توهین به مقدسات

امروز با موضوع توهین به مقدسات با شما هستیم.

آیا از جرم بودن این عمل مطلع‌اید؟
آیا می‌دانید توهین به چند نوع تقسیم می‌شود و مجازات هر یک چیست؟
آیا می‌دانید جرم خاصی تحت عنوان اهانت به مقدسات مذهبی در قانون کشور ما پیش‌بینی گردیده است؟

قانون و نگاه آن به توهین به مقدسات

یکی از اعمال غیراخلاقی که قانون‌گذار به جرم‌انگاری آن پرداخته، توهین است.

طبق ماده ۶۰۸ قانون مجازات اسلامی در بخش تعزیرات توهین به افراد از قبیل فحاشی و استفاده از الفاظ رکیک جرم بوده و موجب مجازات شلاق تعزیری تا ۷۴ ضربه و یا جزای نقدی خواهد بود.

باید گفت دامنه توهین محدود به فحاشی و به کارگیری الفاظ رکیک نیست؛ بلکه توهین به هر رفتار یا گفتاری که از نظر عرف وهن‌آور و سبک کننده است اطلاق می‌گردد. فحش بودن و وهن‌آور بودن مفهومی است که به اعتبار زمان و مکان تغییرپذیر می‌باشد و تشخیص آن با در نظر گرفتن عرف و شخصیت طرفین برعهده دادگاه است.

مجازات توهین و افترا

توهین می‌تواند به وسیله رفتار یا حتی به صورت نوشتاری و تصویری باشد؛ اما این جرم به وسیله ترک فعل (انجام ندادن) جز در مواردی که حکم صریحی وجود دارد، محقق نمی‌شود.

البته در این خصوص که آیا ترک احترام نسبت به اشخاصی که در عرف دارای احترام و آبروی اجتماعی هستند نیز مشمول حکم قانون در خصوص توهین قرار می‌گیرد یا خیر؟ بین حقوقدانان اختلاف نظر است.

اما به عقیده برخی حقوقدانان توهین به صورت ترک فعل (انجام ندادن) هم قابل تحقق است مثل اینکه نام شخصی را به قصد اهانت به صورت عادی (بدون لقب) به کار ببرند و یا در مواردی به قصد اهانت از احترام به کسی خودداری کنند.

توهین به مقدسات مذهبی

توهین ممکن است به صورت غیابی صورت گیرد و حضور کسی که به وی توهین شده به طور حتمی لازم نیست. همچنین توهین باید نسبت به افراد باشد و توهین به اشخاص حقوقی مثل فلان اداره قابل مجازات نیست؛ چرا که توهین باید نسبت به شخص معینی باشد.

توهین یک جرم مطلق است و نتیجه مجرمانه خاصی در آن شرط نمی‌باشد، پس همین مقدار که الفاظ به کار رفته شده عرفاً توهین محسوب گردد کافی برای تحقق جرم است و مرتکب نمی‌تواند به این بهانه که مخاطب تأثر خاصی از این الفاظ نپذیرفته است از مجازات بگریزد. اما با گذشت شاکی رسیدگی به این جرم خاتمه می‌یابد.
بنابراین توهین به مقدسات نیز مطلق می‌باشد و مشروط و مقید به شرط خاصی نیست.

وکیل تخصصی جرایم رایانه ای تهران

جرم توهین در یک تقسیم‌بندی به توهین ساده و مشدد تقسیم می‌شود. یکی از انواع توهین‌های مشدد به اعتبار سمت شخص مخاطب است که در ماده ۶۰۹ مورد حکم قرار گرفته شده است که افراد دولتی و مؤسسات عمومی موضوع این حکم‌اند و مجازات مرتکب به این دلیل افزایش می‌یابد.

جرم موضوع این ماده جرمی عمومی و غیرقابل گذشت است و برای تحقق آن آگاهی مرتکب از سمت این افراد ضروری است، در غیر اینصورت مرتکب بر طبق ماده ۶۰۸ (توهین ساده) قابل مجازات است.

توهین به مأمور دولت

اگر توهین به مأمور دولت با تجاوز از حدود اختیار مأمور همراه باشد، توهین شخص متقابل، دیگر عنوان توهین مشدد ندارد و مشمول توهین به افراد عادی می‌شود که با عدم لزوم ارتجالی بودن توهین منافاتی ندارد.

عدم لزوم ارتجالی بودن توهین بدین معناست که حتی اگر مخاطب ابتدا شروع به توهین نموده باشد و در پی آن مرتکب توهین و فحاشی کند، در اینصورت نیز امکان شکایت کیفری توسط مخاطب توهین وجود دارد. مثال‌های دیگر در زمینه توهین مشدد، توهین به مقامات سیاسی خارجی و توهین به حضرت امام خمینی و مقام رهبری است که در ماده ۵۱۴ قانون تعزیرات آمده است. این جرم از جرائم عمدی و جرمی عمومی و غیرقابل گذشت است و سوءنیت خاص آن قصد اهانت به این مقامات است که می‌تواند با گفتار یا حتی نوشتار و فعل باشد.

توهین براساس شیوه ارتکاب و کیفیت و ماهیت آن (توهین، افتراء، قذف) نیز تشدید می‌گردد. در مورد دیگر هم توهین به اعتبار جنسیت یا سن قربانی (مزاحمت برای زنان و اطفال موضوع ماده ۶۱۹) افزایش می‌شود.

توهین به مردگان

توهین به مردگان قابل تعقیب کیفری نیست. اما قانون‌گذار در یک مورد افرادی را مورد حمایت کیفری قرار داده است و آن هم ماده ۵۱۳ قانون تعزیرات است. مطابق این ماده «هر کس به مقدسات اسلام و یا هریک از انبیای عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اهانت نماید اگر مشمول جرم ساب‌النبی باشد اعدام می‌شود و در غیر این صورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد. تشخیص مقدسات مذهبی با نظر فقها و عرف است.

پس از خداوند و قرآن، ائمه اطهار و مزار ایشان و حرم مکه و حتی شخصیت‌های مورد احترام سایر مذاهب جزء این مقدسات مذهبی است. البته حمایت قانون‌گذار از پیروان ادیان دیگر به دو مورد محدود شده است: اول حمایت از پیامبر آنان، به شرطی که آن پیامبر از دیدگاه اسلام نیز جزء پیامبران الهی محسوب گردد و دوم حمایت از مقدسات آن‌ها که جزء مقدسات اسلام محسوب شود.

توهین به مقدسات در اینترنت

برای تحقق جرم اهانت به مقدسات مذهبی سوءنیت و قصد خاص اهانت لازم است و بی‌توجهی و اظهارنظر اشتباه مشمول این جرم نمی‌باشد. همچنین شک و تردید در تشخیص علم و عمد متهم در اهانت به مقدسات مذهبی بنابر قاعده درأ (شک در وقوع جرم حدی، موجب از بین رفتن مجازات می‌شود) موجب برائت متهم است.

حکم خاص سبّ نبی در ماده ۲۶۲ قانون مجازات اسلامی آمده است. به موجب این ماده هرکس پیامبر اعظم صلی الله علیه و یا هر یک از انبیاء الهی را دشنام دهد یا قذف کند ساب‌النبی است و به اعدام محکوم می‌شود. قذف هر یک از معصومین و یا حضرت فاطمه زهرا یا دشنام به ایشان نیز در حکم سب نبی (توهین و دشنام به پیامبر) است.

در صورتی که مشمول حکم ماده ۲۶۲ نباشد، طبق ماده ۵۱۳ قانون تعزیرات به یک تا پنج سال حبس محکوم می‌شود.

تشخیص اینکه مورد مشمول ماده ۲۶۲ است یا ماده ۵۱۳ قانون تعزیرات با دادگاه است. اما معیار تشخیص معینی در این خصوص وجود ندارد و به نظر می‌رسد که برای تشخیص این مورد به موازین فقهی رجوع کرد؛ ظاهراً جرم سب نبی بدترین دشنام‌ها را شامل می‌شود.

همچنین مطابق ماده ۲۶۳ هرگاه متهم به سب نبی (دشنام گفتن) ادعا نماید که اظهاراتش از روی اکراه، غفلت، سهو یا در حالت مستی یا غضب (خشم) یا سبق لسان (نچرخیدن زبان به یک لفظ) یا بدون توجه به معانی کلمات و یا نقل قول از دیگری بوده است ساب‌النبی محسوب نمی‌شود.

دادخواست اجازه ازدواج مجدد با رضایت همسر اول

به موجب تبصره همین ماده هرگاه دشنام گفتن در حالت مستی یا عصبانیت یا به نقل از دیگری باشد و نوعی توهین باشد موجب تعزیر تا هفتاد و چهار ضربه شلاق است. ملاحظه می‌شود که مجازات توهین در این مورد برابر با مجازات جرم توهین ساده است و به حکم عام توهین بازگشته است.

در صورت وقوع جرم توهین، قربانی جرم یعنی کسی که به او توهین شده است، باید برای پیگیری موضوع و تحت تعقیب قرار دادن مرتکب توهین کننده به دادسرای محل وقوع جرم مراجعه و با ابراز دلایل خود از جمله شهادت شهود موضوع را ثابت و متهم را به مجازات قانونی محکوم کند.

نمونه پرونده توهین و افترا

همچنین امروزه توهین از طریق پیامک و سامانه‌های اینترنتی نیز قابل پیگیری است که با توجه به طولانی بودن راه شکایت کیفری اعطای وکالت به وکلای دادگستری بسیار سودمند خواهد بود. چرا که شاکی باید ابتدا شکایت خود را در دادسرای مربوط ثبت و بعد جهت تحقیقات بیشتر به کلانتری مربوطه مراجعه کند. پس از تکمیل تحقیقات پرونده مجدداً به دادسرا ارسال می‌گردد و روند قانونی آن طی می‌شود که ممکن است مدت‌ها به طول انجامد.

انجام این امور توسط وکیل به سرعت بخشیدن آن کمک ویژه‌ای خواهد نمود. موسسه حقوقی بین‌المللی مهرپارسیان، آمادگی خود را جهت ارائه خدمات مشاوره و وکالت در زمینه توهین به مقدسات اعلام می‌دارد.