مجازات جرم اختلاس

بهترین وکیل در حوزه امور کیفری در این نوشتار به بررسی مجازات جرم اختلاس پرداخته است.

چنانچه در این زمینه نیازمند اخذ مشاوره هستید با شماره تماس های مندرج در سایت تماس حاصل فرمائید.

بررسی ماهیت، ارکان، شرایط و مرجع صالح رسیدگی به جرم اختلاس

جرم اختلاس یکی از انواع فسادهای مالی در جامعه محسوب می‌ شود که آثار مخرب و نامطلوب این جرم بر روی اموال دولتی، موجب خدشه‌ دار شدن اعتماد مردم نسبت ‌به دولت خواهد شد. این جرم در نظام حقوقی ما دارای اهمیت فراوانی است، زیرا اختلاس موجب مختل شدن ساختار اقتصادی کشور می‌ شود. شخصی که با سوء استفاده از اموال و اختیاراتی که به او واگذار شده است، اختلاس می‌ کند، ضررهای فراوانی به مردم و اموال دولتی وارد خواهد کرد. در اصطلاح حقوقی به شخصی که مرتکب اختلاس می‌ شود، اختلاس‌ گر یا مختلس می‌ گویند. در واقع اختلاس جرمی عمومی است که مختلس، با تصاحب یا برداشت اموال دولتی که به مردم تعلق دارد، به آن ‌ها زیان می‌ رساند.

برخی معتقدند که اختلاس یکی از صور خاص جرم خیانت در امانت تلقی شده و ارکان تشکیل دهنده آن در بیشتر موارد با این عنوان مجرمانه مشابه بوده و یکی از تفاوت ­های مهم موجود میان این دو بزه، ویژگی خاص مرتکب جرم اختلاس است، بدین ترتیب که خیانت در امانت از جمله جرایم عمومی محسوب می­ شود که توسط همه افراد قابلیت ارتکاب دارد، اما اختلاس از جمله جرایمی است که تنها کارمندان دولت یا کسانی که در حکم آنان هستند، می­ توانند مرتکب آن شوند.

موضوع جرم اختلاس می­ تواند (…وجوه یا مطالبات یا حواله ها یا سهام و اسناد و اوراق بهادار و یا سایر اموال متعلق به هر یک از سازمان­ ها و مؤسسه ­های فوق الذکر و یا اشخاص…) باشد. محدوده این اموال علاوه بر اموال مربوط به سازمان ­های دولتی و بیت المال، می­ تواند شامل اموالی که برحسب وظیفه به اشخاص حقیقی دیگری که شاغل در نیروهای مسلح هستند یا مأمورین به خدمات عمومی اعم از رسمی یا غیررسمی و… سپرده شده است، باشد.

اختلاس

طبق قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، جرم اختلاس؛ هر یک از کارمندان و کارکنان اداره ­ها و سازمان­ ها یا شوراها و یا شهرداری ­ها و مؤسسه ­ها و شرکت ­های دولتی و یا وابسته به دولت و یا نهادهای انقلابی و دیوان محاسبات و مؤسسه­ هایی که به کمک مستمر دولت اداره می­ شوند و یا دارندگان پایه قضائی و بطور کلی قوای 3 گانه و همچنین نیروهای مسلح و مأمورین به خدمات عمومی از رسمی یا غیررسمی وجوه یا مطالبات یا حواله ها یا سهام و اسناد و اوراق بهادار و یا سایر اموال متعلق به هر یک از سازمان ­ها و مؤسسه ­های فوق­ الذکر و یا اشخاص را که بر حسب وظیفه به آن ها سپرده شده است، به نفع خود یا دیگری برداشت و تصاحب نماید، مختلس محسوب می­ شود.

جهت دریافت مشاوره در خصوص مجازات جرم اختلاس با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.

ارکان جرم اختلاس

رکن قانونی جرم اختلاس

برداشت و تصاحب رفتارهایی هستند که به ‌عنوان عنصر مادی این جرم محسوب می‌ شوند. زمانی ‌که مستخدم دولت، اموال یا وجوهی را که به ‌علت شغلش به او سپرده شده است برای خود یا دیگری تصاحب یا برداشت کند، این رفتارها به‌ عنوان عنصر مادی اختلاس محسوب می‌ شود. به­ تعبیر دیگر، هر یک از کارمندان و کارکنان اداره ­ها و سازمان ­ها یا شوراها و یا شهرداری­ ها و مؤسسه ­ها و شرکت­ های دولتی و یا وابسته به دولت و یا نهادهای انقلابی و دیوان محاسبات و مؤسسه­ هایی که به کمک مستمر دولت اداره می­ شوند و یا دارندگان پایه قضائی و بطور کلی قوای 3 گانه و همچنین نیروهای مسلح و مأمورین به خدمات عمومی از رسمی یا غیررسمی وجوه یا مطالبات یا حواله ها یا سهام و اسناد و اوراق بهادار و یا سایر اموال متعلق به هر یک از سازمان ­ها و مؤسسه ­های فوق­ الذکر و یا اشخاص را که بر حسب وظیفه به آن ها سپرده شده است به نفع خود یا دیگری برداشت و تصاحب نماید، مختلس محسوب می­ شود.

رکن مادی جرم اختلاس

برای اینکه رفتار یا فعل یا ترک فعلی جرم شناخته شود، باید در قانون جرم‌ انگاری شده باشد. یعنی این جرم تعریف و مجازات آن بیان شود و این رفتار مجرمانه در جرم اختلاس عبارت است از این­ که، مأمور دولت که مالی بر حسب وظیفه به او سپرده شده، آن‌ را تصاحب و برخورد مالکانه داشته باشد.

رکن معنوی جرم اختلاس

عنصر روانی این جرم، به ‌معنی قصد ارتکاب اختلاس و سوءنیت از طرف مرتکب است، یعنی باید کارمند یا مستخدم دولتی، قصد تصاحب و عامدانه و از روی سوءنیت اقدام برای برداشت مال یا وجوه دولتی برای خود یا دیگری را داشته باشد تا این جرم تشکیل شود.

شرایط تحقق جرم اختلاس

• این جرم باید حتما توسط یکی از کارمندان یا کارکنان دولت که مشغول به خدمات عمومی بوده، اتفاق بیفتد،
• مال باید برحسب انجام وظیفه، برای نگهداری به او سپرده شده باشد،
• تصاحب و برداشت دو فعل هم­ زمان و لازم جهت تحقق جرم اختلاس،
• این جرم نیازمند سوءنیت است، یعنی مرتکب باید قصد ضرر رساندن به صاحب مال یا دولت را داشته باشد،
• اینکه از انجام این عمل سود یا منفعتی حتما نصیب خود مرتکب شود، شرط نیست، بلکه ممکن است کار را برای دیگری انجام داده باشد.

طریقه اثبات جرم اختلاس

یکی از طرق اصلی اثبات جرم اختلاس استناد ارگان دولتی به عنوان شاکی پرونده به شهادت شهود است. طبق قاعده کلی در اثبات عناوین مجرمانه، نصاب شهادت در همه جرایم علی­ الاصول 2 شاهد مرد است که جرم اختلاس نیز مشمول این قاعده قرار می­ گیرد. از ادله دیگر در اثبات این عنوان مجرمانه می­توان به اقرار متهم و نیز حصول علم قاضی در احراز مجرمیت اشاره کرد.

جهت دریافت مشاوره در خصوص مجازات جرم اختلاس با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.

مرجع صالح رسیدگی به جرم اختلاس

طبق قانون آئین دادرسی کیفری دادگاه کیفری دو، صلاحیت رسیدگی به تمام جرایم را دارد، مگر آنچه به تصریح قانون در صلاحیت سایر مراجع قرار بگیرد و به همین دلیل مرجع صالح رسیدگی به جرم اختلاس دادگاه کیفری دو، است.

دادسرای ویژه کارکنان دولت در معیت دادگاه کیفری محل وقوع جرم می­ باشد، تحقیقات مقدماتی تحقق جرم اختلاس را انجام و پس از تکمیل تحقیقات در خصوص متهم کیفرخواست صادر و پرونده جهت رسیدگی و تعیین مجازات به دادگاه ویژه کارکنان دولت ارسال می­ شود.

جرم اختلاس شبکه­ ای

ممکن است اختلاس به‌ صورت شبکه‌ ای محقق شود، زمانی که اشخاص با تشکیل یا رهبری شبکه چند نفری، مرتکب اختلاس شوند، مجازات آن‌ ها تشدید خواهد شد، جرم اختلاس شبکه­‌ ای ممکن است منجر به اعدام مرتکبین آن شود، اگر اشخاصی که به­ ‌صورت شبکه‌ ای مرتکب اختلاس شده‌ اند، توسط دادگاه به‌ عنوان مفسد فی‌ الارض شناخته شوند، امکان اعدام آن ‌ها وجود دارد.

مجازات جرم اختلاس

نظر به اینکه مرتکب این جرم در مقایسه با جرم عمومی خیانت در امانت جایگاه ویژه­ ای دارد و از افراد عادی جامعه نبوده و کارمند دولت یا در حکم آن محسوب می­ شود، لذا مجازات شدیدتری نسبت به جرم خیانت در امانت در قانون برای مرتکب آن پیش­ بینی شده است و مجازات­ شخص مختلس بسته به میزان موضوع جرم تعیین می­ شود که به شرح ذیل عبارتند از؛

اگر میزان مال مورد اختلاس 50 هزار ریال باشد، مرتکب به مجازات ­های ذیل محکوم می­ گردد که عبارتند از؛

• به حبس 6 ماه تا 3 سال،
• 6 ماه تا‌ 3 سال انفصال موقت از خدمات دولتی،
• رد مال یا وجه تحصیل شده،
• جزای نقدی معادل 2 برابر آن مال یا وجه تحصیل شده.

اگر میزان مال مورد اختلاس بیشتر 50 هزار ریال باشد، مرتکب به مجازات ­های ذیل محکوم می­ گردد که عبارتند از؛

• به حبس 2 تا  10 سال حبس،
• انفصال دائم از خدمات دولتی،
• رد مال یا وجه تحصیل شده،
• جزای نقدی معادل 2 برابر آن مال یا وجه تحصیل شده.

اگر میزان مال مورد اختلاس بیشتر 1 میلیارد ریال باشد مرتکب محکوم می­ گردد که عبارتند از؛

• به حبس 2 تا  10 سال حبس،
• انفصال دائم از خدمات دولتی،
• رد مال یا وجه تحصیل شده،
• جزای نقدی معادل 2 برابر آن مال یا وجه تحصیل شده،
• انتشار حکم محکومیت قطعی در رسانه ملی یا یکی از روزنامه ­های کثیرالانتشار است.

جهت دریافت مشاوره در خصوص مجازات جرم اختلاس با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.

مجازات جرم اختلاس توام با جعل سند و نظایر آن باشد

1. اگر میزان مال مورد اختلاس 50 هزار ریال باشد، مرتکب به مجازات ­های ذیل محکوم می­ گردد که عبارتند از؛

• به حبس 2 تا 5 سال،
• 1 تا‌ 5 سال انفصال موقت از خدمات دولتی،
• رد مال یا وجه تحصیل شده،
• جزای نقدی معادل 2 برابر آن مال یا وجه تحصیل شده.

2. اگر میزان مال مورد اختلاس بیشتر 50 هزار ریال باشد، مرتکب به مجازات ­های ذیل محکوم می­ گردد که عبارتند از؛

• به حبس 7 تا  10 سال حبس،
• انفصال دائم از خدمات دولتی،
• رد مال یا وجه تحصیل شده،
• جزای نقدی معادل 2 برابر آن مال یا وجه تحصیل شده.

3. اگر میزان مال مورد اختلاس بیشتر 1 میلیارد ریال باشد مرتکب محکوم می­ گردد که عبارتند از؛

• به حبس 7 تا  10 سال حبس،
• انفصال دائم از خدمات دولتی،
• رد مال یا وجه تحصیل شده،
• جزای نقدی معادل 2 برابر آن مال یا وجه تحصیل شده،
• انتشار حکم محکومیت قطعی در رسانه ملی یا یکی از روزنامه ­های کثیرالانتشار است.

نکته: هرگاه مرتکب اختلاس قبل از صدور کیفرخواست تمام وجه یا مال مورد اختلاس را مسترد نماید، دادگاه او را از تمام یا قسمتی از جزای نقدی معاف می­ نماید و اجراء مجازات حبس را معلق ولی حکم انفصال درباره او اجراء خواهد شد.

نکته: هرگاه میزان اختلاس زائد بر 100 هزار ریال باشد، در صورت وجود دلائل کافی، صدور قرار بازداشت موقت به مدت 1 ماه الزامی است و این قرار در هیچ یک از مراحل رسیدگی قابل تبدیل نخواهد بود و وزیر دستگاه می­ تواند پس از پایان مدت بازداشت موقت، کارمند را تا پایان رسیدگی و تعیین تکلیف نهائی وی از خدمت تعلیق کند و به ایام تعلیق مذکور در هیچ حالت هیچگونه حقوق و مزایائی تعلق نخواهد گرفت.

نکته: رد مال یا وجه در شرایطی صورت می­ گیرد که اصل مال یا وجه موضوع جرم موجود باشد، در فرضی که اتلاف عمدی به­ عنوان رفتار مادی جرم اختلاس ارتکاب یافته باشد، مرتکب طبق عمومات باب ضمان دارای مسئولیت است و در ضمن مجازات اختلاس نیز در خصوص وی جاری می­ شود.

‌مجازات تکمیلی و تبعی

مجازات تکمیلی

طبق قانون مجازات اسلامی، قانونگذار صدور حکم به مجازات­ های تکمیلی را در خصوص تمامی جرائم تعزیری ممکن دانسته و در این خصوص درجه خاصی از مجازات را لحاظ نکرده است، لذا در خصوص جرم اختلاس نیز بنا به تشخیص قاضی رسیدگی کننده امکان صدور حکم به مجازات تکمیلی در خصوص شخص مرتکب وجود دارد.

مجازات تبعی

طبق قانون مجازات اسلامی در رابطه با مجازات تبعی شرایط خاص از جمله نصاب مشخصی به لحاظ درجه مجازات تحمیلی بر مرتکب را پیش­ بینی کرده است که با توجه به درجه 4 تلقی شدن مجازات جرم اختلاس (با ارزش مالی بیش از 50 هزار ریال)، تحمیل مجازات تبعی و محرومیت 3 ساله مرتکب از حقوق اجتماعی الزامی است.

جهت دریافت مشاوره در خصوص مجازات جرم اختلاس با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.

جرم تصرف غیرقانونی

طبق قانون مجازات اسلامی، هریک از کارمندان و کارکنان اداره ­ها و سازمان‌ ها یا شوراها و یا شهرداری‌ ها و مؤسسه­ ها و شرکت‌ های دولتی و یا وابسته به دولت و یا نهادهای انقلابی و بنیادها و مؤسسه ­هایی که زیر نظر ولی فقیه اداره می‌ شوند و دیوان محاسبات و مؤسسه­ هایی که به کمک مستمر دولت اداره می‌ شوند و یا دارندگان پایه قضایی و بطور کلی اعضاء و کارکنان قوای 3 گانه و همچنین نیروهای مسلح و مأموریت به خدمات عمومی اعم از رسمی و غیررسمی وجوه نقدی یا مطالبات یا حواله ­ها یا سهام و سایر اسناد و اوراق بهادار یا سایر اموال متعلق به هر یک از سازمان‌ ها و مؤسسه ­های فوق‌ الذکر یا اشخاصی که برحسب وظیفه به آن ها سپرده شده است را مورد استفاده غیرمجاز قرار دهد بدون آنکه قصد تملک آن ها را به نفع خود یا دیگری داشته باشد، به تعبیر دیگر جرم تصرف غیرقانونی اهمال یا تفریطی که موجب تضییع اموال و وجوه دولتی گردد، مثل استفاده‌ های غیرفنی یا بیش از ظرفیت از وسایل برقی دولت که موجب خرابی وسایل شود یا سهل‌ انگاری نگهبان یا کشیک که موجب سرقت اموال دولتی در مالی گردد.

مجازات جرم تصرف غیرقانونی

مجازات متصرف غیرقانونی

• جبران خسارات وارده و پرداخت اجرت‌ المثل،
• شلاق تا ۷۴ ضربه.

مجازات منتفع شدن متصرف غیرقانونی

• جبران خسارات وارده و پرداخت اجرت‌ المثل،
• شلاق تا ۷۴ ضربه،
• جزای نقدی معادل مبلغ انتفاعی.

نکته: مجازات اتلاف عمدی متصرف غیرقانونی اهمال یا تفریط موجب تضییع اموال و وجوه دولتی گردد و یا آن را به مصارفی برساند که در قانون اعتباری برای آن منظور نشده یا در غیر مورد معین یا زائد بر اعتبار مصرف نموده باشد، مشمول مجازات اختلاس خواهد بود.

مصادیق تصرفات غیرقانونی

• اجیر کردن یا استخدام اشخاص به قصد مأموریت،
• بیگاری گرفتن اشخاص یا مباشرت در حمل و نقل اشیاء است که تمام یا قسمتی از اجرت آن ها به حساب دولت گرفته شده اما نپرداخته است،
• منظور کردن هزینه ‌هایی بیش از اجرت افراد اجیر شده یا استخدام ‌شده به حساب دولت یا منظور کردن هزینه خدمه شخصی به حساب دولت.

تفاوت جرم اختلاس با خیانت در امانت و تصرف غیرقانونی

در تفاوت اختلاس با خیانت در امانت و تصرف غیرقانونی، به نکات ذیل می­توان اشاره داشت؛

• برخلاف اختلاس، هرگاه مامور دولت، قصد تملک وجوه یا اموال دولتی را نداشته باشد، این عمل تصرف غیرقانونی است.
• مرتکب جرم در اختلاس لزوم باید مأمور دولت باشد، برخلاف خیانت در امانت.
• وجه تمایز اختلاس با تصرف غیرقانونی عنصر معنوی آن ها است که در اختلاس برداشت به قصد تملک وجود دارد، اما در تصرف غیرقانونی قصد تملک وجود ندارد.

نکته: طبق نظریه اداره حقوقی قوه­ قضائیه مورخ 1373 اموالی که از بودجه عمومی کل کشور تهیه می‌ گردد و در اختیار قوای 3‌ گانه مؤسسه ­ها و شرکت‌ های دولتی و شورای نگهبان قرار می‌ گیرد، برای مثال اگر کارمند دولت، گچ، درب و امثال این ها را که متعلق به دولت است در خانه شخصی خود مصرف و نصب کند، این عمل اختلاس محسوب می‌ شود نه تصرف غیرقانونی.

تشابه جرم تصرف غیرقانونی و خیانت در امانت با اختلاس

در هر 3 جرم به ­صورت مشترک موضوع جرم اموال است و تشابه جرم تصرف غیرقانونی و خیانت در امانت با اختلاس قابلیت تحقق آن ­ها در هر دو نوع از اموال (منقول و غیرمنقول) است و طبق قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری، جرم اختلاس مواردی را که می­ توانند موضوع اختلاس واقع شوند به صورت تمثیلی نام برده است و شرط مهم در این رابطه این است که اموال مذکور، یا متعلق به هر یک ‌از سازمان ­ها و مؤسسه­ های دولتی یا وابسته دولت باشد و یا متعلق به اشخاصی باشد که آن را نزد دولت قرار داده­ اند که به شرح ذیل این موارد عبارتند از؛

• وجوه،
• مطالبات،
• حواله ‌ها،
• سهام یا اسناد و اوراق بهادار و یا سایر اموال.

بهترین وکیل در زمینه مجازات جرم اختلاس کیست و دارای چه ویژگی‌ هایی می‌ باشد؟

دریافت مشاوره از وکیل متخصص و مجرب دربار‌ه‌ موضوع مجازات جرم اختلاس موجب کسب اطلاعات کامل و مستند می‌ شود، همچنین با ارائه راهکارهای قانونی و اصولی پرونده شما در زمینه موضوع مجازات جرم اختلاس با سرعت بالاتری به نتیجه می‌ رسد.

چنانچه به دنبال دریافت مشاوره درباره موضوع مجازات جرم اختلاس هستید، ما موسسه حقوقی مهر پارسیان، با مدیریت دکتر محمدرضا مهری متانکلائی را به شما معرفی می کنیم که دارای وکلای متخصص و با تجربه در زمینه موضوع مجازات جرم اختلاس است.

جهت دریافت نوبت مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر درباره موضوع مجازات جرم اختلاس، می‌ توانید با شماره تماس‌ های موسسه حقوقی مهر پارسیان نیز، تماس حاصل نمایید.

همانطور که ملاحظه نمودید، پرونده ‌های اختلاس پیچیدگی ­های زیادی دارند. با بهره ‌گیری از وکلای با تجربه‌ و مجرب موسسه حقوقی مهر پارسیان می ­توانید، در این خصوص گام موثری در رسیدن به هدف نهایی (پیروزی در پرونده خود) برداشته باشید. وکلای مبرز موسسه حقوقی مهر پارسیان، در حوزه دعاوی جرم اختلاس، با کلیه قوانین موجود و مربوط آشنایی کاملی دارند و به دلیل همین شناخت و تسلط، پس از بررسی پرونده یک راهکار مناسب جهت رسیدن به هدف نهایی، یعنی پیروزی انتخاب نموده و شما را در کلیه مراحل دعاوی خود، با مشاوره و راهنمایی موثرشان، همراهی می ­نمایند. مطمئن باشید با انجام این امر شانس پیروزی در پرونده مذکور چند برابر خواهد شد و از این بابت خیالتان راحت خواهد بود.

جهت دریافت مشاوره در خصوص مجازات جرم اختلاس با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهر پارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.

سوالات متداول

1- کیفرخواست چیست و چگونه صادر می شود؟