توقیف اموال در چک برگشتی

در مقاله توقیف اموال در چک برگشتی به بررسی ماهیت و نحوه توقیف اموال درخصوص چک­ های برگشت ­خورده خواهیم پرداخت.

قانونگذار برای نظم بخشیدن به روابط تجاری میان افراد، ضمانت اجرای توقیف اموال را بابت چکی که گواهی عدم پرداخت آن صادر شده در نظر گرفته است و از آنجا که چک وسیله پرداخت فوری محسوب می­گردد و جایگزین مناسبی به ­جای پول است و همچنین اشخاصی که قادر به تأمین پول در زمان معامله نمی‌باشند، پرداخت پول را به وسیله این سند تجاری تأمین می ­کنند.

یکی از اسناد مهم و رایج تجارتی، چک است و وقتی­ که صاحب دسته چک، یک برگ از آن را به صورت قانونی صادر و آن را به شخص دیگری می­­ دهد، به­ واسطه صدور چک و درج مبلغ و نوشتن تاریخ وصول چک به نوعی متعهد می­ گردد که مبلغ درج شده در چک را به موقع و در زمان سررسید پرداخت نماید.

در این مورد تفاوتی ندارد که تاریخ سررسید حال یا مؤجل و مربوط به آینده باشد در هر صورت صاحب چک بایستی مبلغ درج شده در چک را در تاریخ سررسید بر روی چک پرداخت نماید و باید محال­ علیه را از مبلغ مورد نظر تأمین نماید، در اینجا منظور از محال­ علیه، بانکی می­ باشد که شخص در آن حساب جاری دارد.

شخص دارنده چک در زمان سررسید می‌تواند به آنجا رجوع نماید و اگر بطور کلی هر وقت فردی که دارای چک است به بانک برود و در حساب فرد صادر کننده و صاحب چک آن مقدار مبلغ درج شده نباشد، شخص دارنده چک می­ تواند از بانک محال­ علیه تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت چک و دریافت آن گوهی را نماید، به ­تعبیر دیگر دارنده چک با ارائه این سند به بانک طلب خود را وصول خواهد کرد، در برخی موارد مشاهده می­ شود که افراد بدون داشتن پشتوانه مالی اقدام به صدور چک می­کنند، دارنده چک پس از مراجعه به بانک با حساب خالی مواجه می­ شود. در این صورت دارنده می­ تواند از طرق مختلف برای وصول وجه چک و توقیف اموال چک برگشتی اقدام نماید.

به همین جهت شخص دارنده چک می‌تواند درصورتی که چک حال باشد و یا زمانی که تاریخ چک موجل است، با سر رسید تاریخ، وصول آن را بخواهد و اگر با مراجعه به بانک، به دلیل عدم وجود محل یا پول در حساب صادرکننده چک، با عدم پرداخت آن مواجه شود، می‌تواند باتوجه به گواهی عدم پرداخت، نسبت به توقیف اموال در چک برگشتی، اقدام کند و معادل مبلغ چک را با توقیف اموال صادرکننده چک، وصول نماید.

چک

چک نوشته­ ای است که به موجب آن صادرکننده، وجوهی را که در نزد طرف مقابل (محال­ علیه) دارد به صورت کلی یا جزئی مسترد یا به دیگری واگذار می­شود، در هنگام تنظیم چک، می­بایست محل و تاریخ صدور چک به صورت کامل خوانا نوشته شود و به امضای صادرکننده چک برسد.

گواهی عدم پرداخت چک

درصورتی که موجودی حساب صادرکننده چک نزد بانک کمتر از مبلغ چک باشد به تقاضای دارنده چک بانک مکلف است مبلغ موجودی در حساب را به دارنده چک بپردازد و دارنده چک با قید مبلغ دریافت شده در پشت چک و تسلیم آن به بانک گواهینامه مشتمل بر مشخصات چک و مبلغی که پرداخت شد از بانک دریافت می­ نماید. چک مزبور نسبت به مبلغی که پرداخت نگردیده بی­ محل محسوب و گواهینامه بانک در این مورد برای دارنده چک، جانشین اصل چک خواهد بود و همچنین بانک مکلف است نسخه دوم گواهی عدم پرداخت به­ عنوان اعلامیه جهت اطلاع صاحب حساب، برای او ارسال نماید. گواهینامه بانکی عدم پرداخت درخصوص مبلغی که پرداخت نگردیده جانشین اصل چک می­ شود و بانک­ ها مکلفند به هنگام صدور گواهینامه عدم پرداخت، درصورتی که چک به نمایندگی صادر شده باشد، مشخصات نماینده را نیز در گواهینامه مذکور درج نمایند.

موارد تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت چک

در موارد ذیل دارنده چک می­ تواند با ارائه چک به بانک تقاضای صدور گواهی عدم پرداخت نماید که به شرح ذیل عبارتند از؛

• کسر موجودی، یعنی زمان ارائه چک به بانک در حساب صادرکننده به میزان وجه چک موجودی نباشد،
• حساب جاری صادر کننده چک از طرف مراجع ذی­ صلاح و یا مراجع قضایی مسدود شده باشد،
• واحدهای بانک بنا به دلایلی نظیر گشایش اعتبارات اسنادی، ضمانتنامه ضبط شده و یا بدهکار بودن مشتری به بانک مانده حساب ­جاری مشتری را مسدود نموده باشند،

نکته: شعب بانک ­ها می­توانند تا 48 ساعت حساب­ جاری را مسدود نمایند و پس از 48 ساعت باید تعیین تکلیف شود.

• عدم مطابقت امضاء‌ صادرکننده طبق نمونه امضاء موجود در بانک،

نکته: طبق «قانون صدور چک» صاحب حساب حق ندارد، چک را به ­نحوی تنظیم نماید که در بانک قابل پرداخت نباشد.

• تقدم تاریخ چک، یعنی بانک­ ها ملزم به پرداخت چک­ های وعده ­دار نیستند، در صورت تقاضای دارنده چک موظف هستند به همان دلیل گواهی عدم پرداخت صادر نمایند،
• مخدوش بودن متن چک اگر در ظهر چک صحت آن توسط صادرکننده تائید نشده باشد،
• مغایر بودن مبلغ عددی و حروفی چک،

نکته: اگر دارنده چک مبلغ کمتر را طلب نماید، اگر وجه آن در حساب صادرکننده چک موجود باشد و سایر شرایط نیز رعایت گردد مبلغ کمتر قابل پرداخت است.

• بسته بودن حساب­ جاری مشتری به ­دلیل صدور چک بلامحل که منجر به­ صدور کیفر خواست شده باشد،
• بسته شدن حساب جاری به دلیل دیگر حتی به تقاضای مشتری.

دریافت گواهی عدم پرداخت

دریافت گواهی عدم پرداخت چک این امکان را به دارنده چک برگشت خورده می­دهد که با تنظیم دادخواست و ضمیمه کردن گواهی عدم پرداخت چک به محاکم قضایی اعم از دادگاه حقوقی و یا شورای حل اختلاف رفته و شکایت خود را مطرح نماید، بعد از آن دارنده چک می‌تواند به استناد گواهی عدم پرداخت چک درخواست توقیف اموال شخص صاحب چک را از مراجع ذی­ صلاح قانونی بخواهد که حال شخص دارنده چک می­ تواند شخص صاحب چک را مجبور به پرداخت مبلغ چک برگشت خورده نماید. یا معادل مبلغ چک از اموال شخص صاحب چک توقیف نماید و آن را برای رسیدن به حق خود مورد مزایده قرار دهد و طلب خود را وصول نماید.

مراحل قانونی و قضایی برای توقیف اموال در چک برگشت­ خورده

با صدور قانونی چک توسط صادرکننده آن، تعهد صادرکننده، به انتقال مبلغ مندرج در چک، ایجاد می‌شود که در هر صورت، تاریخ وصول آن چه حال و به روز و چه دارای سر رسید باشد و چه اینکه تاریخ آن مؤجل باشد، باید در تاریخ موعود آن را تأدیه و پرداخت کند و محل چک را در حساب بانکی که شخص دارنده چک، حق مراجعه به آن را برای وصول چک دارد، تأمین نماید. هرگاه شخص دارنده چک، به بانک مراجعه نماید و چک را کارسازی نماید، بانک اقدامات لازم را انجام می‌دهد و اگر در حساب شخص صادرکننده به مقدار مبلغ مندرج در چک پول نباشد، می‌تواند آن را به اصطلاح برگشت بزند و گواهی عدم پرداخت چک را از بانک دریافت کند.

وصول چک و توقیف اموال از طریق اجراییه مستقیم

از نوآوری ­های قانون اصلاح صدور چک است و قبل از این قانون لازم بود فرد از طریق تقدیم دادخواست به دادگاه حقوقی، وجه چک و توقیف اموال بدون پرداخت خسارت احتمالی را مطالبه کند، ولی اینک قانونگذار بهای زیادی به چک داده و مقرر نموده است که بدون رسیدگی دادگاه، برای چک، اجراییه صادر شود، یعنی بدون این که دادگاه وارد ماهیت رسیدگی شود، برای وصول وجه چک، توقیف اموال بدون پرداخت خسارت احتمالی از طریق درخواست تأمین خواسته انجام داد و آن هم درصورتی­ که در مهلت مقرر نسبت به واخواست یا همان اعتراض عدم پرداخت اقدام کرده و سپس وارد مرحله اجراء شود. که با صدور اجرائیه و پس از اخطار، بدهکار اگر پرداخت چک را انجام نداد می ­تواند نسبت به توقیف اموال وی اقدام نماید.

شرایط وصول چک از طریق اجراییه مستقیم

برای این که فرد از این امتیاز قانونی که به ­نوعی شاید بتوان گفت میانبری است، جهت تسهیل در اقدام ­های دارنده چک استفاده کند باید شرایط ذیل فراهم باشد که عبارتند از؛

• چک برای تضمین نباشد،
• چک مشروط نباشد،
• صادرکننده برای آن دستور عدم پرداخت نداده باشد،
• در گواهینامه عدم پرداخت کدرهگیری موجود باشد.

نکته: این اقدام علیه صادرکننده قابل انجام است و برای ضامن و ظهرنویس باید اقدام عادی تقدیم دادخواست را انجام داد.

مراجع ذی­ صلاح جهت توقیف اموال در چک برگشتی

باتوجه به فوری بودن پرداخت چک، قانون ضمانت اجراهای خاصی را برای پرداخت آن باتوجه عدم پرداخت در نظر گرفته است. این مراجع، هر کدام به نحوی قادر به توقیف اموال در چک برگشتی هستند و شامل موارد ذیل می­ باشد که عبارتند از؛

• مرجع صالح ثبتی

درصورتی که چک به هر دلیلی قابل مطالبه از طریق مرجع کیفری نبود، می­ توان با مراجعه به مراجع ثبتی و پرداخت مبلغی به­ عنوان هزینه اجراییه ثبت، اموالی را که به اسم صادرکننده، ثبت رسمی شده است، معرفی نموده و با توقیف آن اموال، وجه چک را از طریق مزایده و فروش مال توقیف شده و یا انتقال رسمی به دارنده چک وصول کند. البته توقیف اموال در چک برگشتی از طریق مرجع ثبتی درصورتی امکان‌پذیر است که گواهی عدم پرداخت چک، به دلیل عدم مطابقت دست خط و امضاء صادرکننده چک با امضاء و دست خط موجود در چک، صادر نشده باشد، به ­تعبیر دیگر مرجع ثبتی درصورتی دستور توقیف اموال صادر می‌کند که مطابقت امضاء چک با نمونه امضاء صادرکننده در بانک از طرف بانک گواهی شده باشد، دارنده چک می­ تواند جهت وصول وجه چک از اموال صادرکننده به اداره ثبت محلی که بانک طرف حساب صادرکننده چک در آن محل واقع است، مراجعه نماید و جهت صدور توقیف اموال می­بایست دارنده چک، اوراق زیر را به اداره ثبت محل تسلیم نماید؛

• اصل و فتوکپی مصدق چک و گواهی عدم پرداخت،
• تقاضانامه مخصوص صدور توقیف اموال.

نکته­ های مهم درباره صدور توقیف اموال از طریق مرجع ثبتی

1. اگر چکی از یکی از شعب بانک ­های ایرانی در خارج از کشور صادر گردیده باشد، جهت درخواست توقیف اموال، می­بایست به اجرای ثبت تهران مراجعه نمود.

2. درخواست توقیف اموال از دایره اجرای ثبت اسناد و املاک در مورد چک بلامحل، مقید به زمان معین نیست،

1. در اداره ثبت، تنها می­ توان جهت توقیف مبالغ وجه نوشته شده در چک، تقاضای صدور توقیف اموال نمود و دارنده چک هرگونه دعوایی نسبت به مطالبی که در متن چک به عنوان بابت… نوشته می ­شود، داشته باشد در اداره ثبت قابل رسیدگی نیست.
2. اگر عدم پرداخت وجه چک توسط بانک، به دلیل عدم مطابقت امضای زیر چک با امضای کسی که حق صدور چک را دارد و یا فقدان مهر در اشخاص حقوقی باشد، تقاضای توقیف اموال در مرجع ثبتی قابل رسیدگی نیست.
3. اگر دارنده چک برعلیه صادرکننده چک، اعلام جرم در دادگاه کیفری نموده باشد، این اقدام وی مانع درخواست صدور توقیف اموال برای وصول وجه چک از طریق اداره ثبت نخواهد بود، مگر اینکه مقام­ های قضایی در این باره دستوری صادر نموده باشند.
4. اگر چک به صورت وعده دار صادر شده باشد، توقیف اموال بعد از سررسید چک صادر خواهد شد.

مرجع صالح قضایی

مرجع قضائی خود به دو دسته مرجع قضائی حقوقی و کیفری به شرح ذیل تقسیم ­بندی می شوند؛

1.مرجع صالح دادگاه حقوقی

تقاضای صدور توقیف اموال از طریق مرجع صالح دادگاه حقوقی

تقاضای صدور توقیف اموال از طریق مرجع دادگاه حقوقی باتوجه به اطاله فرآیند رسیدگی، زمانی برای توقیف اموال در چک برگشتی استفاده می‌شود که توقیف اموال در چک برگشتی از طریق کیفری و یا ثبتی (به دلیل عدم مال به موجب سندرسمی) امکان‌پذیر نباشد، ولی با این وجود دارنده چک می‌تواند با واخواست چک، قبل از اقامه دعوا و تنظیم دادخواست مطالبه‌ وجه چک، ازطریق تأمین خواسته، هر مالی و یا پول نقدی که صادرکننده در حساب شخصی خود و یا هر طلبی که در نزد اشخاص ثالث دارد، توقیف کند و یا اگر مالی را بعد از تنظیم دادخواست و یا اظهارنامه، برای فرار از دین به شخص دیگری انتقال داده باشد، با ابطال انتقال، توقیف آن را انجام دهد.

ارکان تقاضای صدور توقیف اموال از طریق مرجع صالح دادگاه حقوقی

• چک سند و مدرکی بر وجود دین باشد،
• زمان وصول چک فرارسیده باشد (خواه زمان مندرج در آن فرا رسیده یا سپری شده باشد)،
• صدور گواهی عدم پرداخت چک توسط بانک (محال ­علیه)،
• عدم سقوط تعهد پرداخت چک از جانب صادرکننده چک.

موارد ممنوعیت تقاضای صدور توقیف اموال از طریق مرجع صالح دادگاه حقوقی

منظور مواردی به شرح ذیل است که، امکان طرح تقاضای صدور توقیف اموال از طریق مرجع صالح دادگاه حقوقی وجود نخواهد داشت، چون تعهد مالی از جانب صادرکننده چک صورت نگرفته است و او ملزم به پرکردن محل چک نیست و دارنده نیز دارای حق وصول نمی باشد، در نتیجه چک مذکور فاقد هرگونه ارزش و اعتبار قانونی است که عبارتند از؛

• اگر چک صادر شده جنبه تضمینی یا امانت داشته باشد،
• اگر از طریق غیرقانونی مانند؛ ربا، سرقت یا کلاهبرداری و… اخذ شده باشد.

مدارک لازم جهت طرح دعوای مطالبه وجه چک و تأمین خواسته برای توقیف اموال

• اصل چک،
• اصل اوراق هویتی (کارت ملی)،
• گواهی عدم وصول چک صادره از یکی از شعب بانک‌ ها،
• پرداخت هزینه مربوط به دادرسی،
• تسلیم درخواست تأمین خواسته قبل یا هم زمان با دادخواست مطالبه وجه چک، جهت صدور توقیف اموال ازطریق مرجع صالح دادگاه حقوقی به دفتر شورای حل اختلاف یا دادگاه صالح رسیدگی به دعوا. (در تهران و مراکز استان‌ ها ازطریق دفاتر خدمات قضایی در شهرستان‌ ها ازطریق مراجعه مستقیم به دفاتر دادگاه ‌های حقوقی)

مرجع صالح رسیدگی تقاضای صدور توقیف اموال از طریق مرجع صالح دادگاه حقوقی

طبق «قانون آیین­ دادرسی مدنی» و «قانون شوراهای حل اختلاف» باتوجه به مبلغ چک نیز دو نوع مرجع جهت رسیدگی به درخواست مطالبه وجه چک صالح هستند که به شرح ذیل عبارتند از؛

شورای حل اختلاف

در دعاوی مطالبه وجه چک‌ هایی با مبلغ کمتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.

دادگاه حقوقی عمومی

در دعاوی مطالبه وجه چک ‌هایی با مبلغ بیشتر از 20 میلیون تومان، صالح به رسیدگی است.

بنابراین دادگاه یا شورای حل اختلاف صالح رسیدگی به تقاضای توقیف اموال، دادگاه یا شورای حل اختلافی است صالح رسیدگی به اصل دعوای مطالبه وجه چک باتوجه به مبلغ چک است که محل وقوع عقد یا قرارداد یعنی محل صدور چک یا محل انجام تعهد یعنی محل استقرار بانک محال­علیه (صادرکننده چک) و یا محل اقامتگاه خوانده، در حوزه قضائی آن­ ها واقع شده باشد. پس درخصوص طرح دادخواست مطالبه وجه چک و به تبع آن درخواسته تأمین خواسته برای توقیف اموال صادرکننده خواهان می‌تواند به یکی از مراجع صالح ذیل مراجعه کند؛

• شورای حل اختلاف یا دادگاهی که محل صدور چک در حوزه قضائی آن قرار داشته باشد،
• شورای حل اختلاف یا دادگاهی که محل اقامت در حوزه قضائی آن قرار دادشته باشد،
• شورای حل اختلاف یا دادگاهی که محل انجام تعهد یعنی بانک صادرکننده گواهینامه عدم پرداخت در حوزه قضائی آن قرار داشته باشد.

نکته: رسیدگی به کلیه دعاوی حقوقی مربوط به چک در دادگاه یا شورای حل اختلاف تا خاتمه دادرسی، فوری و خارج نوبت به عمل خواهد آمد.

2.مرجع صالح دادگاه کیفری

تقاضای صدور توقیف اموال از طریق مرجع صالح دادگاه کیفری

درصورت صدور چک به تاریخ روز، دارنده چک به ­همراه گواهی عدم پرداخت، واخواست و ابطال تمبر، با مراجعه به اولین مرجع قضایی، یعنی مرجع کیفری و دادسرای واقع در محل بانکی که گواهی عدم پرداخت صادر کرده، می‌تواند به جهت عدم پرداخت چک، حکم جلب و یا احضار به دادسرا را بخواهد. درصورت عدم پرداخت چک به هر دلیل، چک بلامحل تلقی شده و جرم می‌باشد. باتوجه به قانون، در مواردی که شخص به دادسرا برای وصول چک دادخواست تنظیم می­کند، می‌تواند به منظور جلوگیری از فرار از پرداخت دین، ازطریق تأمین خواسته کیفری، معادل مبلغ چک و همچنین از بابت ورود ضرر و زیان، از اموال او توقیف کند.

ارکان تقاضای صدور توقیف اموال از طریق مرجع صالح دادگاه کیفری

توقیف اموال در چک برگشتی از طریق درخواست تأمین خواسته در مراجع کیفری، منوط به تحقق ارکان ذیل است که عبارتند از؛

• چک به تاریخ روز صادر شود و مؤجل نباشد،
• چک بابت امانت و یا ضمانت صادر نشده باشد،
• چک سفید امضا نباشد،
• 6 ماه از تاریخ صدور چک و یا گواهی عدم پرداخت نگذشته باشد،
• بعد از صدور گواهی عدم پرداخت، چک به شخص دیگری منتقل نشده باشد.

مدارک لازم جهت طرح شکایت مطالبه وجه چک و درخواست تأمین خواسته برای توقیف اموال از مرجع قضائی کیفری

درصورتی که چک صادر شده به روز و برای پرداخت در همان روز صادر گردیده باشد، شخص دارنده چک با به همراه داشتن مدارک مورد نیاز ذیل برای توقیف اموال در چک برگشتی باید به دادسرایی که در بانک صادرکننده گواهی عدم پرداخت در حوزه قضائی آن واقع شده، مراجعه نماید و شکایتی مبنی بر صدور حکم جلب، احضار و درخواست تأمین خواسته جهت توقیف اموال صادرکننده چک را تسلیم مرجع قضائی نماید، این مدارک عبارتند از؛

• اصل چک،
• اصل اوراق هویتی (کارت ملی)،
• گواهی عدم وصول چک صادره از یکی از شعب بانک‌­ ها،
• واخواست و ابطال تمبر،
• تسلیم شکایتی مبنی بر صدور حکم جلب، احضار و درخواست تأمین خواسته جهت توقیف اموال صادرکننده چک، به دادسرایی که در بانک صادرکننده گواهی عدم پرداخت در حوزه قضائی آن واقع شده، است.

موارد عدم تعقیب و مجازات کیفری صدور چک بلامحل (بی ­محل)

طبق قانون اگر یکی از موارد ذیل در موضوع چک وجود داشته باشد، دارنده چک نمی‌تواند درخواست تعقیب و مجازات کیفری صادرکننده را بخواهد و فقط می‌تواند از طریق مراجع قضایی حقوقی وجه چک و خسارات خود را مطالبه کند یا توقیف اموال و دارایی صادرکننده را بخواهد که این موارد عبارتند از؛

• چک بابت تضمین انجام تعهد یا تضمین انجام معامله صادر شده باشد،
• وصول چک منوط به تحقق شرطی شده باشد،
• چک مدت­ دار باشد،
• چک وعده‌ دار باشد یعنی تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در چک باشد،
• چک بدون تاریخ صادر شده باشد،
• چک سفید امضاء داده شده باشد،
• چک بابت معاملات نامشروع و یا ربا صادر شده باشد،
• اگر صادرکننده چک قبل از تاریخ شکایت کیفری وجه چک را به ­صورت­ نقدی، به­ دارنده آن پرداخت کند یا با موافقت شاکی خصوصی ترتیبی‌ برای پرداخت آن داده باشد یا اسباب پرداخت آن ­را در بانک محال­ علیه فراهم نماید،

نکته: در این مورد شخص صادرکننده موضوعیت ندارد و هر شخصی که پیش از شکایت کیفری، وجه چک را به ­صورت نقدی به ­دارنده آن بپردازد حق شکایت کیفری وی ساقط می شود.

• دارنده چک تا 6 ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول به بانک مربوطه مراجعه نکند و ظرف 6 ماه نیز از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت چک، شکایت خود را به دادسرای محل وقوع جرم ارائه ننماید.
• هرگاه بعد از شکایت کیفری شاکی چک را به دیگری انتقال دهد یا حقوق خود را نسبت به چک به هر نحو، به دیگری واگذار نماید تعقیب‌ کیفری موقوف خواهد شد.

تفاوت میان توقیف اموال ازطریق مراجع صالح ثبتی و قضائی

تفاوتی که در مورد توقیف اموال در چک برگشتی،از طریق مراجع کیفری و ثبتی با حقوقی وجود دارد، در این است که توقیف اموال در چک برگشتی،از طریق مراجع کیفری و ثبتی، فقط نسبت به صادرکننده امکان‌پذیر می باشد،در حالی که از طریق مراجع حقوقی هم می­ توان در صورت عدم استیفای طلب از صادرکننده، از سایر مسئولین چک، آن را مطالبه و وصول کرد.

نحوه دریافت مبلغ چک در صورت عدم امکان توقیف اموال در چک برگشت خورده

در صورتی که به هر دلیلی معادل مبلغ چک از اموال بدهکار قابل توقیف نباشد، طلبکار می‌تواند درخواست توقیف از حقوق شخص بدهکار، جلب و بازداشت او را داشته باشد و اگر اعسار بدهکار اثبات شود، دادگاه باتوجه به وضعیت معیشتی و درآمدی وی و همچنین وضعیت طلبکار، طلب چک را تقسیط می­کند.