تحصیل نوشته یا سند بر ضرر افراد غیر رشید

با موضوع تحصیل نوشته یا سند بر ضرر افراد غیر رشید همراهتان هستیم.

افراد غیررشید به اشخاصی گفته می‌شود که یا هنوز به سن بلوغ و قانونی برای انجام برخی اعمال نرسیده‌اند مثل کودکان، یا بالغ شده‌اند و به سن قانونی رسیده‌اند اما پس از سن قانونی و بلوغ یا مجنون (دیوانه) شده‌اند یا سفیه شوند، یعنی تصرفات آن‌ها در اموالشان عقلایی نیست.

در این مقاله به بررسی موضوعی که در آن شخصی، هر نوع نوشته یا سندی را به ضرر افراد گفته شده، مانند مجنون و سفیه و کودک به دست آورده و از آن سوء استفاده می‌کند و نوعی جرم می‌باشد، خواهیم پرداخت.

بر اساس قانون، هر کس با استفاده از ضعف نفس شخصی یا هوا و هوس او یا نیت شخصی، افراد غیر رشید (افرادی که هنوز بالغ نشده‌اند یا بالغ شده‌اند اما عقل و معاش خود را از دست داده‌اند و شامل مجنون و سفیه می‌باشند) به ضرر او نوشته یا سندی اعم از تجاری ‌یا غیر تجاری از قبیل برات، سفته، چک، حواله، قبض و مفاصا حساب (تسویه حساب) و یا هرگونه نوشته‌ای که موجب الزام غیررشید یا برائت‌ذمه (از بین رفتن تعهد) گیرنده سند یا هر شخص ‌دیگر می‌شود به هر نحو تحصیل نماید علاوه بر جبران خسارت مالی به حبس از شش ماه تا دو سال و از یک میلیون تا ده میلیون ریال جزای نقدی‌محکوم می‌شود.

دادخواست لغو حضانت

اگر انجام دهنده چنین جرمی، بر شخص غیررشید، ولایت (سرپرستی) یا وصایت (وصی باشد) یا قیمومیت (نگهداری و قیم بودن) بر آن شخص داشته باشد، مجازات وی علاوه بر جبران خسارات مالی از سه تا هفت سال ‌حبس خواهد بود.

با توجه به قسمت اول ماده ضعف نفس شخصی مطلق است و شامل همه اشخاص رشید و غیر رشید می‌شود، بنابراین دامنه این ماده بسیار گسترده است و آن را به صورت غیر قابل قبولی توسعه می‌دهد.

دفاع قانون‌گذار از اشخاص معمولی و رشیدی که در نتیجه هوا وهوس خود به دیگران نوشته یا سند می‌دهند معقول نیست.

بخش انتهایی ماده که به دارندگان ولایت (ولی یا سرپرست)، وصایت (وصی) یا قیمومیت (قیم و سرپرستی) اشاره کرده است می‌تواند قرینه‌ای بر این باشد که  هدف قانون‌گذار حمایت از افراد غیر رشید است.
بنابراین تحصیل نوشته یا سند بر ضرر افراد غیر رشید، اگر توسط نزدیکان این افراد یعنی پدر یا سرپرست قانونی آن‌ها نیز انجام بگیرد قابل پیگیری و مجازات است.

افراد موضوع ماده ۵۹۶ قانون مجازات اسلامی تعزیرات

این افراد در گروه افراد ناتوان قرار دارند، قانون‌گذار سایر افراد جامعه را در مقابل آنان امین فرض کرده است. بنابراین هر شخصی که از این رابطه امانی سوءاستفاده کند، عملش جرم بوده و براساس ماده فوق مجازات خواهد شد.

آنان در تقویت نظر خود به سابقه قانون‌گذاری این ماده اشاره می‌کنند، زیرا ماده ۲۳۹ قانون مجازات عمومی سال ۱۳۰۴ برگرفته از قانون مجازات فرانسه و همچنین ماده ۱۱۷ قانون تعزیرات ۱۳۶۲ به تبعیت از قانون سال ۱۳۰۴، این جرم را در باب خيانت در امانت آورد تا عنوان نماید که افراد جامعه باید نسبت به اشخاص محجور (غیررشید) رعايت امانت و حفظ حقوق آنان را نمايند.

این‌که در قانون مجازات اسلامی تعزیرات سال ۱۳۷۵، ماده ۵۹۶ آن در فصل يازدهم ارتشاء و ربا و كلاهبرداري بيان گرديد، به دلیل اهميت موضوع است و این باعث تغییر ماهیت و واقعیت جرم نیست. بنابراین اين جرم به عنوان صورت خاص خيانت در امانت است. برمبنای این نظر، عمل مرتکب موضوع سوال مشمول ماده فوق خواهدبود.

وکیل کیفری خیابان ولیعصر

با توجه به عنصر قانونی (یعنی رفتار به موجب قانون جرم شناخته شود) جرم خیانت در امانت به شرح ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی تعزیرات ۱۳۷۵ و عبارت «…به کسی داده شود…» در این ماده، تحقق خیانت در امانت مشروط به وجود فعل سپردن است و سپردن از سوی مالک یا متصرف قانونی، باید مبتنی بر اراده‌ آزاد و رضایت کامل و بدون اغفال (فریب) و تهدید باشد.

 وقوع جرم خیانت در امانت مبتنی بر نقض و انکار رابطه امانی از سوی امین است، در حالی که در جرم موضوع ماده ۵۹۶ ق.مجازات اسلامی تعزیرات نیازی به وجود رابطه امانی میان مجرم و ضرردیده نیست و با توجه به عبارت «… به هر نحو تحصیل نماید…» الزاماً فعل سپردن، شرط تحقق آن نیست.

همچنین جرم خیانت در امانت از جرائم مقید به نتیجه است یعنی علاوه بر رفتار انجام شده نتیجه جرم یعنی ضرر رساندن نیز وجود داشته باشد ولی جرم موضوع ماده ۵۹۶ قانون مجازات اسلامی تعزیرات مطلق است یعنی فقط انجام رفتار مجرمانه، جرم محسوب می‌شود و مهم نیست که نتیجه ارتکاب جرم یعنی ضرر رسیدن محقق شود، در نتیجه، انطباق کامل عمل مرتکب با ماده مزبور دارای اشکال قانونی است.
در ادامه مقاله، تحصیل نوشته یا سند بر ضرر افراد غیر رشید به برخی از حقوق کودکان نسبت به پدر و مادر می‌رسیم.

‏والدین نسبت به فرزندان خود از حقوق زیر برخوردارند و به تناسب این حقوق احتمال تحصیل نوشته وجود دارد.

حضانت: مطابق ماده ۱۱۶۸ قانون مدنی به معنای نگهداری جسمی و مواظبت بدنی از طفل است.

ملاقات طفل: هر یک از والدین طفل که طفل با وی زندگی نکند از حق ملاقات طفل برخوردار است (ماده ۱۱۷۴ قانون مدنی) این حق در ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده برای سایر بستگان مانند پدربزرگ و مادر بزرگ، عمع و عمو و خاله و دایی نیز به رسمیت شناخته شده است.

‏حق ولایت: حق ولایت قهری پدر و جد پدری بر فرزندان ( ماده ۱۱۸۰ قانون مدنی).  ‌
‏حق دریافت نفقه: فرزندان مکلف‌اند در صورت نیاز به پدر و مادر نفقه ایشان را بپردازند. ( مواد ۱۱۹۶ و ۱۲۰۰ قانون مدنی)
حق ولایت پدر و جد پدری و نکاح دختر باکره

موارد سلب حضانت از مادر

‏درموارد زیر حتی در مدتی که حضانت با مادر است حضانت از او سلب (گرفته خواهد شد) می‌شود :

‏ابتلای مادر به جنون (دیوانه شدن مادر) (ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی)
البته باید توجه داشت که : سفیه بودن موجب سلب حضانت (سرپرستی) نیست .

‏ازدواج مادر؛ ( ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی) البته در این خصوص باید به استثنائات زیر توجه داشت که درست است که اگر مادر با مرد دیگری ازدواج کند حضانت از او گرفته خواهد شد، اما اگر پدر طفل قبلا فوت کرده باشد ،در صورت ازدواج مادر، حضانت از مادر سلب می‌شود.

جرم سوء استفاده از ضعف نفس اشخاص

اگر مادر ازدواج کند، حضانت از مادر سلب می‌شود، اما اگر پدر طفل مبتلا به جنون (دیوانگی) شده باشد یا به دلایلی مانند فساد اخلاقی، الکلی بودن اعتیاد به مواد مخدر، سوء رفتار ضرب و جرح طفل و…… صلاحیت نگهداری طفل را نداشته باشد، حضانت از مادر سلب نمی‌شود.

‏ برخلاف مادر ازدواج موجب سلب حضانت از اوست، ‏ازدواج پدر موجب سلب حضانت از او نیست.

در معرض خطر قرار گرفتن صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل به واسطه حضور نزد مادر، بنا بر مواردی که در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی ذکر شده است. ‏البته موارد مذکور در این ماده مثال می‌باشند.

‏ موارد سلب حضانت از پدر 

‏در موارد زیر حتی در مدتی که حضانت (سرپرستی) با پدر است، حضانت (سرپرستی) از او سلب می‌شود :

‏ابتلای پدر به جنون (وحدت ملاک با ماده ۱۱۷۰ قانون مدنی) البته باید توجه داشت که:‏ سفیه بودن موجب سلب حضانت است. ‏اگر پدر سفیه باشد. حضانت (سرپرستی) طفل از او گرفته می‌شود ،اما ولایت قهری از بین نمی‌رود و ولایت و سرپرستی با جدپدری خواهد بود و اگر آن کودک، جد پدری (پدربزرگ) نیز نداشته باشد برای او قیم تعیین می‌شود.

در معرض خطر قرار گرفتن صحت جسمانی یا تربیت اخلاقی کودک از حضور نزد پدر بنا بر مواردی که در ماده ۱۱۷۳ قانون مدنی ذکر شده است. البته موارد گفته شده در این ماده به عنوان مثال بیان شده است.

‏در صورت فوت پدر یا مادر در مدتی که حضانت (سرپرستی) با اوست ،تکلیف حضانت چیست؟

‏در این خصوص،که غالبا حضانت برای طرف دیگری وجود خواهد داشت و بدین ترتیب که :

.در صورت فوت یکی از والدین، حضانت (سرپرستی) به طرف دیگر منتقل می‌شود .برای مثال، اگر پدری فوت کند و پدربزرگ کودک در قید حیات باشد، گرچه ولایت قهری همچنان با جدپدری است، اما حضانت (سرپرستی) به مادر می‌رسد.( ماده ۱۱۷۱ قانون مدنی )

‏ .اگر پدر کودک فوت کند و مادر طفل (کودک) که ازدواج کرده باشد، باز هم حضانت (سرپرستی) طفل به مادر آن طفل می‌رسد و فقط ولایت قهری برای جد پدری (پدربزرگ) است؛ بنابراین در این فرض که پدر طفل فوت کرده، ازدواج مادر مانع حضانت او نیست.

مطابق قانون کاهش مجازات اسلامی، جرم تحصیل نوشته یا سند بر ضرر افراد غیر رشید، یک جرم خصوصی و قابل گذشت است.

بنابراین مجازات آن اخیرا نصف شده است (در سال 1399) یعنی مجازات حبس آن یک و نیم ماه الی سه سال و نیم حبس است.

1. با تأمل به این ماده عنصر مادی جرم به دست آوردن سند یا نوشته از شخصی غیر رشید یا شخصی است که در اثر ضعف نفس یا هوی و هوس قرارگرفته است که موجب ملزم شدن یا برائت‌ذمه (از بین رفتن تعهد) گیرنده یا دیگری می‌شود.
2. به دست آوردن سند یا نوشته در قالب فعل انجام شدنی قابل تحقق است.
3. در مورد افراد غیر رشید فقط سوء استفاده از حوائج شخصی آنان مشمول این ماده می‌شود.

وکیل جعل در مشهد

از لحاظ قصد و انگیزه اشخاص به انجام این جرم، علاوه بر سوء نیت ، قصد ضرر رساندن به دیگری نیز سوء نیت و شرط مهم و اساسی محسوب می‌شود بنابراین اگر شخص مرتکب با آگاهی از ضعف نفس یا هوی و هوس یا حوایج شخصی مجنی‌علیه (کسی که بر او جنایت شده یا زیان دیده است) و با قصد ضرر رساندن، مرتکب این فعل شود، مجرم است.

البته از دیدگاه نگارنده این مقاله، صرف امکان ضرر، در فعل مرتکب، برای مجرم بودن کفایت می‌کند هر چند ضرری به وجود نیامده باشد .

این جرم شامل افراد رشید هم می‌شود (رشید کسی است که تصرفات او در اموال و حقوق مالی خود عقلایی نباشد ” ماده 1208 قانون مدنی” البته با عنایت به قانون مدنی منظور از افراد غیر رشید (علاوه بر اینکه شامل افراد زیر هیجده سال است شامل افراد صغیر و مجنون نیز می شود)

آیا (جرم سوء استفاده از ضعف جسمانی و….) جرم کلاهبرداری است یا جرم خیانت در امانت؟

برای تفاوت جرم سوء استفاده از ضعف جسمانی با جرم خیانت در امانت شایسته است به متن ماده 1 قانون تشدید مجازات مرتکبین و اختلاس و کلاهبرداری مصوب 15/9/1367 توجه داشت:

اما در جرم خیانت در امانت، موضوع امانت ( امانی بودن و سپردن) مطرح است  به عبارت بهتر خیانت در امانت آن است که که شخصی نسبت به مال یا چیزی امین بوده و از امانت خود سوء استفاده نماید و آن مال یا چیز را به ضرر صاحب آن تصاحب یا تلف یا استعمال یا مفقود (گم) نماید، در حالی که در کلاهبرداری، اموال یا اشیای دیگران از راه حیله و تقلب به دست می‌آید و مال برده اغفال می‌شود (فریب خورده) اما در خیانت در امانت حیله و تقلب مطرح نیست بلکه رابطه امانی، میان افراد برقرار بوده است، مد نظر قانونگذار است.

لغو حضانت

علاوه بر این بردن مال دیگری نیز از شرایط تحقق جرم کلاهبرداری است. در حالی که سند برائت ذمه (از بین رفتن دین) معمولا بردن مال محسوب نمی‌شود اما در مورد فرد ضعیف النفس و هوس باز قانون تعریف خاصی بیان نکرده است و اصولاً به اشخاصی گفته می‌شود که:

هوی و هوس بر عقل و اراده ایشان غلبه پیدا کرده و تصمیمات غیر منطقی می‌گیرند مانند زنی با عشوه و دلبری مردی را تحریک کند، در حالی که مرد تحت تاثیر هوی و هوس او قرار گیرد و زن در این شرایط  یک فقره چک از او می گیرد (البته اثبات و تشخیص دراین حالت با دادگاه است)
تحصیل نوشته یا سند بر ضرر افراد غیر رشید

معرفی بهترین وکیل پرونده کلاهبرداری در تهران

تحصیل نوشته یا سند بر ضرر افراد غیر رشید