بهترین وکیل کیفری در این مقاله به بررسی نحوه مطالبه دیه پرداخته است.
نحوه مطالبه دیه
به جرائم عمد و جرح شبه عمد، دیه تعلق می گیرد. هنگامی که تعقیب امر جزایی و اجرای مجازات به دلائلی مثل، فوت متهم یا محکوم علیه در مجازات های شخصی، گذشت شاکی یا مدعی خصوصی در جرائم قابل گذشت، عفو، نسخ مجازات قانونی، اعتبار امر مختومه، مرور زمان در مجازات های بازدارنده موقوف گردد و نتوان موضوع را از طریق کیفری تعقیب نمود، فرد می تواند با ارائه دادخواست مطالبه دیه به مراجع حقوقی طرح دعوا نماید.
شاکی یا می تواند بطور مستقیم از طریق نهاد دادسرا اقدام به طرح دعوای جزایی نماید یا اینکه با مراجعه به مرجع انتظامی، خواستار شروع روند رسیدگی به موضوع شود؛ هر چند در صورت نخست نیز دادسرا با ارجاع امر به مرجع انتظامی، می تواند خواستار تهیه و ارسال گزارش نهایی حسب مورد و در خصوص موضوع گردد. در هر شکل، با ارجاع امر و طرح موضوع در دادسرا، فرایند دادرسی در چارچوب نظام قضایی مطرح می شود.
ماهیت دیه
جهت ورود به مبحث دیه، نخستین مطلبی که امروزه در میان حقوقدانان حائز اهمیت است این است که اصولا ماهیت دیه چیست؟ به این معنا که آیا دیه جهت مجازات و تادیب یا تنبیه عمل مجرمانه قانونگذاری شده است و یا فقط جهت ادای خسارات مجنی علیه و ضرر و زیان های وارده بر وی وضع شده است؟ به عبارت ساده تر دیه جنبه کیفری دارد یا حقوقی؟
جهت پاسخ به سوال فوق، چهار نظریه میان حقوقدانان رایج است، نظریه اول این که؛ برخی از حقوقدانان دیه را به عنوان مجازات می شناسند، نظریه دوم اینکه؛ برخی از حقوقدانان نیز برای دیه ماهیت مدنی متصور هستند، گروه سوم با تفصیل در موضوع معتقدند دیه هم دارای جنبه مدنی و هم جنبه کیفری است و در آخر گروه چهارم بر این اعتقادند که در برخی از موارد دیه جنبه کیفری دارد و به عنوان مجازات استفاده می شود و در بعضی از موارد دیه ماهیت حقوقی دارد. به نظر نگارنده در میان این نظریه ها نظریه دوم می تواند مناسب تر باشد و دیه ماهیت جبران خسارات را دارد.
مجازات دیه
دیه مقدر، مال معینی است که در شرع مقدس به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس، عضو یا منفعت، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است.
جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.
اقسام دیه
دیه بر حسب تعیین مقدار آن بر دو قسم است. دیه ای که در شرع تعیین گشته است که به آن دیه مقدر می گویند و دیه ای که در شرع پیش بینی نشده است و توسط کارشناسان مربوطه تعیین می گردد که ارش نامیده می شود.
ارش، دیه غیر مقدر است که میزان آن در شرع تعیین نشده است و دادگاه با لحاظ نوع و کیفیت جنایت و تاثیر آن بر سلامت مجنی علیه و میزان خسارت وارده با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین می کند. مقررات دیه مقدر در مورد ارش نیز جریان دارد مگر اینکه در این قانون ترتیب دیگری مقرر شود.
نکته: در جنایت شبه عمدی، خطای محض و جنایت عمدی که قصاص در آن جایز یا ممکن نیست، در صورت درخواست مجنی علیه یا ولی دم دیه پرداخت می شود، مگر به نحو دیگری مصالحه شود.
پس چنانچه قصاص ممکن نباشد یا ولی دم آن را مطالبه نکند، دیه پرداخت می شود. دریافت دیه منوط به اثبات دیه است که بهتر است، در موارد پیچیده به منظور جلوگیری از تضییع حق از بهترین وکیل در خصوص جرائم کیفری و دیه استفاده شود.
نکته: جنایت در صورتی موجب قصاص یا دیه است که نتیجه حاصله مستند به رفتار مرتکب باشد اعم از آنکه به نحو مباشرت یا به تسبیب یا به اجتماع آن ها انجام شود.
تغلیظ دیه
بر اساس منابع فقهی و حقوقی در برخی از ماه های حرام، دیه افزایش می یابد که این امر اصطلاحا تغلیظ دیه نامیده می شود. جنایات عمدی و غیرعمدی در ماه های قمری (محرم، رجب، ذی القعده و ذی الحجه) و یا در محدوده حرم مکه را به دیه افزایش داده است و البته تصریح شده، که سایر مکان و زمان های مقدس شامل حکم تغلیظ دیه نمی شوند. در احکام مربوط به تغلیظ دیه، هیچ تفاوتی مابین اشخاص بالغ و غیربالغ و یا مرد و زن نیست. سقط جنین بعد از پیدایش روح نیز شامل حکم تغلیظ دیه خواهد شد. در جنایاتی که مطابق قانون عاقله مسئولیت پرداخت دیه را دارد، نیز احکام تغلیظ دیه جاری است. چنانچه دو سبب برای تغلیظ دیه وجود داشته باشد بر حسب قاعده تعدد دیات حاکم میبایست، حکم به دو ثلث دیه داده شود، مگر اینکه تغلیظ دیه به عنوان تشدید مجازات باشد، که به نظر می رسد اینگونه نباشد. در خصوص امکان یا عدم امکان تغلیظ دیه ای که بیت المال پرداخت می نماید به شدت اختلاف نظر وجود داشت و اصل بر پرداخت یک دیه کامل توسط قاتل و یا قائم مقام وی است و تغلیظ دیه از حیث زمان و مکان مربوط به شخص جانی است و تحمیل به بیت المال زائد بر اصل دیه که صرفا از حیث حرمت دماء عهده دار پرداخت آن شده فاقد وجاهت قانونی است.
جنایات مشمول تغلیظ دیه
تغلیظ دیه منحصر به قتل نفس است و جنایات بر منافع و اعضاء از حکم تغلیظ دیه مستثنی شده است.
مقادیر دیه
مقادیر دیه هر ساله در ابتدای سال مطابق نظر مقام معظم رهبری مشخص می شود و به وسیله رئیس قوه قضائیه به تفصیل اعلام و قانونگذاری می شود. موارد دیه کامل در شرع نیز مشخص شده است و قانون مجازات اسلامی در این خصوص نیز از متون فقهی الهام گرفته است. دیه جنبه حق الناسی دارد بر این اساس هرگونه توافق و تفاهمی جهت تغییر مقادیر دیه می تواند جایز باشد و از لحاظ قانونی مشکلی در آن مترتب نخواهد بود.
جنایت بر نفس زن منجر به نصف دیه مرد می شود. شخصی که از زنا متولد شود در صورتی که پدر و مادر یا یکی از والدین مسلمان باشند در میزان دیه همانند دیه مسلمان است و هیچ تفاوتی ندارد.
جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.
مدارک و منضمات مورد نیاز جهت طرح دعوای مطالبه دیه
- تصویر مصدق دادنامه (اختیاری)
- تصویر مصدق گزارش مرجع انتظامی (اختیاری)
- تصویر مصدق نظریه پزشکی قانونی (اختیاری)
- به همراه داشتن كارت ملي جهت احراز هويت و كارت عابر بانک جهت پرداخت هزينه دادرسی الزامی است.
در صورت عدم وجود مدارک اختياری فوق می توان يكی از دلائل ذيل را ارائه نمود؛
- استماع شهادت شهود و مطلعين.
- جلب نظرکارشناس.
- درخواست استعلام.
- شماره پرونده استنادی.
- ساير دلايل و مستندات.
مطالبه دیه از دادگاه
ابتدا باید به طرح دعوا و شکایت علیه شخص مرتکب اقدام شود. در این مورد شما نیاز به اثبات است که ادله اثبات دیون و ضمان مالی عبارتند از؛
- اقرار.
- دو شاهد (یک شاهد مرد و دو شاهد زن، یک شاهد مرد یا دو شاهد زن به همراه سوگند مدعی).
- علم قاضی.
البته راه اثبات دیه محدود به موارد مذکور در قانون نمی باشد. هر مدرک دیگری که از نظر دادگاه بتواند مورد استناد قرار گیرد نیز معتبر است. علاوه بر آن گزارش پزشک معتمد دادگاه و یا پزشکی قانونی نیز، هم در اثبات دیه و هم در تعیین مقدار دیه می تواند تاثیر بسزایی داشته باشد. حتی در موارد حساس تر گزارش پلیس و نتیجه بازجویی از مظنونین نیز می تواند مورد استناد قرار گیرد.
نکته: اگر دیه فردی که قصاص می شود از مقدار دیه سهم شاکی بیشتر باشد، ولی دم باید تفاوت دیه را پرداخت نماید.
نکته: اگر شخصی به موجب عمل شخص دیگری دچار از کار افتادگی عضوی شود (هر چند که آن عضو بطور کامل تلف نشود) فرد می تواند دیه عضو از کار افتاده را از دادگاه درخواست نماید.
مهلت پرداخت دیه
اجرای احکام دیه باید در ظرف زمانی تعیین شده صورت بگیرد و مهلت پرداخت دیه، از زمان وقوع جنایت به ترتیب زیر است مگر اینکه به نحو دیگری تراضی شود؛
الف- در عمد موجب دیه، ظرف 1 سال قمری.
ب- در شبه عمد، ظرف 2 سال قمری.
پ- در خطای محض، ظرف 3 سال قمری.
نکته: مدت های مقرر از زمان وقوع جنایت محسابه می شود نه از زمان درخواست دیه از دادگاه و یا از زمان صدور حکم.
تقسیط دیه
در جرائم غیر عمد و خطای محض امکان تقسیط دیه است و در جرائم عمدی امکان تقسیط دیه وجود ندارد.
- پرداخت کننده در جرم شبه عمد باید در هرسال نصف دیه را بپردازد.
- در خطای محض باید ظرف هر سال دیه را بپردازد.
در این مقاله سعی شده است مباحث حقوقی مربوط به دیه را برای شما عزیزان تشریح نماییم. نحوه مطالبه دیه، چگونگی پرداخت از بیمه و مسائل حقوقی مربوط به مطالبه دیه، مباحث تخصصی هستند که در مورد احقاق حقوق تنها مداخله وکیل پایه یک دادگستری را می طلبد. موسسه طلیعه عدالت و مهر پارسیان با تشکیل گروه وکلای مهر، با بهره گیری از زبده ترین وکلای پایه یک دادگستری به مدیریت عاملی محمدرضا مهری متانکلائی مفتخر است شما عزیزان را در تمامی دعاوی حقوقی، دعاوی کیفری، دعاوی ثبتی، دعاوی خانواده یاری نماید.
جهت دریافت مشاوره با گروه مشاوره تخصصی موسسه مهرپارسیان از طریق شماره تماس های 88663925-88663926-88663927 با ما در ارتباط باشید.
سلام وقت بخیر یه سوال داشتم ایا دیه رو میتوان قسط بندی کرد ؟
سلام وقت بخیر بله ممکنه
در مرحله ی اول شما باید من باب حکم اعسار اقدام بفرمایید و با توجه به حکم شما قاضی دیه رو برای شما تقسیط میکند