جرایم رایانه‌ای و مصادیق آن
اختراع رایانه، علاوه بر اینکه امکان ارتکاب اعمال مجرمانه سنتی را تسهیل نموده است، امکان ارتکاب رفتارهای مجرمانه جدیدی را نیز به وجود آورده است که در این نوشته قصد داریم جرایم رایانه‌ای و مصادیق آن را توسط وکیل جرایم رایانه‌ای بررسی نماییم.
جرم رایانه ای چیست؟
جرم رایانه‌ای در متون قانونی تعریف‌نشده است و به تعیین مصادیق آن اکتفا شده است.
در جامع‌ترین سند بین‌المللی در این زمینه یعنی کنوانسیون جرایم سایبر 2001 بوداپست هم تعریفی از این جرایم به عمل نیامده است.
پس می‌توان جرایم رایانه‌ای را به دو دسته، جرایم رایانه‌ای سنتی (جرایمی هستند که همان شرایط قانونی را، دارند و استفاده از رایانه تغییری در ماهیت این جرایم به وجود نیاورده است) و جرایم رایانه‌ای مدرن (که رایانه جزئی از ماهیت این جرائم است و قبل از اختراع رایانه امکان ارتکاب آن متصور نبود و توسط قانون‌گذار جدیداً جرم انگاری شده است.) تقسیم نمود.
مجرم رایانه‌ای در محیط امن و در خفا با هزینه اندکی به ارتکاب این نوع جرائم می‌پردازد.
پیشگیری از ارتکاب این جرایم و احقاق حقوق بزه دیدگان این جرایم، نیازمند آگاه نمودن اشخاص مختلف توسط حقوقدانان و دخالت وکلای متخصص در دادرسی‌های این‌گونه جرایم است.
جرایم رایانه‌ای در قانون ایران چیست و مصادیق آن کدام است؟
در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات به جرایم رایانه‌ای پرداخته‌شده است.
جرایم رایانه‌ای با اشکال مختلفی صورت می‌پذیرد که عبارتند از: جرایم علیه شخصیت معنوی افراد، جرایم علیه اموال و همچنین علیه امنیت و آسایش عمومی.
مصادیق جرایم رایانه‌ای در قانون این‌گونه مقررشده است:
1. دسترسی غیرمجاز به داده‌های رایانه‌ای یا مخابراتی حفاظت‌شده
2. شنود غیرمجاز محتوای در حال انتقال ارتباطات غیرعمومی سامانه‌های رایانه‌ای، مخابراتی و امواج الکترومغناطیسی یا نوری
3. جاسوسی رایانه‌ای که خود شامل چند مورد است:
الف: دسترسی غیرمجاز به داده‌های سری در حال انتقال یا ذخیره‌شده.
ب: در دسترس قرار دادن غیرمجاز داده‌های سری در حال انتقال یا ذخیره‌شده.
د: نقض تدابیر امنیتی جهت دسترسی به داده‌های سری.
ه: بی‌احتیاطی، بی‌مبالاتی، عدم رعایت تدابیر امنیتی از سوی مأموران مسئول حفاظت داده‌ها که منجر به دسترسی اشخاص فاقد صلاحیت به داده‌های سری شود.
داده‌های سری، منظور داده‌هایی است که افشای آنها به امنیت کشور یا منابع ملی لطمه می‌زند.
4. جعل رایانه‌ای یا استفاده از داده‌های رایانه‌ای با علم به مجعول بودن آنها. (جعل رایانه‌ای هرگونه تغییر و تحریف یا متوقف سازی غیر مجاز، داده‌های رایانه‌ای است که به ایجاد داده‌های نامعتبر منتهی شود یا برای به کارگیری آنها به منزله داده‌های معتبر، در راستای هدف غیر قانونی.)
5. تخریب و اخلال در داده‌ها رایانه‌ای یا مخابراتی.
6. سرقت رایانه‌ای (موضوع جرم سرقت رایانه‌ای محدوده وسیع‌تر از سرقت سنتی دارد چرا که اطلاعات و داده‌هایی که جنبه مالی هم ندارند را نیز، در بر می‌گیرد) و کلاهبرداری رایانه‌ای.
7. انتشار، توزیع، معامله داده حاوی مطالب مستهجن یا تولید و نگهداری ان‌ها به‌قصد تجارت یا افساد. تحریک و ترغیب و تهدید و تطمیع افراد برای دستیابی به محتو یات مستهجن یا شیوه دستیابی به ان‌ها را تسهیل نمودن یا آموزش دادن. ترغیب، تهدید،دعوت یا فریب افراد به ارتکاب جرائم منافی عفت یا استعمال مواد مخدر یا روان‌گردان یا خودکشی یا انحرافات جنسی یا اعمال خشونت‌آمیز یا تسهیل و آموزش ان‌ها از طریق سامانه‌های رایانه‌ای مخابراتی. (این جرم را می توان جرم علیه عفت و اخلاق عمومی رایانه‌ای نامید.)
8. هتک حیثیت افراد با انتشار فیلم و صوت و عکس دیگری با علم به تغییر یا تحریف آنها.
9. انتشار صوت یا تصویر یا فیلم خصوصی یا خانوادگی افراد بدون رضایت ان‌ها به‌وسیله سامانه‌های رایانه‌ای یا در دسترس قرار دادن ان.
10. انتشار اکاذیب و یا نقل‌قول از اشخاص حقیقی و حقوقی برخلاف حقیقت به‌وسیله سامانه‌های رایانه‌ای مخابراتی با قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی.
مسئولیت کیفری شخص حقوقی در جرایم رایانه‌ای
در قانون امکان مسئولیت کیفری داشتن شخص حقوقی در جرایم رایانه‌ای و مصادیق آن پیش‌بینی‌شده است.
چنانچه که جرم به نام و در راستای منافع شخص حقوقی ارتکاب یابد؛ علاوه بر مقرر شدن سه تا شش برابر حداکثر جزای نقدی جرم ارتکابی، قانون مجازاتی را مخصوص شخص حقوقی، تعیین نموده است.
موضوع قابل توجه دیگر تعیین جزای نقدی یا تعطیلی موقت برای ارائه‌دهندگان خدمات دسترسی در صورت خودداری عمدی از فیلتر کردن محتوای مجرمانه یا بی‌مبالاتی در فراهم آوردن زمینه دسترسی به محتویات غیرقانونی داده‌ها.
تعیین مصادیق محتوای مجرمانه
کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه در محل دادستانی کل کشور تشکیل شده است.
وظایف این کمیته رسیدگی و تصمیم‌گیری نسبت به شکایات راجع به مصادیق فیلتر شده و تقدیم گزارش به روسای قوای سه‌گانه و شورای عالی امنیت ملی در خصوص روند فیلتر محتوای مجرمانه می‌باشد.
این کمیته با حضور وزارتخانه‌های اطلاعات، ارشاد، آموزش‌وپرورش، صداوسیما، ارتباطات و سازمان تبلیغات اسلامی تشکیل شد تا درباره فیلترینگ سایت‌ها تصمیم‌گیری کند.
اقدامات لازم برای طرح دعوای جرم رایانه‌ای
در ابتدا قبل از انجام هر امری بهتر است با وکیل متخصص جرایم رایانه‌ای مشورت نمایید.
سپس برای طرح دعوا و ثبت شکایت با به همراه داشتن مدارک به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا به وکیل جرایم رایانه‌ای جهت ثبت شکایت و طرح دعوا کیفری علیه متهم مراجعه نمایید.
توجه داشته باشید که برای ثبت شکایت باید سامانه ثنا جهت ثبت امضا فعال باشد.
پس از ثبت شکایت در سامانه ثنا پرونده تشکیل می‌شود و رسیدگی به جریان می‌افتد.
با توجه به حساسیت پرونده موضوع به پلیس فتا نیز ارجاع می‌شود، در صورتی که فرد یا افراد مظنون از سوی شاکی معرفی نشوند، گروه های تخصصی پلیس فتا، شناسایی این افراد و پیگیری آنها را برعهده دارند.
پیگیری این دعوا از طریق وکیل متخصص جرم رایانه‌ای مورد تاکید است، چرا که اگر ادعای جرم اثبات نشود، در حکم افترا خواهد بود و آثار سویی را برای شاکی در پی خواهد داشت.
خدمات موسسه حقوقی بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان
پیچیدگی‌های دادرسی جرم رایانه‌ای به دلیل وقوع آن در محیط مجازی و ماهیت خاص ادله اثبات آن موجب بروز مشکلاتی در دادرسی این‌گونه جرایم شده است.
پیش‌بینی دادسرای تخصصی برای این جرم توسط قانون‌گذار و دستگاه قضایی، لزوم دخالت وکیل مجرب را می‌طلبد.
مؤسسه حقوقی مهر پارسیان، با اتکا بر عنایات الهی و با اعتقاد بر حاکمیت قانون، اخلاق حرفه‌ای و احترام متقابل، با التزام به اصل صداقت و رعایت اصل محرمانگی، با بهره‌گیری از تخصّص، دانش و تجارب برترین و زبده‌ترین وکلای پایه یک دادگستری، قضات سابق دادگستری، کارشناسان ارشد و مشاورین حقوقی در دعاوی کلیه اشخاص اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، با تشکیل کارگروه‌های تخصّصی مبادرت به قبول و انجام وکالت در کلیه زمینه‌های حقوقی اعم از کیفری، تجاری، خانواده، حقوقی، ثبتی، اراضی و املاک، داوری در قراردادها، اختلافات و دعاوی داخلی و داوری تجاری بین‌المللی و غیره، به‌صورت کاملاً حرفه‌ای و تخصّصی می‌نماید.
بدون دیدگاه