مجازات جرم ارتشاء

آخرین به روز رسانی در ۳ دی ۱۴۰۱

امروز با بررسی مجازات جرم ارتشاء همراهتان هستیم.

ارتشاء چیست؟

در حقوق جزا و کیفری، رشوه دادن را رشاء و رشوه گرفتن را ارتشاء می‌‌نامند.

به فردی که اقدام به گرفتن رشوه می‌کند، مرتشی و فرد رشوه‌ دهنده، راشی نام دارد.

به این ترتیب، جرم ارتشاء به معنای گرفتن مال یا وجه یا چک و… توسط مأموران دولت یا کارکنان شاغل در نهادهای عمومی برای انجام دادن وظایف سازمان محل اشتغال ‌خود می‌باشد.

مجازات پرداخت رشوه به مامور پلیس

طبق ماده ۳ قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء، اختلاس و کلاهبرداری در صورتی که هر یک از مستخدمان و مأموران دولتی برای انجام دادن یا انجام ندادن امری که مربوط به سازمان‌های دولتی است.

وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مالی (مانند چک و سفته) را مستقیماً یا غیرمستقیم قبول کند، در حکم مرتشی قرار می‌گیرد.

لازم به ذکر است که هر یک از مستخدمان و مأموران دولتی اعم از قضایی و اداری یا شورا‌ها یا شهرداری‌ها یا نهادهای انقلابی و به طور کلی قوای سه‌گانه.

همچنین مستخدمان و مأموران نیروهای مسلح یا شرکت‌های دولتی یا سازمان‌های دولتی وابسته به دولت یا مأموران به خدمات عمومی خواه رسمی یا غیر رسمی مشمول این قانون می‌شوند.

معاونت در ارتشاء و پولشویی

رفتار لازم برای تحقق جرایم رشا و ارتشاء، دادن و قبول کردن وجه یا مال یا سند پرداخت وجه یا تسلیم مال (که اولی عمل فیزیکی در جرم رشا و دومی عمل فیزیکی در جرم ارتشا است) و نیز انجام معامله صوری‌‎ (غیرواقعی) با مبلغ غیرواقعی‌‎ است.

بر این اساس کارمندی که در مقابل انجام دادن یا انجام ندادن کاری برای ارباب رجوع، مالی را از وی قبول می‌کند یا ملک او را به بهایی بسیار کمتر از قیمت واقعی آن می‌خرد؛ مرتشی محسوب می‌شود‎.

جهت روشن‌تر شدن زوایای جرم ارتشاء با گروه وکلای کیفری مهرپارسیان همراه باشید.

سوالاتی که در بررسی مجازات جرم ارتشاء بررسی می‌شوند.

شرایط تحقق جرم ارتشاء چیست؟
مجازات جرم ارتشاء چیست؟

آیا می‌توان مجازات جرم ارتشا را کاهش دهیم؟
بهترین وکیل برای پرونده ارتشاء در تهران کیست؟

رشوه از ریشه «رشو»، به چیزی گفته می‌شود که برای کارسازی ناحق به کسی بدهند.

در اصطلاح حقوقی، به مال یا وجهی گفته می‌شود که از طرف کارکنان و مأمورین دولتی برای انجام وظیفه گرفته می‌شود.

با توجه به معنای اصطلاحی رشوه، مفاهیم رشاء و ارتشاء به ترتیب عبارتند از: رشوه دادن و رشوه گرفتن.

مجازات ارتشاء

جرم ارتشاء از جرایم عمومی غیر قابل گذشت می‌باشد یعنی حتی اگر در این جرم شاکی خصوصی هم گذشت کند باز برای مرتکب مجازات در نظر گرفته خواهد شد.

البتّه گیرندۀ وجه یا مال باید با علم و اطلاع و سوء نیت اقدام به گرفتن وجه یا مال کند و به جرم بودن عمل خود آگاهی داشته باشد.

همچنین قبول رشوه باید برای انجام دادن یا انجام ندادن کاری باشد که مربوط به سازمان دولتی، قضایی و نهادها است.

در صورتی که گرفتن وجه یا مال یا سند وجه یا مال، به عنوان هبه (هدیه) یا قرض یا صلح باشد.

بعداً مشخص شود که مقصود دهندۀ مال، کسب امتیاز یا انجام عملی خاص از سوی گیرنده مال بوده است به لحاظ نداشتن سوء نیت و قصد، در زمان دریافت وجه و مال، جرم ارتشاء تحقق نمی‌یابد.

واسطه بین راشی و مرتشی

هرگاه فردی با انجام رفتاری مانند مذاکره، وصول یا جلب موافقت راشی یا مرتشی یا هر عمل دیگری موجب تسهیل و تحقق جرم ارتشا گردد، واسطه می‌باشد و به مجازات راشی محکوم می‌گردد.

در اصطلاح فقهی به واسطه بین راشی و مرتشی رائش گفته می‌شود که برخی آن را معاون در جرم ارتشا می‌دانند.

اما در هر صورت به صراحت ماده ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی به مجازات راشی محکوم می‌گردد.

نوع و میزان مجازات ارتشاء

انواع مجازات‌های تعیین شده برای جرم ارتشاء با توجه به مبلغ موضوع جرم، عبارتند از:

• حبس (زندان)
• شلاق
• انفصال (محرومیت) دائم از مشاغل دولتی
• ضبط (گرفتن) مال موضوع ارتشاء، به نفع دولت به عنوان تعزیر (مجازات)

مواردی که جرم مشمول مادۀ ۴ قانون تشدید مجازات باشد، یعنی با تشکیل یا رهبری شبکۀ چند نفری صورت بگیرد در صورتی که مصداق جرم إفساد فی الارض باشد، مجازات مرتکبین إفساد فی الارض اعمال می‌شود.

در غیر این‌ صورت علاوه بر جزای نقدی و ضبط اموال کسب شده از طریق رشوه، حبس از ۱۵ سال تا ابد خواهد بود.

شدت مجازات در این موارد به خاطر این است که ارتکاب جرم از طریق تشکیل یا رهبری شبکه چند نفری ممکن است باعث اخلال در نظم اقتصادی کشور شود.

نمونه رای تحصیل مال از طریق نامشروع

شروع به جرم إرتشاء از نظر حقوقی، قابل تصور و عملی است.

شروع به جرم رفتار مجرمانه‌ای است که مجرم با قصد ارتکاب جرم، شروع به انجام جرم می‌کند اما به دلیلی خارج از اراده خود، مثل ورود پلیس، جرم به صورت کامل انجام نمی‌شود.

مطابق تبصره ۳ ماده ۳ قانون تشدید مجازات شروع به جرم، حسب مورد حداقل مجازات مقرر در آن مورد خواهد بود.

در خصوص جرم رشا (رشوه دادن) نیز باید گفت که از جرایم عمومی و غیر قابل گذشت بوده و تمام نتایج مترتب بر جرم ارتشاء از نظر قصد انجام جرم در مورد رشا نیز وجود دارد.

نکته قابل توجه در جرم رشا این است که در مواردی که رشوه دهنده، از مجازات معاف می‌شود این موارد در قانون تشدید مجازات و همچنین در مواد ۵۹۱ و ۵۹۳ قانون مجازات اسلامی پیش‌بینی شده است.

مهم‌ترین آن‌ها این است که در صورتی که رشوه برای حفظ حقوق حقه راشی (رشوه دهنده) بوده باشد و نامبرده در دادن رشوه مضطر و ناچار باشد از مجازات تعیین شده برای جرم رشا معاف می‌شود.

وکیل جرایم مالی و اقتصادی

هر یک از مستخدمین و مأمورین دولتی اعم از قضائی و اداری یا شوراها یا شهرداری‌ها یا نهادهای انقلابی و به طور کلی قوای سه‌گانه.

همچنین نیروهای مسلح یا شرکت‌های دولتی یا سازمان‌های دولتی وابسته به دولت و یا مأمورین به خدمات عمومی خواه رسمی یا غیر‌رسمی، برای انجام دادن یا انجام ندادن امری که مربوط به سازمان‌های مزبور می‌باشد وجه یا مال یا سند پرداخت وجه (مانند چک و سفته) یا تسلیم مالی را مستقیما یا غیر مستقیم قبول نماید در حکم مرتشی (رشوه گیرنده) است.

 اعم از این‌که امر مذکور مربوط به وظایف آن‌ها بوده یا نبوده و انجام آن برطبق حقانیت و وظیفه بوده یا نبوده باشد و یا آن‌که در انجام یا عدم انجام آن موثر بوده یا نبوده باشد به ترتیب زیر مجازات می‌شود.

در صورتی‌که قیمت مال یا وجه دریافت شده بیش از بیست هزار ریال نباشد به انفصال (برکناری) موقت از شش ماه تا سه سال و چنانچه مرتکب درمرتبه مدیر کل یا همطراز مدیر کل یا بالاتر باشد به انفصال دائم از مشاغل دولتی محکوم خواهد شد.

چنانچه بیشتر از بیست هزار ریال باشد، مبلغ تا دویست هزار ریال از یک‌سال تا سه سال حبس (زندان) و جزای نقدی معادل قیمت مال یا وجه دریافت شده و انفصال (برکناری) موقت از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

اگر مرتکب در مرتبه مدیر کل یا همطراز مدیر کل یا بالاتر باشد به جای انفصال (برکناری) موقت به انفصال (برکناری) دائم از مشاغل دولتی محکوم خواهد شد.

رشوه دادن و رشوه گرفتن

در صورتی که قیمت مال یا وجه دریافت شده بیش از دویست هزار ریال تا یک میلیون ریال باشد مجازات مرتکب دو تا پنج سال حبس به علاوه جزای نقدی معادل قیمت مال یا وجه دریافتی و انفصال (برکناری) دائم از خدمات دولتی و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود.

چنانچه مرتکب در مرتبه پایین‌تر از مدیر کل یا همطراز آن باشد به جای انفصال دائم به انفصال موقت از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

در صورتی که قیمت مال یا وجه دریافت شده بیش از یک میلیون ریال باشد مجازات مرتکب پنج تا ده سال حبس به علاوه جزای نقدی معادل قیمت مال یا وجه دریافت شده و انفصال (برکناری) دائم از خدمات دولتی و تا ۷۴ ضربه شلاق خواهد بود.

چنانچه مرتکب در مرتبه پایین‌تر از مدیر کل یا همطراز آن باشد به جای انفصال دائم به انفصال موقت از شش ماه تا سه سال محکوم خواهد شد.

مبالغ مذکور از حیث تعیین مجازات و یا صلاحیت محاکم اعم از اینست که جرم دفعتا واحده و یا به دفعات واقع شده و جمع مبلغ ماخوذه بالغ بر نصاب مزبور باشد.

حبس مشارکت در کلاهبرداری

در تمامی موارد فوق مالی که رشوه داده شده از ارتشاء (رشوه گرفتن) به عنوان تعزیر (مجازات) رشوه دهنده به نفع دولت ضبط خواهد شد و چنانچه راشی (رشوه دهنده) به وسیله رشوه امتیازی به دست آورده باشد، این امتیاز لغو خواهد شد.

مجازات شروع به جرم ارتشاء، حداقل مجازات مقرر در آن مورد خواهد بود، در مواردی که در اصل ارتشاء انفصال دائم پیش‌بینی شده است در شروع به ارتشاء به جای آن سه سال انفصال تعیین می‌شود و در صورتی که نفس عمل انجام شده جرم باشد به مجازات این جرم نیز محکوم خواهد شد.

معاونت در ارتشاء و پولشویی

هرگاه میزان رشوه بیش از مبلغ دویست هزار ریال باشد، در صورت وجود دلایل کافی، صدور قرار بازداشت موقت به مدت یک ماه الزامی است و این قرار درهیچ یک از مراحل رسیدگی قابل تبدیل به مجازات دیگر نخواهد بود.

مدیر دستگاه می‌تواند پس از پایان مدت بازداشت موقت، کارمند را تا پایان رسیدگی و تعیین تکلیف نهایی وی از خدمت تعلیق کند.

به ایام تعلیق مذکور در هیچ حالت، هیچگونه حقوق و مزایایی تعلق نخواهد گرفت.

در هر مورد از موارد ارتشاء هرگاه راشی (رشوه دهنده) قبل از کشف جرم، مأمورین را از وقوع بزه (جرم) آگاه سازد از تعزیر (مجازات) مالی معاف خواهد شد.

در مورد امتیاز طبق مقررات عمل می‌شود و چنانچه راشی (رشوه دهنده) در ضمن تعقیب با اقرار (اعتراف) خود موجباب تسهیل تعقیب مرتشی (رشوه گیرنده) را فراهم نماید تا نصف مالی که به‌ عنوان رشوه پرداخته است به وی بازگردانده می‌شود و امتیاز نیز لغو می‌گردد

آنچه گفته شد، در خصوص مجازات جرم ارتشاء و شروع به جرم ارتشا می‌باشد و در ادامه مقاله مجازات جرم ارتشا به بررسی این مطلب می‌پردازیم که آیا رشوه گیرنده حتما باید کارمند دولت باشد یا خیر.

آیا مرتشی باید کارمند دولت باشد؟

یکی از موضوعات مهم در تحقق جرم ارتشاء، آن است که رشوه‌گیرنده یا همان مرتشی، باید حتما کارمند دولت باشد و برای انجام دادن یا انجام ندادن وظیفه مربوط به سازمان مورد نظر، این اقدام را انجام داده باشد.

از سوی دیگر، لزومی ندارد که رشوه حتما وجه نقد باشد بلکه ملک، زمین یا مال هم می‌تواند به عنوان رشوه در نظر گرفته شود.

ممکن است وعده‌ای داده شده یا توافقی صورت گیرد یا امتیاز مالی دیگری مانند تسهیلات خارج از نوبت یا وام پیش از موعد داده شود که البته براساس قوانین کنونی، این موارد رشوه نیست اما می‌توان آن را با شرایطی به عنوان رشوه نیز قلمداد کرد.

وکیل مهریه در تجریش

سوالی که ممکن است در اینجا مطرح شود این است که اگر عمل رشوه دادن و رشوه گرفتن، در بخش خصوصی صورت گیرد، آن هنگام این عمل در گروه جرم ارتشاء نیز قرار می‌گیرد یا خیر؟

پاسخ به این سوال منفی است. به عبارت دیگر، در صورتی که کارمند بخش خصوصی دریافت وجه کند، عمل مجرمانه‌ای صورت نگرفته است.

همچنین اگر کارمند دولت پولی را بگیرد برای کاری که مربوط به یک کارمند دولت در سازمان دیگری است، رشوه دادن و رشوه گرفتن محقق نخواهد شد.

اگر به دنبال بهترین وکیل درزمینه جرم ارتشاء هستید باید به شما بگوییم که در این زمینه وکیلی می‌تواند بهترین تأثیر را روی پرونده شما بگذارد که دارای تخصص و تجربه بالا در زمینه مورد نیاز شما باشد.

موسسه حقوقی مهرپارسیان با همکاری با وکلای متخصص می‌تواند شما را به مقصد مورد نظرتان در پرونده‌ها برساند.

مجازات جرم ارتشاء چیست؟

به طور کلی مجازات ارتشا حبس، شلاق، انفصال (محرومیت) دائم از مشاغل دولتی، ضبط (گرفتن) مال موضوع ارتشاء، به نفع دولت به عنوان تعزیر (مجازات) می‌باشد اما میزان این مجازات‌ها براساس جایگاه شغلی مرتکب متفاوت است.

مجازات انفصال از خدمت چیست؟

برکناری و ممنوعیت از شغلی که در حین انجام آن مرتکب جرم شده اند و میزان آنها در ماده ۱۹ قانون مجازات اسلامی تعیین شده است.