفاده را داشته‌اند، ولی بعد ازتقسیم و تفکیک ملک، در حق او اختلال ایجاد شده است و نمی‌تواند بهره‌مند گردد.

دادگاه صالح جهت رسیدگی به دعوی ابطال تقسیم‌نامه

دعوی ابطال تقسیم‌نامه، در صورتی که مربوط به املاک و اموال غیر‌منتقول مثل زمین و خانه باشد، در این صورت دادگاه محلی که مال غیرمنقول در آنجا قرار دارد، صالح به رسیدگی دعوی و دادخواست ابطال تقسیم‌نامه می‌باشد در ادامه دادگاه، اقدام به صدور دستور به اداره ثبت اسناد و املاک، جهت تنظیم دوباره‌ی سند مالکیت و تفکیک ملک می‌کند این یک حکم تاسیسی می‌باشد، چرا که امر جدیدی به موجب رای دادگاه حادث می‌شود. دعوی ابطال تقسیم‌نامه، یک دعوی غیر مالی می‌باشد.

وکیل متخصص دعوای ابطال تقسیم نامه

موسسه حقوقی بین‌المللی مهر پارسیان در زمینه تقسیم املاک و امور مربوط به ابطال تقسیم‌نامه، تنظیم صورتجلسه و توافق نامه بین مالکین ملک مشاع، داوری در تقسیم‌نامه، داوری در اختلافات ملکی، داوری در اختلافات خانوادگی به همراه تیم وکلای تخصصی اقدام به مشاوره و قبول دعاوی شما عزیزان می‌کند.