جرایم پزشکی و تخلفات پزشکی

در مقاله جرایم پزشکی و تخلفات پزشکی به بررسی ماهیت، مصادیق و مرجع صالح رسیدگی به جرایم پزشکی در نظام حقوقی ایران خواهیم پرداخت.

از میان مشاغل گوناگون، امر پزشکی بسیار اهمیت دارد، زیرا با جان افراد درگیر است. بنابراین برای این‌ که جان افراد در امان باشد، یک ‌سری ساز و کار های قانونی برای پزشکان در نظر گرفته شده است و در اثر کوتاهی و سهل ­انگاری پزشکان افراد مختلفی متحمل آسیب‌ های فیزیکی یا روانی جبران ناپذیر می‌شوند یا فوت می‌کنند و البته گاهی درمان پزشک به صورت عمدی است. با این وجود براساس مقررات جنایات عمد و غیرعمد با این نوع از جرایم برخورد خواهد شد.

جرایم پزشکی

کلیه اقدام ­هایی است که درصورت ارتکاب آن‌ ها، قانونگذار طبق چهارچوب ‌هایی برای آن مجازات در نظر گرفته است و اگر این اقدام ­ها از عمد و از روی تقصیر باعث خسارت ‌های اساسی شوند، جرم‌انگاری می‌شوند.

موارد جرایم پزشکی

موارد جرایم پزشکی که درصورت ارتکاب آن می‌توان شکایت علیه پزشک را پیگیری کرد، به شرح ذیل عبارتند از؛

1. افشاء اسرار بیمار،
2. درمان بیمار در مطب خود یا درمانگاه به جای بیمارستان،
3. صدور گواهی خلاف واقع توسط پزشک،
4. جنایات پزشکی هنگام جراحی،
5. کلاهبرداری پزشکی،
6. عدم رعایت اجرای مقررات در جهت جلوگیری از شیوع بیماری ‌های واگیردار از سوی پزشک،
7. عدم رعایت اجرای مقررات فعالیت ‌های پزشکی، امور دارویی و آشامیدنی از سوی پزشک،
8. نوشتن نسخه­ ای که رمزی میان پزشک و داروخانه است.

افراد شاغل در حرفه ­های پزشکی

طبق آیین­نامه انتظامی رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه­ ای شاغلین حرفه ­های پزشکی و وابسته در سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران حرفه ‌های وابسته به امور پزشکی موضوع قانون تشکیل سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران به شرح ذیل عبارتند از:

فارغ التحصیلان کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد و بالاتر رشته های:

• علوم آزمایشگاهی،
• بیوتکنولوژی،
• رادیولوژی،
• بیو ‌رادیولوژی،
• رادیو تراپی،
• پرستاری،
• مامایی،
• اطاق عمل،
• هوشبری،
• داروسازی،
• تغذیه،
• مبارزه با بیماری ­ها،
• بهداشت خانواده،
• بهداشت کار دهان و دندان،
• دانشکده بهداشت،
• رشته ‌های مختلف توان بخشی،
• فیزیوتراپی،
• بیوشیمی پزشکی،
• خدمات اجتماعی و مددکاری و علوم پایه ‌پزشکی،
• روانپزشکی بالینی،
• کایرو پراکتیک،
• روانشناسی بالینی و کودکان استثنایی،
• ژنتیک پزشکی،
• سایر حرفه‌ های وابسته به امور پزشکی که ‌فعالیت آنان نیاز به اخذ مجوز از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دارد.

مرجع صالح رسیدگی به شکایت از جرائم پزشکی

1. دادسرای انتظامات پزشکی در سازمان نظام پزشکی، به­ عنوان مرجع قانونی تخلف ­های پزشکی شناخته شده است.
2. محاکم عمومی دادگستری هم هنگامی که پزشکان جرمی مرتکب شوند، به ­عنوان مرجع رسیدگی دعاوی پزشکی به حساب می‌آید.
3. شورای حل اختلاف مخصوص امور بهداشت و درمان هم کار بررسی جرائم و قصور پزشکی را برعهده دارد. البته این درصورتی است که دیه جرائم پزشکی کمتر از ۵ میلیون تومان باشد.
4. سازمان تعزیرات حکومتی، قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی مصوب 1367 مجمع تشخیص مصلحت نظام از تخلف ­های زیادی نام برده است که مهمترین تخلف ­ها عبارتند از؛

• • ایجاد مؤسسه ­های پزشکی غیرمجاز توسط اشخاص فاقد صلاحیت از نظر تخصصی جرم بوده و متخلف به مجازات ­های زیر محکوم می‌گردد.
  • ایجاد مؤسسه پزشکی توسط افراد متخصص بدون پروانه کار جرم محسوب می گردد.
  • خودداری بیمارستان ‌ها از پذیرش و ارائه خدمات اولیه لازم به بیماران اورژانس جرم محسوب می ­شود.
  • ایجاد و یا ارائه خدمات مازاد بر احتیاج به منظور سود جویی و یا دخل و تصرف در صورتحساب و دریافت اضافه از نرخ های اعلام شده از ناحیه وزارت بهداشت، درمان و آمـوزش پزشکی جرم محسوب شده است.

5. دادگاه انقلاب، طبق قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی مصوب 1334، به تمامی جرایم ذیل صالح به رسیدگی است که عبارتند از؛

• • خودداری از ارائه خدمات پزشکی،
  • دخالت در امور پزشکی و دارویی،
  • واگذاری و اداره مؤسسه پزشکی به غیر بدون مجوز قانونی،
  • اشتغال امور مربوط به پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و… بدون داشتن پروانه رسمی،
  • تأسیس مؤسسه پزشکی دندانپزشکی، داروسازی و… بدون داشتن پروانه رسمی،
  • بهره­برداری غیرمجاز پروانه امور مربوط به پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و…

فرآیند رسیدگی قضایی به جرایم پزشکی

برای اینکه جرایم پزشکی به نحو صحیح را پیگیری و نزد مرجع صالح قابل رسیدگی باشد، باید مراحل ذیل طی شود که عبارتند از؛

• اولین مرحله به ثبت دادخواست علیه پزشک مربوط می‌شود و این کار در دفتر خدمات قضایی انجام می‌شود،
• پرونده به مراجع قانونی پیگیری جرایم پزشکی ارسال می‌شود،
• اگر قصور پزشک منجر به فوت بیمار شده باشد، کلانتری نیز مسئول بررسی جسد متوفی خواهد بود. پزشک قانونی در این مرحله بررسی ‌های لازم را انجام می‌دهد،
• پیوست نامه ­ای، پرونده بیمار یا متوفی به کمیسیون پزشکی ارسال می‌شود. به این ترتیب این مرجع نیز بررسی ‌های لازم را درباره قصور پزشکی انجام می‌دهد،
• قاضی پرونده نیز بعد از بررسی مدارک و انجام استعلام ‌های مختلف، مدارک را به کمیسیون پزشکی می‌فرستد تا این مرجع بررسی‌ های کامل را انجام داده و نتیجه را به دادگاه اعلام نماید،
• دادگاه بعد از دریافت نظر نهایی کمیسیون پزشکی و پزشکی قانونی، مجازات یا میزان دیه را مشخص می‌کند.

مجازات جرایم پزشکی

مجازات جرایم پزشکی که در قانون در نظر گرفته شده است، حسب مورد می‌تواند موارد ذیل باشد؛

• محکومیت به حبس تعزیری،
• محکومیت به پرداخت جزای نقدی،
• محکومیت به پرداخت دیه،
• محکومیت به محرومیت از اشتغال به حرفه طبابت.

تعیین میزان و محاسبه دیه جرایم پزشکی

تعیین میزان دیه برای جرائم پزشکی کاری تخصصی است و آن برعهده کمیسیون پزشکی بوده و درواقع درصدی از دیه کامل خواهد بود. میزان دیه باتوجه به شدت آسیبی که بر بیمار وارد شده است، محاسبه می‌شود. بنابراین میزان قصور پزشکی در میزان دیه اثر دارد. اما دادگاه میزان نهایی دیه را براساس نظر پزشکی قانونی و کمیسیون پزشکی تعیین خواهد کرد.

تفاوت تخلف ­های انتظامی پزشکی با جرایم پزشکی

تخلف­ های انتظامی پزشکان با جرائم پزشکی دارای تفاوت ­هایی از حیث موارد ذیل است که به شرح ذیل عبارتند از؛

1. تخلف­ های انتظامی پزشکی و جرائم پزشکی از نظر محتوایی 2 مقوله بطور کامل جدا می ­باشند، زیرا که جرم طبق قانون هر فعل یا ترک فعلی که قانون برای آن مجازات در نظر گرفته باشد، است. بنابراین زمانی می­توان شخصی را طبق قانون مجازات کرد که مرتکب فعلی شده باشد که در قانون منع شده است، اما تخلف­ های انتظامی پزشکی مواردی است که در قانون نیامده و یک تعهد خصوصی بین صنف و اهالی آن می ­باشد، به ­تعبیر دیگر حرفه پزشکی هم مثل سایر حرفه­ ها برای رعایت شئونات و سلامت پزشکان و بیماران یک سری مقررات را در نظر گرفته است که رعایت این مقررات برای پزشکان اجباری می باشد و هر پزشکی که این مقررات را رعایت نکند مرتکب تخلف شده است.
2. مرجع رسیدگی به تخلف­ های انتظامی پزشکی به جهت اینکه در قانون جرم­ انگاری نشده است و مقررات صنفی می ­باشد، برخلاف جرایم پزشکی که دادگاه ­ها صالح رسیدگی به این جرایم می­ باشند، دادگاه نیست.
3. متفاوت بودن قوانین حاکم بر تخلف­ ها و جرایم پزشکی؛ یعنی این ­که تخلف­ های انتظامی پزشکی بر مبنای مصوبه ­های قوه مجریه تحت عنوان آیین­نامه، نظام ­نامه و بخش­نامه مورد رسیدگی قرار می­گیرد، درحالی که جرایم پزشکی بر مبنای قوانین وضع شده توسط مجلس مورد رسیدگی قرار می­گیرد و باید دانست که قوانین وضع شده از سوی قوه­ مقننه به سختی قابل تغییر است، ولی مصوبات قوه مجریه به راحتی و بدون رعایت تشریفات قابل تغییر می­ باشد.
4. تفاوت مجازات تخلف­ های پزشکی و جرایم پزشکی؛ تخلف­ های انتظامی پزشکی براساس مقررات تعیین شده برای سازمان نظام پزشکی با استفاده از ابزارهای صنفی مورد مجازات قرار می­گیرد، مثل: توبیخ و درج در پرونده یا ابطال پروانه طبابت، ولی جرایم پزشکی به موجب مجازات­ هایی مثل؛ حبس و دیه و جزای نقدی مورد مجازات قرار خواهد گرفت و بطور کلی تخلف ­های انتظامی پزشکی دارای مجازات ­های سبک­ تری نسبت به جرایم پزشکی، برای پزشکان می­ باشد.

وکیل متخصص در جرایم پزشکی و تخلفات پزشکی

آیا شما به وکیل متخصص در جرایم پزشکی و تخلفات پزشکی نیاز دارید؟

موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان با تشکیل گروه وکلای مهر و به کارگیری بیش از 100 وکیل پایه یک دادگستری در سطح ایران و در سطح بین‌الملل آماده ی ارائه ی مشاوره حقوقی و قبول وکالت در تمامی زمینه ها می‌باشد.

گروه وکلای مهر، با مشاوره مستقیم محمدرضا مهری وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی با بیش از 15 سال سابقه قضایی و وکالت می باشد و یکی از موسسات حقوقی پیشرو در وکالت تخصصی در داخل و خارج از کشوراست. لذا با توجه به امور تخصصی تخلفات انتظامی پزشکان و جرایم پزشکی و دارویی و استفاده از وکلای متخصص و مجرب در پرونده‌های جرایم پزشکی، شما عزیزان می توانید با وکلا و مشاورین زبده موسسه حقوقی و داوری بین‌المللی طلیعه عدالت و مهر پارسیان مشورت نمایید و اطلاعات لازمه را از ما دریافت نمایید.

برای مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری، وکیل دادگستری شمال تهران و همکار دفتر وکالت محمدرضا مهری وکیل دادگستری با سابقه قضایی،  همه روزه از ساعت‌های 19 الی 9 و پنجشنبه‌ها 15 الی 9 با شماره‌های زیر تماس حاصل فرمایید.