دفاع مشروع در قتل عمد

با بررسی موضوع دفاع مشروع در قتل عمد همراهتان هستیم.

وقتی که شخصی به کسی تجاوز می‌کند و قصد قتل آن شخصی را داشته باشد، شخصی که به آن تجاوز شده در مقابل تجاوز یا خطر آن شخص از خود دفاع می‌کند به این نوع دفاع، دفاع مشروع گفته می‌شود که ممکن است موجب وقوع جرم هم شود که با احراز یکسری شرایط مجازات در پی نخواهد داشت. در این مقاله به بررسی دفاع مشروع خواهیم پرداخت.

ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی

هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عرض (آبرو)، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب الوقوع (نزدیک) با رعایت مراحل دفاع مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب می شود، درصورت اجتماع شرایط زیر مجازات نمی شود:

1. رفتار ارتکابی برای دفع تجاوز یا خطر ضرورت داشته باشد.
2. دفاع مستند به قرائن معقول یا خوف عقلایی باشد.
3. خطر و تجاوز به سبب اقدام آگاهانه یا تجاوز خود فرد و دفاع دیگری صورت نگرفته باشد.
4. توسل به قوای دولتی بدون فوت وقت عملاً ممکن نباشد یا مداخله آنان در دفع تجاوز و خطر موثر واقع نشود.

انگشت نگاری در سفارت کانادا

تبصره ۱- دفاع از نفس، ناموس، عرض (آبرو)، مال و آزادی تن دیگری در صورتی جایز است که او از نزدیکان دفاع کننده بوده یا مسئولیت دفاع از وی برعهده دفاع کننده باشد یا ناتوان از دفاع بوده یا تقاضای کمک نماید یا در وضعیتی باشد که امکان استمداد (داد و فریاد) نداشته باشد.

تبصره ۲- هرگاه اصل دفاع محرز باشد ولی رعایت شرایط آن محرز نباشد اثبات عدم رعایت شرایط دفاع برعهده مهاجم (متجاوز یا حمله کننده) است.
تبصره ۳- در موارد دفاع مشروع دیه نیز ساقط است جز درمورد دفاع در مقابل تهاجم دیوانه که دیه از بیت المال پرداخت می شود.

توضیح این مطلب در رای دیوان عالی کشور آمده است:
🔹تاريخ راى نهايى:١٣٩٣/٢/١٤
🔹شماره راى نهايى:٩٣٠٩٩٧٠٩٠٨٤٠٠٠٥٣

مشاوره حقوقی دفاع مشروع

رأی دیوان:
نظر به محتویات پرونده و کیفیات منعکس در آن در خصوص تجدیدنظرخواهی پ.غ. وکیل تسخیری م.ج. نسبت به رأی مذکور چون از سوی وی دلیلی که موجب نقض دادنامه باشد ارائه نگردیده و از حیث رعایت تشریفات دادرسی و مبانی استدلال هم ایراد مؤثری ملاحظه نمی‌شود نظر به فرار متهم به مدت حدود دو سال و آموزش‌های دفاعی در این مدت و اقرار وی مبنی بر پرت کردن چاقو به سمت مقتول که نوعاً کشنده است و گواهی پزشکی که علت قتل را بریدگی رگ حیاتی (عناصر حیاتی) و عوارض ناشی از آن اعلام کرده این‌که متهم می‌گوید:

چاقو را پرت کردم نمی‌دانم به کجایش خورد. دفاع غیرموجه و برای فرار از مجازات است. زیرا اولاً ایراد ضرب از سوی مقتول به متهم مورد سئوال و تأمل است.

اگر زخمی شده بود چرا فرار می‌کند و چرا به پزشکی قانونی مراجعه نمی‌نماید تا برای خود وسیله دفاعی مشروع قرار دهد.

گرفتن ضرر و زیان ناشی از جرم

زدن شاه رگ گردن یک امر عمدی و هدف‌گیری است. نه پرتاب چاقو پرت چاقو بدون هدف چرا باید به شاه رگ بخورد نه به جای دیگر مقتول.

علی‌هذا دفاع مشروع نمی‌تواند باشد و هم‌چنین متهم راه فرار داشته می‌توانسته به وسایل لاسهل فالاسهل (رعایت شرایط و درجات دفاع) تمسک نماید فرار را انتخاب کند و از دست مقتول رهایی یابد.

علی‌هذا ایرادی بر رأی معترض‌عنه وارد نمی‌باشد به استناد بند الف ماده 265 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری رأی تجدیدنظرخواسته تأیید می‌گردد.
🔹رئیس شعبه بیست و چهارم دیوان‌عالی‌کشور ـ مستشار

ماده ۱۵۷ قانون مجازات اسلامی

مقاومت در برابر قوای انتظامی و دیگر ضابطان دادگستری در مواقعی که مشغول انجام وظیفه خود باشند، دفاع محسوب نمی شود. لکن هرگاه قوای مزبور از حدود وظیفه خود خارج شوند و حسب ادله و قرائن موجود خوف آن باشد که عملیات آنان موجب قتل، جرح، تعرض به عرض یا ناموس یا مال گردد، دفاع جایز است.

ماده ۱۵۸ قانون مجازات اسلامی

علاوه بر موارد مذکور در مواد قبل، ارتکاب رفتاری که طبق قانون جرم محسوب می شود، در موارد زیر قابل مجازات نیست:
الف- در صورتی که ارتکاب رفتار به حکم یا اجازه قانون باشد.

ب- در صورتی که ارتکاب رفتار برای اجرای قانون اهم (مهم‌تر) لازم باشد.

پ- در صورتی که ارتکاب رفتار به امر قانونی مقام ذی صلاح (صلاحیتدار) باشد و امر مذکور خلاف شرع نباشد.

مسئولیت پزشک در جبران خسارت

ت- اقدامات والدین و اولیای قانونی و سرپرستان صغار و مجانین که به منظور تادیب یا حفاظت آنها انجام می شود، مشروط بر اینکه اقدامات مذکور در حد متعارف و حدود شرعی تادیب و محافظت باشد.

ث- عملیات ورزشی و حوادث ناشی از آن، مشروط بر اینکه سبب حوادث، نقض مقررات مربوط به آن ورزش نباشد و این مقررات هم مغایر موازین شرعی نباشد.

ج- هر نوع عمل جراحی یا طبی مشروع که با رضایت شخص یا اولیاء یا سرپرستان یا نمایندگان قانونی وی و رعایت موازین فنی و علمی و نظامات دولتی انجام می شود. در موارد فوری اخذ رضایت ضروری نیست.

مشاوره آنلاین با وکیل کیفری

در صورتيكه متهم راه فرار داشته و مى توانسته به وسايل الاسهل و فالاسهل ( رعایت شرایط و مراتب دفاع) تمسك نمايد تا از دست مقتول رهايى يابد، اقدام او دفاع مشروع نمى باشد.

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه درباره حارصه

چکیده:
1- دیه حارصه (خراشیدگی) انگشت بر اساس دیه انگشت سنجیده و محاسبه می‌شود، نه دیه بندهای انگشتان.
2- در موارد زیر، هر آسیب (جراحت) دیه جداگانه ای دارد: 1- هر یک از جراحات در اعضای مختلف بدن باشد. 2- همه جراحات در یک عضو بوده ولی نوع آنها متفاوت باشد. 3- همه جراحات از یک نوع بوده، لکن در دو یا چند محل جداگانه از یک عضو باشند.
3- در صورت حصول مجموع شرایط چهارگانه: الف- همه جراحات از یک نوع باشند، ب- همه آسیب ها در یک عضو باشند، پ- آسیب ها متصل به هم یا به گونه ای نزدیک به هم باشد که عرفا یک آسیب محسوب شود، ت- مجموع آسیب ها با یک رفتار مرتکب به وجود آید، جراحات واحد محسوب می شوند.

شماره نظریه: 7/99/1851
شماره پرونده: 99-186/2-1851 ک
تاریخ نظریه: 1399/11/27

پناهندگی در سوئد

استعلام:
در نظریه پزشکی قانونی در مورد صدمه وارد به شاکی آمده (جراحت دامیه (آسیب که وارد گوشت شده و خون جارش شده باشد) بند اول انگشت سوم دست چپ که تا کف دست امتداد یافته است) سؤالی که مطرح می‌شود این است:
الف- آیا برای صدمه فوق می‌باید یک دیه مورد حکم واقع شده و پرداخت شود یا خیر و این که دیه هر عضوی که دیه مستقل دارد به صورت جداگانه باید محاسبه شود و اساساً آسیب واحد در اعضای مختلف مانند یک حارصه ممتد در دو بند انگشت موجب پرداخت یک دیه است یا دو دیه باید پرداخت شود؟

بهترین وکیل بانکی

ب- اگر یک دیه باید پرداخت گردد دیه بیشتر (دیه کف دست) یا دیه کمتر (بند انگشت) باید پرداخت شود؟

2-با عنایت به قاعده تنصیف دیه زن و مرد موضوع ماده 560 قانون مجازات اسلامی مصوب 92 در صورتی که جنسیت برابر باشد یعنی جانی (جنایت کار) و مجنی‌علیه هر دو زن باشند، آیا باز هم قاعده تنصیف دیه و ماده مذکور قابل اجراست؟

پاسخ:
اولاً، بند انگشت عضو تلقی نمی‌شود؛ بلکه هر انگشت به عنوان یک عضو طبق ماده 641 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، دیه مشخصی دارد ( یک دهم دیه کامل ) که بین مقدار بندها تقسیم می-شود. بنابراین دیه حارصه (خراشیدگی) انگشت بر اساس دیه انگشت سنجیده و محاسبه می‌شود، نه دیه بندهای انگشتان؛ زیرا مواد 568، 569 و 709 قانون یادشده ناظر به عضو (انگشت) است.

وکیل تجدید نظر قاچاق کالا و ارز

ثانیاً، با توجه به ماده 541 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، جراحات (آسیب های متعددی) که در اثر یک ضربه یا هر رفتار دیگر در اعضای بدن به وجود می آید، در موارد زیر، هر آسیب (جراحت) دیه جداگانه ای دارد:

1. هر یک از جراحات در اعضای مختلف بدن باشد.
2. همه جراحات در یک عضو بوده ولی نوع آنها متفاوت باشد.
3. همه جراحات از یک نوع بوده، لکن در دو یا چند محل جداگانه از یک عضو باشند و طبق ماده 543 قانون مذکور، در صورت حصول مجموع شرایط چهارگانه مقرر در این ماده؛

الف- همه جراحات از یک نوع باشند،

ب- همه آسیب ها در یک عضو باشند،

پ- آسیب ها متصل به هم یا به گونه ای نزدیک به هم باشد که عرفا یک آسیب محسوب شود،

ت- مجموع آسیب ها با یک رفتار مرتکب به وجود آید؛ لذا ملاک تشخیص، جراحت واحد یا متعدد بر اثر یک رفتار مجرمانه بر اساس دو ماده مذکور است.

وقت سفارت کانادا

2- نظر به آن‌که حکم قانونی مبنی بر تأثیر جنسیت مرتکب جرم در میزان خسارت بدنی واردشده به مجنی‌علیه (کسی بر روی او جنایت واقع شده است) وجود ندارد و تنصیف دیه موضوع ذیل ماده 560 قانون مجازات اسلامی نیز با لحاظ جنسیت مجنی‌علیه و نه جانی (جنایت‌کار) وضع شده است، لذا در فرض سؤال که جانی و مجنی‌علیه هر دو زن می‌باشند، دیه حسب مورد بر اساس احکام مقرر در صدر و ذیل ماده یادشده تعیین می‌شود و جنسیت جانی مؤثر در مقام نیست.

اگر نیاز به مشاوره حقوقی با بهترین وکلای دادسرای جنایی تهران دارید.
تمایل به استخدام وکیل تخصصی دادسرای جنایی جهت پرونده قتل دارید.
یا اینکه خواهان دفاع از پرونده قتل عمد در دادگاه کیفری یک و دیوان عالی کشور هستید.
با دفتر وکالت و مشاوره حقوقی محمد رضا مهری تماس بگیرید.