وصول چک پس از فوت صاحب چک

وصول چک پس از فوت صاحب چک

وصول چک پس از فوت متوفی تابع قواعد خاصی است که در مجموعه قوانین پراکنده درباره پک آمده است. با توجه به ممنوعیت صدور چک وعده دار بر اساس قانون تجارت و قانون صدور چک با اصلاحیه های بعدی، صدور هر گونه چک وعده دار، در قوانین ایران، به رسمیت شناخته نشده است. اما نحوه وصول چک پس از فوت صاحب حساب به دسته های مختلفی قابل تقسیم است. تقسیم بندی نحوه وصول چک برگشتی متوفی، فوت ظهرنویس چک و یا ایراد به اصالت چک توسط ورثه متوفی، ادعای جعل نسبت به چک ارائه شده که از سوی متوفی در زمان حیات صادر شده است، از موارد چالش برانگیز مقاله وصول چک پس از فوت صاحب چک است، که توسط دفتر حقوقی محمد رضا مهری وکیل پایه یک دادگستری و بهترین مشاور حقوقی اسناد تجاری، مورد تدقیق و تحقیق قرار گرفته است. گروه وکلای مهر با بهره گیری از توان بهترین وکلای اسناد تجاری و به خصوص چک، سعی در پاسخ به سوالات حقوقی چک بی محل و نحوه وصول چک پس از فوت صاحب حساب، دارد.

مباحث مرتبط به وصول چک پس از فوت صاحب چک

• وصول چک پس از فوت صاحب چک چگونه امکان‌پذیر است و چه شرایطی دارد؟
• موانع وصول چک پس از فوت صاحب حساب چیست وچگونه قابل رفع است؟
• آیا برای وصول چک پس از فوت صاحب چک، نیازی به استخدام وکیل پایه یک دادگستری داریم؟
• هزینه‌های وصول چک پس از فوت صاحب چک در صورت عدم کفایت موجودی و برگشت چک چه میزان است؟
• وصول چک پس از فوت صاحب حساب از ظهرنویس چک امکان‌پذیر است؟
• چگونه می توان نسبت به جعل چک متوفی ادعای کیفری مطرح نمود؟

وصف کیفری چک در صورت فوت صاحب حساب

اگر شخص در زمان حیات خود چکی صادر نموده باشد که تاریخ چک به روز باشد، اما به دلیل عدم کفایت موجودی منجر به صدور گواهی عدم پرداخت شود و یا اصطلاحا برگشت بخورد، دارنده چک، حق  شکایت کیفری در مواعد تعیین شده در قانون صدور چک را دارد. چک کیفری که فقط به چک تاریخ روز اطلاق می‌شود، تا شش ماه پس از تاریخ صدور، قابل ارائه به بانک است و تا شش ماه پس از تاریخ برگشت چک، امکان طرح شکایت کیفری وجود دارد. به بیان دیگر، دارنده می‌تواند تا شش ماه چک را به بانک رارائه نموده و گواهی عدم پرداخت دریافت کند و گواهی عدم پرداخت نیز مهلت شش ماهه ای جهت طرح شکایت به وی می‌دهد. یعنی جمعا یکسال فرصت برای شکایت کیفری چک برگشتی وجود دارد که با محاسبه دقیق قابل بهره‌برداری است. اما وصول چک پس از فوت صاحب حساب از طریق دادگاه، فقط امکان طرح دادخواست حقوقی به طرفیت ورثه صاحب حساب را دارد و امکان طرح شکایت کیفری چک بلامحل وجود ندارد. فوت متهم از موارد صدور قرار موقوفی تعقیب در دادسرا است. در صورتی که قبلا صاحب حساب بابت چک برگشتی به زندان محکوم شده باشد، با فوت وی قرار موقوفی اجرا صادر می‌شود و پرونده کیفری مختومه می‌شود.

نحوه وصول چک پس از فوت صاحب چک

به استناد ماده 231 قانون امور حسبی، بلافاصله پس از فوت متوفی، بدهی های مدت دار وی حال می‌شود. یعنی اگر چکی که متوفی در زمان حیات خود صادر نموده است، برای تاریخی باشد که قبل از ان تاریخ صاحب حساب فوت کرده باشد، طلب تبدیل به طلب حال شده و با مجوز حاصل از ماده311 قانون تجارت، بانک‌ها حق خودداری از تامین وجه چک و پاس کردن چک، در صورتی که موجودی حساب کافی باشد را ندارند. ماده 15 مقررات و شرایط عمومی حساب جاری بانک‌ها نیز مقرر می دارد، چنانچه صاحب حساب یا یکی از شرکا دارنده دسته چک مشترک فوت نماید، و فوت صاحب چک به صورت کتبی به بانک اعلام نشود، بانک نسبت به پرداخت وجه چکهای صادر شده اقدام خواهد نمود. در این صورت هیچ مسوولیتی متوجه بانک نخواهد بود. پس از اطلاع کتبی به بانک، بانک فقط چکهای صادر شده قبل از فوت صاحب حساب را پرداخت خواهد کرد و چکهایی که تاریخ آن‌ها پس از فوت صاحب حساب است، قابل پرداخت از سوی بانک نیست.

وصول چک با تاریخ بعد از فوت صاحب چک

همانگونه که عرض شد، وصول چک پس از فوت صاحب چک، بنا به صراحت قانون امور حسبی و قانون تجارت، بدون مراجعه به دادگاه امکان‌پذیر است. اما بانک‌ها در رویه معمول از پرداخت چک به تاریخ بعد از فوت صاحب حساب امتناع می‌نمایند. در این حالت طرح دعوای مطالبه وجه چک و درخواست صدور قرار تامین خواسته جهت توقیف وجه چک در بانک، راهکار مناسب و کاربردی به نظر می‌رسد تا در کوتاه ترین زمان ممکن وجه چک وصول شود. دادخواست مطالبه وجه چک پس از فوت صاحب حساب، باید به طرفیت ورثه متوفی تقدیم دادگاه حقوقی شود. در صورت نداشتن گواهی انحصار وراثت، می توان از اداره ثبت احوال نسبت به درخواست استعلام از طریق دادگاه یا شورای حل اختلاف آخرین محل اقامت متوفی اقدام نمود.

وصول چک پس از فوت صاحب چک از ظهرنویس ها

فوت صاحب چک، هیچ محدودیتی برای طرح دعوای مطالبه وجه چک علیه ظهرنویس ها ایجاد نمی کند. در صورتی که بر اساس قانون تجارت و در مهلت های تعیین شده، چک جهت وصول به بانک ارائه شده و در صورت کسری موجودی منجر به صدور گواهی عدم پرداخت شود، دعوای مطالبه وجه چک علیه ظهرنویس ها قابلیت استماع دارد. درج تاریخ برای بعد از فوت متوفی و یا خط زدن عبارت حواله کرد نیز تاثیری در حقوق شخص ثالث و دارنده با حسن نیت چک ندارد. دعوای مطالبه وجه چک از ظهرنویس ها به صورت مستقل قابل طرح است و ظهر نویس ها نیز پس از پرداخت وجه چک، می‌توانند به طرفیت ورثه متوفی طرح دعوا نموده و وجه پرداختی را وصول کنند.

شکایت جعل امضای متوفی در چک

گاهی ممکن است ورثه، مدعی جعلیت امضای مورث خود را داشته باشند. در این گونه موارد با توجه به صراحت قانون، ورثه می‌توانند ادعای جعل امضای مورث خود را در چک ارائه شده جهت وصول پس از فوت صاحب چک، مطرح نموده و در صورت اثبات جعلی بودن امضا، امکان تعقیب کیفری ارائه کننده چک وجود دارد. اما باید توجه داشت که در صورتی که شکایت جعل به صورت غیر واقعی مطرح شود و نتوان ادعای جعلیت چک را اثبات نمود، مشتکی عنه می‌تواند شکایت افترا مطرح نماید. انتقال چک امضا شده توسط متوفی، حتی با خط زدن عبارت حواله کرد در روی چک، باعث عدم پرداخت چک توسط بانک نخواهد بود.

وکیل متخصص چک برگشتی

جهت مشاوره حقوقی نحوه وصول چک برگشتی و وصول چک پس از فوت صاحب چک و همچنین شرایط دریافت گواهی انحصار وراثت برای طرح دعوای مطالبه وجه چک پس از فوت صاحب چک به طرفیت ورثه متوفی، با گروه وکلای مهر و دفتر وکالت محمد رضا مهری وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی در تمامی ایام اعلام شده در وب سایت موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان، تنها موسسه ثبت شده حقوقی در ایران، تماس بگیرید. گروه وکلای مهر با تشکیل بهترین گروه حقوقی در ایران و در سراسر دنیا، امکان ارائه خدمات مشاوره حقوقی و معرفی وکیل را دارد.