وکیل قصور پزشکی

کوتاهی و قصور کادر درمان ممکن است موجب بروز مشکلات و خساراتی گردد که وکیل قصور پزشکی در این نوشته به بررسی مواردی که موحب قصور پزشکی می‌شود و مجازات آنها پرداخته است.

قصور یا کوتاهی پزشک و عمدی بودن رفتار پزشک در تعیین مجازات تاثیرگذار خواهد بود به طور مثال اگر پزشکی به صورت عمد بینایی یک بیمار را از بین برده باشد به مجازات قصاص محکوم خواهد شد و اگر بدون عمد در رفتار و در اثر قصور و کوتاهی موجب نابینا شدن فردی گردد، مجازات وی پرداخته دیه و خسارت خواهد بود.

در جهان، سه درصد از خدمات درمانی منتهی به طرح شكایت می‎‌شود؛ در کشور ما هم شكایات مربوط به ادعای قصور پزشكی بخشی از مراجعات محاکم قضایی، سازمان نظام پزشكی و سازمان پزشكی قانونی کشور را به خود اختصاص می‌دهند.

در این مقاله، وکیل پایه یک دادگستری به بررسی ابعاد مختلف جرایم پزشکی و بالاخص به بررسی قصور پزشکی از دیدگاه پزشکان پرداخته و همچنین آماده ارائه هرگونه خدمات در این زمینه به شما مخاطبان گرامی می‌باشد.

جهت تنظیم وقت و دریافت مشاوره از وکلای پایه یک دادگستری، با موسسه حقوقی مهر پارسیان که در انتهای مقاله درج شده‌اند؛ تماس بگیرید.

نکات مهمی که در این مقاله توسط وکیل قصور پزشکی بررسی خواهند شد:

قصور پزشکی چیست؟

اگر از ما به عنوان پزشک معالج شکایت شد چگونه از خود دفاع کنیم؟

چه مجازاتی برای قصور پزشکی وجود دارد؟

فرایند رسیدگی کیفری و انتظامی جرایم پزشکی به چه ترتیب است؟

انواع کمیسیون‌های پزشکی

1-کمیسیون‌های تخصصی نظام پزشکی

2- کمیسیون‌های تخصصی پزشکی قانونی

3-کارشناس رسمی دادگستری در امور پزشکی

4- هیئت‌های انتظامی نظام‌ پزشکی

قصور پزشکی چیست؟

قصور به معنی کوتاهی از تمامی نقایص رفتار حرفه‌ای پزشكان و کادر درمان که به شرح زیر تقسیم‌بندی می‌گردد:

الف- قصور یا سهل‌انگاری پزشكی: که عبارت است از کوتاهی در استاندارد مراقبت‌های پزشكی که تیم پزشكی باید در امر درمان بیماران به عمل آورند.

ب- سوء رفتار حرفه‌ای یعنی عدم رعایت اصول رفتار حرفه‌ای پزشكی، مانند سوء رفتار با بیماران یا انجام اعمال خلاف عفت پزشكی.

مبنای دعوی قصور پزشکی

مبنای دعوی قصور پزشكی و پیراپزشكی این است که بیمار متعاقب کوتاهی در استاندارد مراقبت‌های درمانی ارایه شده، آسیب ببیند.

به عبارت دیگر، این مراقبت‌ها یا کافی نبوده و یا مطلوب نبوده است؛ اگر بیمار بتواند این کوتاهی در استاندارد مراقبت‌های درمانی را اثبات نماید کادر درمانی متضمن پرداخت خسارت مالی به بیمار و نیز بازخواست مراجع صالح و گاهی مجازات‌های دیگری علاوه بر مجازات مالی است.

شروط لازم جهت اثبات قصور پزشکی:

برای اعمال لفظ قصور پزشكی وجود سه شرط الزامی است:

1- کادر درمانی وظیفه درمان یا مراقبت بیمار را به عهده داشته باشد.

2- در انجام این وظیفه تخطی شده باشد. (ترك فعل (انجام ندادن کاری) یا انجام فعل ممنوعه)

3- تخطی از این وظیفه موجب آسیب جسمی یا روانی به بیمار شده باشد.

تامین دلیل در شکایت علیه پزشک به چه شکل صورت می‌گیرد؟

این بیمار یا وکیل بیمار است که باید با ارایه مدارك محكم، تحقق این سه شرط را اثبات نماید و اگر بیمار نتواند وجود این سه شرط را در کنار هم اثبات کند؛ نباید بتواند کادر درمانی را متهم به قصور پزشكی کند.

البته متأسفانه در وضعیت فعلی رسیدگی به شكایات پزشكی و در طی طرح شكایت از کادر درمانی، کادر درمانی به صورت جدّی درگیر پرونده مذکور خواهند شد و باید در اثبات بی‌گناهی خود بكوشند.

این در حالی است که در ماده 197 قانون مدنی نیز صراحتاً به این امر اشاره شده است که: اصل بر برائت (بی‌گناهی) است.

بنابراین اگر کسی مدعی حق یا دینی (طلب) بر دیگری باشد باید آن را اثبات کند.

تعهد پزشک به وسیله

در نوعی تقسیم‌بندی، تعهدات به تعهد به وسیله و تعهد به نتیجه تقسیم می‌شوند؛ منظور از تعهد به نتیجه این است که فردی تحقق نتیجه را تعهد می‌کند مانند رنگ کاری که تعهد می‌کند خانه را ظرف یک هفته به صورت کامل رنگ کند.

تعهد به وسیله به این معنی است که فرد تعهد می‌کند تمام سعی و تلاش خود را به عمل آورد اما تحقق و به دست آمدن نتیجه را تعهد نمی‌کند مانند تعهد پزشک و وکیل.

تقریباً در تمامی سیستم‌های قضایی دنیا، تعهد پزشک و کادر درمان نسبت به درمانِ بیماران از مصادیق تعهد به وسیله است.

در صورت اثبات تقصیر (کوتاهی) کادر درمانی، مسیولیت ایشان تحقق می‌یابد، طبق قواعد حقوقی، بیمار یا اولیای او باید تقصیر کادر درمانی را ثابت کنند تا درمانگران ضامن خسارت شوند.

یعنی تا قصور کادر درمانی توسط بیمار یا اولیای وی به اثبات نرسد ایشان ضامن نخواهند بود.

کمیسیون‌های پزشکی در ایران

در چنین حالتی در امر شكایات پزشكی، قانوناً کادر درمانی نباید وظیفه و مسئولیتی برای اثبات بی‌گناهی خود داشته باشد.

بلكه این بیمار و اولیای وی هستند که باید تقصیر پزشک یا کادر درمانی را اثبات نمایند.

ولی عمال و حداقل تا مرحله رسیدگی و اظهار نظر کارشناسی در کمیسیون‌های پزشكی می‌بینیم که کادر درمانی تا حدود زیادی مسئول اثبات بیگناهی خود  است و باید در کمیسیون‌های پزشكی از خود دفاع نمایند.

مسلماً عدم حضور ایشان در این کمیسیون‌ها و یا عدم پاسخ به سوالات طرح شده از جانب کمیسیون می‌تواند باعث محكومیت ایشان گردد.

قصور یا عارضه؟

لازم به ذکر است بسیاری از این زیان‌های منجر به شكایت، جزء عوارض شناخته شده درمان است و نه ناشی از قصور پزشک یا کادر درمانی.

درمان استاندارد

نكته بسیار مهم دیگری که باید به آن اشاره نمود این است که تمامی بیماران حق دارند از پزشک معالج و سایر کادر درمانی خود انتظار یک درمان استاندارد را داشته باشند.

تعریف درمان استاندارد به سطحی از درمان گفته می‌شود که از پزشكانی با همان میزان از تخصص و تجربه که از لحاظ علمی و آموزشی شرایط مشابهی دارند قابل انتظار است.

ولی این امر به این معنی نمی‌باشد که پزشكان و کادر درمانی باید نتیجه درمانی رضایت بخش و قطعی را برای بیماران تضمین نمایند.

عدم نتیجه گیری مطلوب در درمان

دخالت عوامل متعدد از جمله عوامل فیزیولوژیک و پاتولوژیک می‌توانند در نتیجه نهایی درمان بیمار اختلال ایجاد نماید. بنابراین، عدم نتیجه‌گیری مطلوب در درمان یک بیمار ضرورتاً به معنی قصور کادر درمانی نیست.

تقسیم بندی انواع قصور

به طور کلی می‌توان قصور پزشكی را به چهار نوع کلی تقسیم نمود که این چهار نوع عبارتند از:

1-بی مبالاتی

2-بی احتیاطی

3-عدم مهارت

4-عدم رعایت نظامات دولتی

تقصیر اعم از بی احتیاطی و بی مبالاتی است.

مسامحه، غفلت، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی و مانند آنها، حسب مورد، از مصادیق بی احتیاطی یا بی مبالاتی محسوب می‌شود. (قانون مجازات اسلامی مصوب 1392)

بررسی انواع قصور از دید پزشکی

1-بی مبالاتی

بی مبالاتی عبارت است از عدم انجام کارِ لازم؛ یعنی کاری که باید انجام می شده ولی به دلیل غفلت و بی توجهی انجام نشده است.

مثال:

1- عدم انجام مشاوره‌های ضروری قبل از عمل یا عدم توجه به نتایج آنها

2- عدم مراقبت لازم از بیمار جراحی شده تا هوشیاری کافی

3- عدم ارسال نمونه‌های لازم به پاتولوژی

4- عدم انجام پیگیری و مراقبتهای الزم بعد از جراحی

5- عدم توصیه‌های الزم به بیمار در زمان ترخیص

2-بی احتیاطی

عبارت است از انجام فعلی که در اثر سهل انگاری، منجر به بروز عارضه‌ای در بیمار می‌شود؛ به بیان دیگر بی‌احتیاطی عبارت است از انجام کاری که نباید انجام شود که این امر می‌تواند ناشی از عدم توجه کافی، اشتباه و یا زیاده روی باشد.

مثال:

قطع عصب یا عروق در جراحی

بستن اشتباهی حالب در حین هیسترکتومی

اعزام بیمار به سایر بخش‌ها یا مراکز خارج از بیمارستان بدون همراهی کادر مجرب و مجهز ماندن گاز و… در شكم بیمار به دنبال عمل جراحی

3-عدم مهارت

سومین نوع قصورپزشكی، عدم مهارت است که شامل مواردی می‌باشد که پزشک و سایر کادر درمانی تبحّر علمی و فنی لازم برای انجام آن کاربخصوص را نداشته و از تخصص لازم یا تجربه کافی یا احاطه علمی ضروری برای انجام اقدامات درمانی یا جراحی مورد نظر بهره مند نباشند.

به عبارت دیگر عدم مهارت ممكن است علمی یا عملی باشد.

برای مثال: می توان به عدم توانایی پزشک در کنترل خونریزی، بكارگیری تكنیک نادرست در جراحی و … اشاره نمود.

4-عدم رعایت نظامات دولتی

منظور از نظامات دولتی، نظامات خاص مربوط به صاحبان حرفه‌های پزشكی و رشته‌های وابسته است.

این نظاماتِ خاص شامل قوانین و آیین‌نامه‌های نظام پزشكی و دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی و بخشنامه‌های مراکز علمی و درمانی و هرگونه قانون، مصوبه، آئین‌نامه، بخشنامه و دستورالعمل‌هایی که از طرف قانونگذار یا مقامات صلاحیتدار در امور پزشكی وضع گردیده‌اند، می‌باشد که عمل نكردن به هر کدام از موارد مذکور را عدم رعایت نظامات دولتی می‌نامند.

مثال‌هایی از عدم رعایت نظامات دولتی

الف- عدم پذیرش بیماران اورژانسی

ب- تجویز داروهای ممنوعه

پ- افشای اسرار بیماران (به جز در مواردی که به موجب قانون کادر درمان موظف به افشاء راز بیمار باشد)

ت- تحمیل مخارج غیر ضروری به بیمار

ث- ایجاد رعب و هراس در بیمار با تشریح غیر واقعی وخامت بیماری

ج- تبلیغات گمراه کننده درامر خدمات پزشكی

ح- ارجاع بیمار از بخش دولتی به خصوصی

شرایط عدم مجازات پزشک در قانون مجازات اسلامی

ماده 158 – علاوه بر موارد مذکور در مواد قبل، ارتكاب رفتاری که طبق قانون جرم محسوب می شود، در موارد زیر قابل مجازات نیست:

هر نوع عمل جراحی یا طبی مشروع که با رضایت شخص یا اولیاء یا سرپرستان یا نمایندگان قانونی وی و رعایت موازین فنی و علمی و نظامات دولتی انجام می‌شود. در موارد فوری أخذ رضایت ضروری نیست.

مفهوم اصول و موازین پزشکی

مبنای تشخیص رعایت یا عدم رعایت اصول و موازین علمی و فنّی در حرفه پزشكی، عُرف جامعه پزشكی (مبانی علمی مورد قبول جامعه پزشكی) است.

به عبارت دیگر آیا خدمات ارایه شده از مبانی علمی و مهارت‌های عملی مورد قبول پزشكان همان رشته تخصصی برخوردار بوده یا خیر؟

آیا حداقل استانداردهای ضروری در ارائه خدمات رعایت شده یا خیر؟

مبانی دعوی قصور پزشکی

مبنای دعوی قصور پزشكی این است که بیمار متعاقب کوتاهی در استاندارد مراقبت‌های پزشكی (تشخیصی و درمانی) ارائه شده آسیب ببیند، این مراقبت‌ها یا کافی نبوده و یا مطلوب نبوده است و اگر بیمار بتواند این کوتاهی در استاندارد مراقبت‌های درمانی را اثبات نماید، پزشک (کادر معالج) متضمن پرداخت خسارت مالی به بیمار خواهد بود.

مبنای تشخیص، عُرف جامعه پزشكی (مبانی علمی مورد قبول جامعه پزشكی) خواهد بود.

آیا نتایج حاصله در اثر تقصیر پزشک (کادر معالج) ایجاد شده؟

ماده 529 -در کلیه مواردی که تقصیر موجب ضمان مدنی یا کیفری است، دادگاه موظف است استناد نتیجه حاصله به تقصیر مرتكب را احراز نماید.

دامنه و گستردگی مسئولیت پزشکان

در برخی رشته‌های تخصصی نظیر رشته زنان و زایمان دامنه مسئولیت طبیب بالاتر از سایر رشته های تخصصی است چون در این رشته پزشک حداقل با دو نفر (مادر و جنین) مواجه است.

به علاوه، در مواردی که نوزاد آسیب می‌بیند ممكن است نقص عضوی‌های دایمی و مادام‌العمر باعث تحمیل خسارات هنگفت مادی و معنوی به خانواده شود و در صورت احراز قصور پزشكی غرامت معادل چندین دیه بر عهده کادر معالج قرار گیرد.

بروز موارد مشابهی از شكایات در مشاوره‌های ژنتیک برای باروری و نیز بررسی‌های غربالگری مراحل ابتدایی بارداری نیز قابل تصور است.

علل شایع قصور پزشکی

شایع‌ترین موارد بالینی که موجب شكایت می‌شوند:

• ندادن توضیحات کافی به بیمار و خانواده یا بستگان او در مورد بیماری و پروسه درمانی و نتایج و عوارض محتمل و قابل انتظار (نگرفتن رضایت نامه آگاهانه)
• عدم موفقیت در به حداقل رسانیدن ریسک یا مقدار عوارض
• عدم مقابله صحیح با عارضه حاصله
• عدم توفیق در ارائه مراقبت‌های اورژانسی به موقع و صحیح
• عدم مستندسازی رکوردهای پزشكی
• عدم استفاده مناسب و به موقع از مشاوره‌های پزشكی
• عدم توانایی ایجاد هماهنگی در مراقبت‌های مورد نیاز بیمار
• استراتژی کاهش خطاهای پزشکی و پیشگیری از شکایات
• برقراری ارتباط مناسب با بیمار و خانواده همراهان وی، دادن اطلاعات واقعی به آنها، پرهیز از ایجاد انتظارات غیرممكن در بیمار و همراهان
• مرور دقیق اطلاعات بالینی شرح حال، معاینه فیزیكی، یافته‌های آزمایشگاهی، تصویر برداری و انتخاب مشاور و استفاده مناسب از مشاوره‌های پزشكی
• مستند سازی دقیق و کامل پرونده پزشكی
• استفاده از ظرفیت مشاوره متخصصان پزشكی قانونی بیمارستان‌ها

مجازات قصور پزشکی

مستفاد از مواد 158 و 495 تا 497 قانون مجازات اسلامی:

پزشک (کادر معالج) در صورت عدم رعایت موازین علمی و فنّی ضامن دیه است.

ماده 616 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات

در صورتی که قتل غیرعمد به واسطه بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا اقدام به امری که مرتکب در آن مهارت نداشته است یا به سبب عدم رعایت نظامات واقع شود مسبب به حبس از یک تا سه سال و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم محکوم خواهد شد مگر این که خطای محض باشد.

بیمه مسئولیت حرفه‌ای پزشکان

فقط پوشش ضمانت مالی (دیات)

محدویت زمانی (چهار ساله برای پزشکان و سه ساله برای پیراپزشکان) برای پوشش مسئولیت توسط بیمه

عدم اجباری بودن پذیرش بیمه‌نامه مسئولیت به عنوان وثیقه

مراجع ذی‌صلاح جهت رسيدگي به قصور پزشكی

به جرایم و تخلفات پزشکی در دو مرجع رسیدگی خواهد شد:

• مراجع قضايي، محاكم دادگستري
• مراجع انتظامي صنفي، سازمان نظام پزشكي

جرایم غيرقصور پزشکی مانند ورود غیرمجاز کالای پزشکی، ممكن است در صلاحيت دادگاه‌هاي انقلاب قرار گيرد ولي قصور پزشكي در صلاحیت دادسراها و دادگاه‌هاي عمومي است كه در برخي شهرستان‌ها شعب ويژه‌اي از آنها تحت عنوان شعبه رسيدگي به جرایم پزشكي و دارويي تاسيس شده است.

خدمات موسسه حقوقی مهر پارسیان:

وکیل متخصص جرایم پزشکی، وکیل قصور پزشکی و نحوه رسیدگی به شکایات

قبول وکالت در پرونده جرایم پزشکی

مشاوره تلفنی و حضوری با وکیل پایه یک دادگستری

مشاوره آنلاین با وکیل پایه یک دادگستری، توسط وکلای متخصص امکان‌پذیر است.

تنظیم لایحه دفاعیه در مرحله تجدیدنظر و اعاده دادرسی.

اعمال ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری.

جهت هماهنگی با موسسه حقوقی مهر پارسیان، با مدیریت دکتر محمدرضا مهری، وکیل پایه یک دادگستری،و قاضی سابق دادگستری، تماس بگیرید.

مجازات پزشک متخلف چیست؟

براساس نوع تخلف انجام داده ممکن است توبیخ و ثبت در پرونده نظام پزشکی، محرومیت از شغل، پرداخت دیه و خسارت و… خواهد بود.

برای شکایت از پزشک به چه مرجعی باید مراجعه کنیم؟

برای شکایت از پزشک هم می‌توان به مراجع قضایی مانند دادسرا و هم مراجع صنفی مانند سازمان نظام پزشکی مراجعه نمود.

 

شماره تلفن دفتر وکیل قصور پزشکی

021-88663925  

021-88663926

021-88663927

021-88663628

021-88799562

021-88795408

021-88796143

شماره همراه وکیل قصور پزشکی و جرایم پزشکی

09120067661

09120067662

09120067663

09120067664

09120067665

09120067669

تماس آنلاین در تمامی ساعات شبانه روز با دفتر حقوقی محمدرضا مهری از طریق شماره موبایل های اعلامی امکان‌پذیر است.

گروه وکلای رسمی مهر پارسیان