جنبه عمومی جرم

منظور از «جنبه عمومی جرم» چیست؟

تمامی جرایم به دو دسته کلی جرایم قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت تقسیم می‌شوند.

در جرایم قابل گذشت، برای انکه مقامات قضایی شروع به رسیدگی کنند، نیاز به شکایت شاکی یا مدعی خصوصی است یعنی تا زمانی که کسی شکایتی مطرح نکند، قاضی وارد رسیدگی نمی‌شود مانند فحاشی، توهین، ضرب و جرح و تخریب. در این گونه جرایم که فقط جنبه خصوصی دارد، بعد از شکایت شاکی و شروع به رسیدگی، هرگاه شاکی رضایت و گذشت قطعی و بی قید وشرط خودش را کتبا اعلام کند، قاضی، دیگر به موضوع رسیدگی نکرده و پرونده را مختومه می‌کند.

در جرایم غیر قابل گذشت، ممکن است قاضی با شکایت شاکی شروع به رسیدگی کند، اما رضایت و گذشت شاکی موجب نمی‌شود که رسیدگی را متوقف کند مانند سرقت، کلاهبرداری و … (البته گذشت شاکی در این موارد موجب تخفیف در مجازات می‌شود).

در جرایم غیر قابل گذشت با توجه به اینکه دادستان به عنوان مدعی العموم می‌تواند درخواست تعقیب متهم را نماید، بدون اعلام شکایت شاکی خصوصی هم می توان مجرم را تحت تعقیب و محاکمه قرار داد.

آثار حقوقی اعلام گذشت در جرایم عمومی و خصوصی

در صورتی که در جرایم قابل گذشت، شاکی خصوصی اعلام گذشت قطعی کند، دعوای خصوصی، به یقین ساقط خواهد شد؛ چون شاکی از حق خود گذشته است. علاوه بر این، دعوای عمومی هم به دنبال ان ساقط می‌شود و به دنبال ان مرجع رسیدگی کننده به جرم که ممکن است دادسرا یا دادگاه کیفری باشد قرار موقوفی تعقیب را صادر خواهد کرد.

دومین اثری که گذشت شاکی خواهد داشت این است که دیگر عدول و بازگشت از گذشت فایده ندارد. در اصطلاح حقوقی گفته می‌شود که عدول از گذشت مسموع نیست؛ بنابراین اگر قصد دارید از شکایت خود اعلام گذشت کنید به خاطر داشته باشید که بعد از ان دیگر نمی‌توانید از این تصمیمتان صرف نظر کنید، مگر اینکه بعد از اعلام رضایت، آثاری ظاهر شود که نوع جرم ارتکابی را تغییر دهد. به عنوان مثال فرض کنید که بعد از تصادف، از راننده شاکی گذشت کنید و حق طرح شکایت ضرب و جرح ناشی از حوادث رانندگی را از خودتان بگیرید. در این صورت نمی‌توانید بعد از یک هفته بار دیگر طرح شکایت کنید. اما اگر چند روز بعد از حادثه و اعلام گذشت به دلیل جراحات این تصادف فوت کردید دیگر نمی‌توان از رضایتی که شما برای گذشت از ضرب و جرح داده‌اید برای شانه خالی کردن از زیر بار جرم قتل غیر عمدی به دلیل تصادف رانندگی استفاده کرد. بنابراین گذشت شرایط خاص خودش را دارد و اثر ان در جرایم قابل گذشت و غیرقابل گذشت یکسان نیست.

اثر اعلام گذشت شاکی در پرونده‌هایی که اتهام متهم غیر قابل گذشت می باشد، تخفیف مر میزان مجازات تعیینی توسط دادگاه می‌باشد. با اعلام گذشت در جرایمی که جنبه عمومی دارند، مجازات ساقط نمی‌شود.

چگونگی تشخیص جرایم عمومی و خصوصی

در قانون و رویه قضایی که با آراء وحدت رویه قضایی دیوان عالی کشور، به منزله قانون است، جرایم قابل گذشت و جرایم غیر قابل گذشت برشمرده شده است که با مراجعه به آن‌ها می توانید از نوع جرم مطرح در پرونده مطلع شد.

بهترین وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی در تهران

موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، دپارتمان حقوق کیفری را تاسیس نمود و بر پایه ان ده وکیل برتر دادگستری در ایران را گرد هم آورده است.

جهت مشاوره درباره آثار و تبعات حقوقی اعلام گذشت در پرونده کیفری، آثار اعلام گذشت در آزادی مشروط زندانیان و تعلیق اجرای مجازات، و انتخاب وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی در پرونده‌های کیفری با گروه وکلای مهر تهران تماس بگیرید.

دپارتمان حقوق کیفری گروه وکلای مهر تهران