تبانی در معاملات دولتی

با بررسی جرم تبانی در معاملات دولتی همراهتان هستیم.

تبانی در معاملات دولتی از جرایم اقتصادی و مرتبط با فساد اقتصادی است؛ دخالت در انجام مناقصه یا مزایده نوع خاصی از جرم تبانی در معاملات دولتی می‌باشد.

جرم تبانی در انجام معاملات دولتی یکی از موارد خاص خیانت در امانت تلقی می‌شود، چون مرتکب نسبت به اعتمادی که دولت در قبال انجام وظایف محوله به او داشته، خیانت کرده و از آن سوءاستفاده نموده است.

در خصوص تبانی در معاملات دولتی قانون و رویه و مجازات مشخص وجود دارد و جای بحث و اختلاف نظر وجود ندارد اما در خصوص تبانی در معاملات خصوصی کمتر کار شده و در برخی موارد تبانی در معاملات خصوصی بین حقوق‌دانان اختلاف نظر وجود دارد.

در گروه وکلای کیفری مهرپارسیان، تیم پژوهشی به بررسی آثار مخرب جرم تبانی در انجام مزایده و مناقصه پرداخته و در این نوشته، به بررسی جرم تبانی در معاملات دولتی ، عناصر تشکیل دهنده جرم و همچنین شرایط تحقق این جرم و تبانی در معاملات خصوصی خواهیم پرداخت.

وکیل جرایم پولی و بانکی

بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری، به موجب دستورالعمل تشکیل مجتمع تخصصی ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی در تهران، مصوب سال 1399، به جرم تبانی در معاملات دولتی، در مجتمع تخصصی ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی، رسیدگی می‌گردد.

جرم تبانی در معاملات دولتی در صلاحیت دادگاه‌های کیفری دو بوده و از سوی دیگر در ساختار مجتمع تخصصی ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی، شعب دادگاه‌های کیفری دو نیز تشکیل شده است، لذا تحقیقات مقدماتی این جرم در شعب بازپرسی یا دادیاری دادسرای ویژه رسیدگی به جرایم اقتصادی، انجام می‌شود و رسیدگی به آن نیز در شعب دادگاه‌های کیفری دو مجتمع تخصصی صورت می‌گیرد.

در جرم تبانی در معاملات خصوصی، هیچ نهاد دولتی حضور ندارد و بنا به تفاسیر می‌توان آن را در زمره جرایم کلاهبرداری یا تحصیل مال از طریق نامشروع شمرد.

بنابراین شکایت کیفری جرم تبانی در معاملات خصوصی، پس از ثبت شکایت در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، جهت رسیدگی و صدور رای به دادسرا و دادگاه کیفری دو ارسال خواهند شد.

جهت روشن‌تر شدن زوایای جرم تبانی در معاملات دولتی و جرم تبانی در معاملات خصوصی با گروه وکلای مهر پارسیان همراه باشید.

سوالاتی که در بررسی جرم تبانی در انجام مناقصه یا مزایده (معاملات دولتی) پاسخ داده می‌شود.

تعریف تبانی در علم حقوق چیست؟
عناصر تشکیل دهنده جرم تبانی در انجام معاملات دولتی چیست؟
شرایط تحقق جرم تبانی در معاملات دولتی چیست؟
دخالت در انجام مناقصه یا مزایده به چه صورت است؟

بهترین وکیل برای پرونده تبانی در معاملات دولتی در تهران کیست؟
مجازات مرتکبان جرم تبانی در معاملات دولتی چیست؟

قانون مجازات تبانی در معاملات دولتی

اشخاصی که در معاملات یا مناقصه‌ها و مزایده‌های دولتی یا شرکت‌ها و موسسات وابسته به دولت یا مأمور به خدمات عمومی و یا‌ شهرداری‌ها با یکدیگر تبانی کنند و در نتیجه ضرری متوجه دولت و یا شرکت‌ها و مؤسسات مذکور بشود به مجازات حبس و جزای نقدی ‌به میزان آن چه من غیرحق (به ناحق) تحصیل کرده‌اند محکوم می‌شوند.

‌هرگاه مستخدمین دولت یا شرکت‌ها و یا مؤسسات مزبور یا شهرداری‌ها و همچنین کسانی که به هر نحو از طرف دولت یا شرکت‌ها و یا مؤسسات‌ فوق در انجام معامله یا مناقصه یا مزایده دخالت داشته باشند و با علم و یا اطلاع از تبانی معامله را انجام دهند یا به نحوی در تبانی شرکت یا معاونت‌ کنند به حداکثر مجازات حبس و انفصال ابد (محرومیت همیشگی) از خدمات دولتی و شرکت‌ها و مؤسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها محکوم خواهند شد.

صدور حکم ورشکستگی به تقلب

در کلیه موارد ‌مذکور در صورتی که عمل مطابق قانون مستوجب کیفر شدیدتری باشد مرتکب به مجازات شدیدتر محکوم خواهد شد.

تعریف تبانی در علم حقوق

تبانی در علم حقوق یعنی بستن پیمان و قرارداد به صورت مخفیانه و تبانی عبارت است از اینکه دو یا چند نفر برای ضرر زدن به دولت با یکدیگر توافق کنند، اگر چه این توافق به صورت شفاهی باشد.

تبانی در انجام مناقصه و مزایده به چه شکلی انجام می‌شود؟

معامالت دولتی در ایران به دو شكل مناقصه و مزایده انجام می‌گیرد و تبانی در مناقصه بیشتر در معاملات بزرگ انجام می‌شود و غالبا به شكل‌های زیر تحقق می‌یابد:

• ارائه قیمت بسیار بالا برای برنده كردن شخص مورد نظر
• ارائه پیشنهادهای مبهم، مشروط، بدون سپرده و خارج از نوبت
• انصراف از ادامة فرایند مناقصه
• عدم حضور در فرایند مناقصه
• خودداری از انعقاد قرارداد
• عدم اعلان برآوردی معامله
• انتشار فراخوان مناقصه در زمان خاص

تبانی می‌تواند در حوزه‌های مناقصه محدود، ترك تشریفات مناقصه، عدم الزام به برگزاری مناقصه و اختیار رد یا قبول پیشنهاد مناقصه گران هم اتفاق بیفتد.

در مزایده، تبانی می‌تواند به شكل توافق میان مأمور فروش و طرف معامله و ارائة قیمت بسیار پایین صورت گیرد؛ نبود قوانین جامع و شفاف و نیز نبود محدودیت برای شركت افراد در مزایده از جمله زمینه‌های تحقق تبانی در مزایده می‌باشد.

تبانی در معاملات خصوصی

تبانی در معاملات خصوصی نیز به معنی همدستی برای بردن اموال فردی می‌باشد و غالبا تبانی در معاملات خصوصی در قالب تبانی برای بردن مال غیر، کلاهبرداری و فروش مال غیر می‌باشد.

قانون خاص در مورد تبانی در معاملات دولتی و عنصر قانونی آن

برای تحقق هر جرمی باید یکسری شرایط با هم وجود داشته باشد تا بتوان گفت جرم اتفاق افتاده است. حقوق‌دانان به این شرایط، ارکان و عناصر تشکیل دهنده جرم می‌گویند.

عناصر و ارکان تشکیل دهنده جرم، عبارتند از رکن یا عنصر قانونی، رکن یا عنصر مادی و رکن یا عنصر معنوی.

رکن یا عنصر قانونی به این معنی است که در قانون آن عمل جرم شناخته شده و دارای مجازات می‌باشد، بنابراین رکن قانونی تبانی در معاملات دولتی ماده598 قانون مجازات اسلامی می‌باشد.

ماده ۵۹۸ تعزیرات قانون مجازات اسلامی 

هر یک از کارمندان و کارکنان ادارات و سازمان‌ها یا شورا‌ها یا شهرداری‌ها و موسسات و شرکت‌های دولتی یا وابسته به دولت یا نهاد‌های انقلابی و بنیاد‌ها و موسساتی که زیرنظر، ولی فقیه اداره می‌شوند.

دیوان محاسبات و موسساتی که به کمک مستمر دولت اداره می‌شوند یا دارندگان پایه قضایی و به طور کلی اعضا و کارکنان قوای سه‌گانه و همچنین نیرو‌های مسلح و ماموران به خدمات عمومی اعم از رسمی و غیررسمی، وجوه نقدی یا مطالبات یا حواله‌جات یا سهام و سایر اسناد و اوراق بهادار یا سایر اموال متعلق به هر یک از سازمان‌ها و موسسات فوق‌الذکر یا اشخاصی که بر حسب وظیفه به آن‌ها سپرده شده است را مورد استفاده غیرمجاز قرار دهد، بدون آن‌که قصد تملک آن‌ها را به نفع خود یا دیگری داشته باشد، متصرف غیرقانونی محسوب شده و علاوه بر جبران خسارات وارده و پرداخت اجرت‌المثل به شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می‌شود.

نمونه رای ابطال مزایده | راههای جلوگیری از مزایده

در صورتی که منتفع شده باشد (استفاده شده باشد) علاوه بر مجازات مذکور به جزای نقدی معادل مبلغ انتفاعی (استفاده شده) محکوم خواهد شد و همچنین است در صورتی که به علت اهمال (تعلل) یا تفریط (کم کاری) موجب تضییع اموال و وجوه دولتی شود یا آن را به مصارفی برساند که در قانون اعتباری برای آن منظور نشده یا در غیر مورد معین یا زیاد بر اعتبار مصرف کرده باشد.

عنصر مادی جرم تبانی در معاملات دولتی چیست؟

رکن یا عنصر مادی هر جرم عبارت است از هر رفتار یا عملی که اشخاص برای انجام جرم انجام می‌دهند.

عنصر مادی جرم تبانی به سه صورت محقق می‌شود:

۱- اشخاص ذکرشده در ماده ۵۹۸ قانون تعزیرات مجازات اسلامی، در هنگام معامله یا مزایده یا مناقصه یا تشخیص یا امتیاز مربوط به دستگاه متبوع خود که بر عهده آن‌ها بوده است؛ از طریق توافق یا تفاهم یا ترتیب خاص با افراد طرف معامله نفعی را تحت عنوان کمیسیون یا پاداش یا حق‌الزحمه یا حق‌العمل برای خود یا دیگری منظور کنند که اصطلاحاً به آن پورسانت یا درصدانه گفته می‌شود.

ابطال مزایده و سند رسمی

۲- افراد مذکور در ماده ۵۹۸ قانون تعزیرات بدون مجوز، تعهدی برای دولت ایجاد کنند.
۳- در موقع پرداخت وجوه یا تسویه حساب نفعی را برای خود یا دیگری منظور کنند.

برای این‌که یک خرید دولتی صورت گیرد، باید تشخیص، تعهد،تصدیق و صدور حواله از سوی بالاترین مقام دستگاه اجرایی یا نماینده وی که دارای تفویض اختیار است، صورت گیرد و برای معاملاتی که نیاز به مزایده یا مناقصه دارد تشریفات مزایده یا مناقصه انجام شده باشد یا کمیسیون ترک تشریفات مناقصه، اجازه خرید بدون مناقصه را داده باشد.

پس منظور از عبارت “بدون مأموریت از طرف دستگاه متبوعه بر عهده آن چیزی بخرد یا بسازد” معامله‌ای است که مراحل بالا را طی نکرده باشد؛ منظور از تحصیل منفعت با مباشرت آن است که مستقیماً به کارمند داده شود، اما منظور از به واسطه، آن است که منفعت در ظاهر به افراد دیگری تعلق بگیرد و سرانجام به مرتکب برسد پس اگر منفعت اصلا به مرتکب نرسد؛ مشمول این ماده نخواهد شد.

عنصر معنوی جرم تبانی در معاملات دولتی

رکن یا عنصر معنوی هر جرم، به قصد و انگیزه هر شخص از انجام عمل مجرمانه گفته می‌شود.
عنصر معنوی جرم تبانی در معاملات دولتی، قصد انتفاع نامشروع است که جرم تبانی است؛ حال اگر ضرر رسیدن به دولت نیز محقق نشود، باز هم انتفاع نامشروع محقق شده است.

در مورد خرید یا ساختن چیزی بر عهده دستگاه متبوع بدون اینکه مأموریتی در این زمینه وجود داشته باشد تصریحی به سوءنیت (قصد ضرر رساندن) نشده است، این جرم با عمدی بودن رفتار تحقق می‌یابد، هرچند مرتکب، قصد انتفاع نداشته باشد.

تبانی در معاملات دولتی توافق کارمند دولت در معاملات یا مناقصه‌ها یا مزایده‌ها با افراد طرف قرارداد دولت به زیان دولت یا توافق افرادی غیر از کارمندان دولت با یکدیگر در معامله با دولت به زیان دولت می‌باشد.

کلمه معامله در ماده ۵۹۸ تعزیرات عام و شامل هرگونه قراردادی مانند خرید، فروش، اجاره و ارائه خدمات می‌شود.

برای تحقق تبانی لازم نیست شخص تبانی‌کننده کارمند دولت باشد بلکه کافی است که چند نفر غیرکارمند دولت در معامله‌ای با دولت، با یکدیگر به ضرر دولت توافق کنند.

شخص غیرکارمند دولت ضرورتی ندارد که حتماً طرف قرارداد دولت باشد بلکه کافی است که به طریقی از طرف دولت در انجام معامله یا مناقصه یا مزایده دخالت داشته باشد و با علم و اطلاع از تبانی، معامله را انجام دهد یا به نحوی در تبانی مشارکت یا معاونت کند. افراد برای ارتکاب جرم تبانی در معاملات دولتی، از روش هایی مثل:
تبانی کارمند دولت با افراد طرف قرارداد در دعوت اشخاص برای شرکت در مناقصه، در مناقصه‌های محدود.
تبانی کارمند دولت با افراد طرف قرارداد در تعیین شرایط مناقصه و مزایده، تبانی کارمند دولت با افراد طرف قرارداد در نحوه انتشار آگهی مناقصه و مزایده.

اعتراض به عملیات اجرایی

تبانی افراد طرف قرارداد در ارائه اطلاعات مربوط به مناقصه و مزایده به یک یا چند نفر از شرکت‌کنندگان در مناقصه و مزایده.
تبانی کارمند دولت با افراد طرف قرارداد در خصوص نحوه پرداخت و نوع مصرف وجوه و اموال مربوط به قرارداد‌ها و پروژ‌ه‌ها.

روش‌های دیگری که افراد در این جرم مورد استفاده قرار می‌دهند، می‌توان به تبانی کارمند دولت با افراد طرف قرارداد در عدم تهیه اسناد و مدارک لازم برای دریافت‌ها و پرداخت‌های خرید‌ها و فروش‌های مربوط به قرارداد‌ها و پروژ‌ه‌ها، تبانی اشخاص غیرکارمند با هم در اعلام قیمت و سایر شرایط به طرف دولتی و تبانی اشخاص غیرکارمند در فروش و به‌ طور کلی انتقال کالای فاقد کیفیت یا شرایط لازم به طرف دولتی، قابل اشاره است.

شرایط تحقق جرم تبانی در معاملات دولتی چیست؟

 تبانی باید توسط دو نفر یا بیشتر انجام شود؛ ارتکاب جرم تبانی به وسیله یک نفر ممکن نمی‌باشد؛ این جرم فقط بر روی معاملات دولتی، سازمان‌ها، نهادهای عمومی قابل ارتکاب است.

موضوع این جرم معامله بوده و هر فعلی به جز معامله از شمول این جرم خارج است؛ اگر تبانی در معاملات مربوط به سازمان‌ها و شرکت‌های غیر دولتی واقع شود، مشمول این عنوان مجرمانه نیست.

این جرم باید موجب ضرر به دولت و یا شرکت و نهادها شود؛ این ضرر می‌تواند مادی یا معنوی باشد. رکن معنوی جرم تبانی در معاملات دولتی، سونیت و قصد برای ضرر رساندن به دولت می‌باشد تا بتوان مرتکب را به جهت ارتکاب این عنوان مجرمانه مورد تعقیب قضایی قرار داد.

اما در خصوص جرم تبانی در معاملات خصوصی، ورود ضرر به افراد از مهم‌ترین ارکان تحقق جرم تبانی در معاملات خصوصی است.

مجازات مرتکبان جرم تبانی در معاملات دولتی چیست؟

مرتکب جرم تبانی در معاملات دولتی علاوه بر جبران خسارات وارده و پرداخت اجرت‌المثل به شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم می‌شود و در صورتی که منتفع شده باشد (استفاده کرده باشد) علاوه بر مجازات ذکر شده به جزای نقدی معادل مبلغ انتفاعی (استفاده شده) محکوم خواهد شد و همچنین است در صورتی که به علت اهمال (تعلل) یا تفریط (کم‌کاری) موجب ضایع شدن اموال و وجوه دولتی شود یا آن را به مصارفی برساند که در قانون اعتباری برای آن منظور نشده یا در غیر مورد معین یا اضاف بر اعتبار مصرف کرده باشد.

مجازات تبانی در معاملات خصوصی با توجه به اینکه تبانی با چه هدفی محقق شده و چه جرایمی واقع شده است مانند کلاهبرداری یا تبانی برای بردن مال غیر و… تعیین خواهد شد.

جهت دریافت مشاوره از وکیل پایه یک دادگستری در خصوص جرم تبانی در معاملات دولتی و جرم تبانی در معاملات خصوصی با شماره تماس‌های موسسه حقوقی مهر پارسیان تماس برقرار نمایید.

معرفی بهترین وکیل پرونده تبانی در معاملات دولتی (مناقصه و مزایده)

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h2″ question-0=”آیا افراد عادی می‌توانند مرتکب جرم تبانی در معاملات دولتی شوند؟” answer-0=”برای وقوع جرم تبانی در معاملات دولتی لازم نیست شخص تبانی‌کننده کارمند دولت باشد بلکه کافی است که چند نفر غیرکارمند دولت در معامله‌ای با دولت، با یکدیگر به ضرر دولت توافق نمایند.” image-0=”” headline-1=”h2″ question-1=”جرم تبانی در معاملات دولتی چگونه واقع می‌شود؟” answer-1=”در مواردی که کارکنان دولت تعهدی برای دولت ایجاد کنند یا در موقع پرداخت وجوه یا تسویه حساب نفعی را برای خود یا دیگری در نظر بگیرند یا هنگام معامله برای خود پورسانت تعیین نمایند.” image-1=”” count=”2″ html=”true” css_class=””]